DOI Artikel:
Paszkiewicz, Piotr: [Rezension von: Losy cerkwi w Polsce po 1944 roku]
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.49352#0504
490
Piotr Paszkiewicz
2. Nieznajowa (d. pow. Gorlice),
cerkiew fil. gr.-kat.
pw. śś. Kośmy i Damiana,
ok. 1750 roku, widok z nawy na
zawalone prezbiterium.
Fot. 1964 rok
2. Nieznajowa (former regional
district of Gorlice),
Greek-Catholic Filial Church
of SS. Cosmas and Damian,
ca. 1750, view from the nave
of the collapsedpresbytery.
Phot. 1964
polskich cerkwi, zorganizowanej w 1989 roku. Od
daty wydania (1997, a w rzeczywistości 1998, gdyż
w tym dopiero roku - wbrew informacji na karcie
tytułowej - książka została opublikowana) minęło
więc dziewięć lat. I choć badania poczyniły i w tej
dziedzinie pewne postępy, problem burzliwych lo-
sów architektury cerkiewnej, jej inwentaryzacji
i ochrony jednak pozostał. Książka - o czym do-
wiadujemy się ze wstępu odredakcyjnego - nie jest
prostym przełożeniem materiałów konferencyj-
nych, co, ze względu na spójność przedstawionego
materiału , nie zawsze wyszło pracy na dobre. Kon-
trowersyjnym bowiem wydaje się zamieszczenie
niezwykle interesującego tekstu Anny Różyckiej-
Bryzek pt. Symbolika bizantyńskiej architektury
sakralnej, który w odróżnieniu od wstępnego arty-
kułu Władysława Serczyka Ojczyzny upartych nie-
pogod. Stawanie się kresowego labiryntu wprowa-
dzającego w dzieje i specyfikę świata polskich
Kresów z jego skomplikowaną sferą stosunków
między Polakami i Rusinami, rozsadza tematycznie
zakres zarysowanej tytułem książki. Nie miejsce tu
na omówienie poszczególnych tekstów, których
wartość merytoryczna jest bezsporna. Dużo do ży-
czenia pozostawia natomiast jakość materiału ilu-
stracyjnego, ogromną z kolei zaletą książki są
mapy oraz część aneksowa - przygotowane przez
Ryszarda Brykowskiego wykazy dotyczące losów
cerkwi unickich na obszarze województwa rze-
szowskiego w latach 1939-1997. Te „suche”, od-
personalizowane tabele w sposób obiektywny, acz-
kolwiek jednoznaczny wskazują na los, jaki po
1944 roku stał się udziałem wielu budowli cerkiew-
nych.
Książka jest sumą gorzkich refleksji nad trudną
drogą, jaką przebyły zatopione w polskim pejzażu,
otoczone przeważnie malowniczym starodrzewiem
cerkwie. Wymowa statystki i przytaczane przez au-
torów dane o dzisiejszym stanie cerkwi są bezlito-
sne. Niektóre ze świątyń przywracane obecnie
swym pierwotnym wyznawcom są niemymi, lecz
wymownymi świadkami zakrętów historii.
Piotr Paszkiewicz
2. Nieznajowa (d. pow. Gorlice),
cerkiew fil. gr.-kat.
pw. śś. Kośmy i Damiana,
ok. 1750 roku, widok z nawy na
zawalone prezbiterium.
Fot. 1964 rok
2. Nieznajowa (former regional
district of Gorlice),
Greek-Catholic Filial Church
of SS. Cosmas and Damian,
ca. 1750, view from the nave
of the collapsedpresbytery.
Phot. 1964
polskich cerkwi, zorganizowanej w 1989 roku. Od
daty wydania (1997, a w rzeczywistości 1998, gdyż
w tym dopiero roku - wbrew informacji na karcie
tytułowej - książka została opublikowana) minęło
więc dziewięć lat. I choć badania poczyniły i w tej
dziedzinie pewne postępy, problem burzliwych lo-
sów architektury cerkiewnej, jej inwentaryzacji
i ochrony jednak pozostał. Książka - o czym do-
wiadujemy się ze wstępu odredakcyjnego - nie jest
prostym przełożeniem materiałów konferencyj-
nych, co, ze względu na spójność przedstawionego
materiału , nie zawsze wyszło pracy na dobre. Kon-
trowersyjnym bowiem wydaje się zamieszczenie
niezwykle interesującego tekstu Anny Różyckiej-
Bryzek pt. Symbolika bizantyńskiej architektury
sakralnej, który w odróżnieniu od wstępnego arty-
kułu Władysława Serczyka Ojczyzny upartych nie-
pogod. Stawanie się kresowego labiryntu wprowa-
dzającego w dzieje i specyfikę świata polskich
Kresów z jego skomplikowaną sferą stosunków
między Polakami i Rusinami, rozsadza tematycznie
zakres zarysowanej tytułem książki. Nie miejsce tu
na omówienie poszczególnych tekstów, których
wartość merytoryczna jest bezsporna. Dużo do ży-
czenia pozostawia natomiast jakość materiału ilu-
stracyjnego, ogromną z kolei zaletą książki są
mapy oraz część aneksowa - przygotowane przez
Ryszarda Brykowskiego wykazy dotyczące losów
cerkwi unickich na obszarze województwa rze-
szowskiego w latach 1939-1997. Te „suche”, od-
personalizowane tabele w sposób obiektywny, acz-
kolwiek jednoznaczny wskazują na los, jaki po
1944 roku stał się udziałem wielu budowli cerkiew-
nych.
Książka jest sumą gorzkich refleksji nad trudną
drogą, jaką przebyły zatopione w polskim pejzażu,
otoczone przeważnie malowniczym starodrzewiem
cerkwie. Wymowa statystki i przytaczane przez au-
torów dane o dzisiejszym stanie cerkwi są bezlito-
sne. Niektóre ze świątyń przywracane obecnie
swym pierwotnym wyznawcom są niemymi, lecz
wymownymi świadkami zakrętów historii.