DOI Artikel:
Artykuły i komunikaty
DOI Artikel:Zarębska, Teresa: Wielkie osie urbanistyczne XVIII-wiecznej Warszawy a kreacje André Le Nôtre'a
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.49351#0084
78
Małgorzata Szafrańska
1. Plan zamku z ogrodem w Charleval.
[JE?] J. AndrouetDucerceau, Le second volume des
plus excellents Bastiments de France. Paris 1579
1. Plan ofthe chateau and garden at Charleral
reproduced in J. Androuet Ducereaus, Le second
volume des plus excellents Bastiments de France.
Paris 1579
kilka wytropionych przez siebie ówczesnych przykładów prostych alei, tnących kilome-
trami parki do polowań i zamkowe lasy, co było ewenementem w Europie, a nie wynikało
wyłącznie z utylitarnych względów procedury polowania4. Guillaume przypomina
zalecenie Oliviera de Serres - autora poczytnego traktatu o wiejskiej siedzibie, wydanego
w 1600 roku - który radził, aby prowadzić długie i szerokie aleje od domu jak najdalej
można5. Bardzo wczesne przez zaawansowanie formy, zmierzającej wyraźnie ku typowi
tak zwanego ogrodu francuskiego, są dwie XVI-wieczne rezydencje, których dokumenta-
cję znajdujemy w albumach graficznych Jacąuesa Androueta Ducerceau. Projekt zamku
królewskiego w Charleval powstał około 1570 roku i pokazuje nam osiową kompozycję
rezydencji z ogrodem, którego główna aleja, szersza od pozostałych, krzyżuje się
z poprzeczną, wodną osią, tworząc embrionalną zapowiedź ogrodów czasów Le Nótre’a
(il. 1). Zamek w Verneuil, stworzony dla Philippe’a de Boulainvilliers na przełomie lat
50. i 60. XVI wieku, zastanawia nie tylko wczesną osiowością kompozycji, ale
i typową dla następnego stulecia klarowną gradacją stref ogrodu: płaskiego parteru,
bosketów o średniej wysokości i zwartych masywów wysokopiennych drzew.
Słynny francuski „wynalazek”, jakim był parter haftowy - efektowny, pozwalający
4 J. GUILLAUME, Le jardin mis en ordre. Jardin et chateau en France du XVe au XVIle siecle. [W:] Architecture,
jardin, paysage. L’environnement du chateau et de la villa aux XVC et XVle siecles. Actes du colloęue du P' au 4 juin
1992, Universite de Tours - Centre d’etudes superieures de la Renaissance. Paris 1999, s. 109-111. - Id., Chateau,
jardin, paysage en France du XVe au XVIIe siecle. „Revue de l’Art” 1999, nr 2 (124), s. 25-26.
5 O. DE SERRES, Thedtre d’agriculture. Paris 1600, s. 16.
Małgorzata Szafrańska
1. Plan zamku z ogrodem w Charleval.
[JE?] J. AndrouetDucerceau, Le second volume des
plus excellents Bastiments de France. Paris 1579
1. Plan ofthe chateau and garden at Charleral
reproduced in J. Androuet Ducereaus, Le second
volume des plus excellents Bastiments de France.
Paris 1579
kilka wytropionych przez siebie ówczesnych przykładów prostych alei, tnących kilome-
trami parki do polowań i zamkowe lasy, co było ewenementem w Europie, a nie wynikało
wyłącznie z utylitarnych względów procedury polowania4. Guillaume przypomina
zalecenie Oliviera de Serres - autora poczytnego traktatu o wiejskiej siedzibie, wydanego
w 1600 roku - który radził, aby prowadzić długie i szerokie aleje od domu jak najdalej
można5. Bardzo wczesne przez zaawansowanie formy, zmierzającej wyraźnie ku typowi
tak zwanego ogrodu francuskiego, są dwie XVI-wieczne rezydencje, których dokumenta-
cję znajdujemy w albumach graficznych Jacąuesa Androueta Ducerceau. Projekt zamku
królewskiego w Charleval powstał około 1570 roku i pokazuje nam osiową kompozycję
rezydencji z ogrodem, którego główna aleja, szersza od pozostałych, krzyżuje się
z poprzeczną, wodną osią, tworząc embrionalną zapowiedź ogrodów czasów Le Nótre’a
(il. 1). Zamek w Verneuil, stworzony dla Philippe’a de Boulainvilliers na przełomie lat
50. i 60. XVI wieku, zastanawia nie tylko wczesną osiowością kompozycji, ale
i typową dla następnego stulecia klarowną gradacją stref ogrodu: płaskiego parteru,
bosketów o średniej wysokości i zwartych masywów wysokopiennych drzew.
Słynny francuski „wynalazek”, jakim był parter haftowy - efektowny, pozwalający
4 J. GUILLAUME, Le jardin mis en ordre. Jardin et chateau en France du XVe au XVIle siecle. [W:] Architecture,
jardin, paysage. L’environnement du chateau et de la villa aux XVC et XVle siecles. Actes du colloęue du P' au 4 juin
1992, Universite de Tours - Centre d’etudes superieures de la Renaissance. Paris 1999, s. 109-111. - Id., Chateau,
jardin, paysage en France du XVe au XVIIe siecle. „Revue de l’Art” 1999, nr 2 (124), s. 25-26.
5 O. DE SERRES, Thedtre d’agriculture. Paris 1600, s. 16.