DOI Artikel:
Artykuły i komunikaty
DOI Artikel:Zarębska, Teresa: Wielkie osie urbanistyczne XVIII-wiecznej Warszawy a kreacje André Le Nôtre'a
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.49351#0087
Andre Le Nótre - mistrz iluzji i splendoru
81
3. Widok pałacu w Wersalu, rytowany przez Nicolas Perelle, przed 1678
3. View of the pałace at Yersailles, engraving by Nicolas Perelle, prior to 1678
Wielkie dzieła
Działalność zawodowa Le N6tre’a na wielką skalę rozpoczęła się w dniu 26 stycznia
1637 roku, kiedy jako 24-letni młodzieniec dzięki rezygnacji ojca ze swego stanowiska
otrzymał nominację na królewskiego ogrodnika w Tuileriach. W przyszłości będzie
wymieniany w dokumentach (znane od 1645 roku) jako królewski projektant ogrodów.
Ogród przy pałacu Tuilenes został przez niego gruntownie przekształcony. Renesansowy
zespół kwater uległ transformacji w ogród sukcesywnie rozwijający się wzdłuż osi od
haftowych parterów poprzez strefę bosketów. To tu znalazło ujście zamiłowanie twórcy
do wyprowadzania ogrodowych osi w nieskończoność otaczającej przestrzeni. Le Nótre
powziął śmiały zamysł przedłużenia osi aleją aż do Saint Germain-en-Laye. Pomysłu me
udało się w całości zrealizować, ale początkowy odcinek alei stopniowo przedłużany, stał
się później Polami Elizejskimi, a nowy gigantyczny łuk triumfalny wzniesiony niedawno,
ujmujący majestatycznie następny odcinek tego przedłużenia, jest najlepszym „pomni-
kiem”, jakiego doczekał się Le Nótre, bo autentycznym potwierdzeniem siły jego wizji
wciąż gotowych zawładnąć naszą wyobraźnią i natarczywie domagających się realizacji.
Fenomen Le Nótre’a objawił się po raz pierwszy w całej pełni w rezydencji nadinten-
denta finansów Nicolas Fouąueta w Vaux-le-Vicomte. Stworzył ją bezkonkurencyjny
zespół: Le Vau, Le Brun, Le Nótre, pracując od 1656 roku przez pięć lat. Powstał wów-
czas ogród o niezrównanych proporcjach, harmonii części, zrównoważeniu płaszczyzn
i brył, parterów i bosketów14. Równie monumentalny, widziany z lotu ptaka, jak pełen
kojącej prostoty z pozycji spacerującego. Ogród zaskakujący wielkością i powagą, piękny
14 K. W00DBR1DGE, Princely Gardens. The origins and development of the French format style. London 1986,
s. 188; J.-M. PEROUSE DE MONTCLOS, Vaux le Yicomte. Paris 1997, s. 97-129.
81
3. Widok pałacu w Wersalu, rytowany przez Nicolas Perelle, przed 1678
3. View of the pałace at Yersailles, engraving by Nicolas Perelle, prior to 1678
Wielkie dzieła
Działalność zawodowa Le N6tre’a na wielką skalę rozpoczęła się w dniu 26 stycznia
1637 roku, kiedy jako 24-letni młodzieniec dzięki rezygnacji ojca ze swego stanowiska
otrzymał nominację na królewskiego ogrodnika w Tuileriach. W przyszłości będzie
wymieniany w dokumentach (znane od 1645 roku) jako królewski projektant ogrodów.
Ogród przy pałacu Tuilenes został przez niego gruntownie przekształcony. Renesansowy
zespół kwater uległ transformacji w ogród sukcesywnie rozwijający się wzdłuż osi od
haftowych parterów poprzez strefę bosketów. To tu znalazło ujście zamiłowanie twórcy
do wyprowadzania ogrodowych osi w nieskończoność otaczającej przestrzeni. Le Nótre
powziął śmiały zamysł przedłużenia osi aleją aż do Saint Germain-en-Laye. Pomysłu me
udało się w całości zrealizować, ale początkowy odcinek alei stopniowo przedłużany, stał
się później Polami Elizejskimi, a nowy gigantyczny łuk triumfalny wzniesiony niedawno,
ujmujący majestatycznie następny odcinek tego przedłużenia, jest najlepszym „pomni-
kiem”, jakiego doczekał się Le Nótre, bo autentycznym potwierdzeniem siły jego wizji
wciąż gotowych zawładnąć naszą wyobraźnią i natarczywie domagających się realizacji.
Fenomen Le Nótre’a objawił się po raz pierwszy w całej pełni w rezydencji nadinten-
denta finansów Nicolas Fouąueta w Vaux-le-Vicomte. Stworzył ją bezkonkurencyjny
zespół: Le Vau, Le Brun, Le Nótre, pracując od 1656 roku przez pięć lat. Powstał wów-
czas ogród o niezrównanych proporcjach, harmonii części, zrównoważeniu płaszczyzn
i brył, parterów i bosketów14. Równie monumentalny, widziany z lotu ptaka, jak pełen
kojącej prostoty z pozycji spacerującego. Ogród zaskakujący wielkością i powagą, piękny
14 K. W00DBR1DGE, Princely Gardens. The origins and development of the French format style. London 1986,
s. 188; J.-M. PEROUSE DE MONTCLOS, Vaux le Yicomte. Paris 1997, s. 97-129.