DOI Artikel:
Recenzje
DOI Artikel:Bentkowska-Kafel, Anna: Escape to Eden: Five centuries of women and gardens: National Portrait Gallery, Londyn 5 X 2000 - 21 I 2001
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.49351#0405
Anna Bentkowska
397
Ogrody zajmują w sercach Brytyjczyków miej-
sce szczególne, a dla kobiet były zawsze miejscem
ucieczki od rygorów życia codziennego. Tutaj czuły
się swobodnie, same decydowały co należy robić i
jak. W ogrodzie zakazy polityczne, społeczne i eko-
nomiczne obowiązujące w innych dziedzinach życia
były mniej dokuczliwe. Nadając kształt ogrodom
dawały wyraz swym twórczym ambicjom i zobywa-
ły fachową wiedzę. Wystawa w National Portrait
Gallery poświęcona była emancypacji brytyjskich
kobiet widzianej przez pryzmat ogrodów. Ukazywa-
ła Angielki, Irlandki i Szkotki w roli mecenasek
i projektantek zieleni, kolekcjonerek i malarek roślin
oraz autorek rozpraw ogrodniczych. Kobiety zajmo-
wały się ogrodnictwem od najdawniejszych czasów,
ale prawo posiadania ziemi uzyskały dopiero w roku
1882. Przedtem nie mogły więc swobodnie zakładać
ogrodów, mogły je tylko uprawiać. W sprawach ma-
terialnych uzależnione były od mężczyzn, w młodo-
ści od ojców, później od mężów. Ograniczenia nie
obowiązywały panien osieroconych przez właścicieli
majątków ziemskich, cudzoziemskich królowych
i wdów. Hrabina Elizabeth Talbot, popularnie zwana
Bess of Hardwick (1527-1608) była jedną z najbogat-
szych kobiet w Anglii dzięki seryjnemu wdowieństwu
i czterokrotnemu przejęciu ogromnych posiadłości
przedcześnie zmarłych mężów. Z jej wspaniałych
ogrodów w Hardwick Hall w hrabstwie Derbyshire
niewiele dzisiaj zostało. Niegdyś słynęły z rdzawych
róż i swobodnie pasących się jeleni - zwierzęta te jak
i kwiaty nawiązywały do herbu hrabiny. Zachowana
dekoracja malarska i rzeźbiarska Komnaty Leśnej,
a także innych sal pałacu przedstawia sceny myśliw-
skie. Dominuje w nich postać Elżbiety I jako bogini
Diany wśród lilii, naparstnic i goździków. Na jednym
z fryzów myśliwi polują na jednorożca, który tak jak
wymienione kwiaty uważany był za symbol dziewic-
twa i odczytywany jako aluzja do staropanieństwa
królowej. Trzydzieści dwa ośmiokątne hafty (o prze-
kątnej 35 cm) to inny zachowany element wystroju
wnętrz i kolejny dowód zamiłowania do przyrody,
oczytania w literaturze fachowej i wiedzy o leczni-
czych właściwościach roślin. Przedstawiają kwiaty,
owoce i jarzyny wymienione w botanicznym zbiorze
Piętro Andrea Mattioli’ego. Misternie wyhaftowane
jedwabiem i wełną noszą również inskrypcje zapoży-
czone z Adagiów Erazma z Rotterdamu. Cebuli, na
przykład, towarzyszy napis wielu mówić potrafi, ale
mało kto mądrze. Wyrób leków na potrzeby domowej
3. Mary Delany, Róża (Rosa Spinossima),
1772-1788, mozaika z papieru
3. Mary Delany, Rosa Spinossima (Burnet Rosę),
1772-88, paper mosaic
© British Museum, London
2. Everhard Kik, Poligala i niebieski powój
z Albumu Kwiatów Księżny Beaufort, 1703-1705
2. Everhard Kik, Poły gala and the Blue
Convolvulvus, Duchess of Beaufort’s Flower
Album, 1703-5
© The Duke of Beaufort
397
Ogrody zajmują w sercach Brytyjczyków miej-
sce szczególne, a dla kobiet były zawsze miejscem
ucieczki od rygorów życia codziennego. Tutaj czuły
się swobodnie, same decydowały co należy robić i
jak. W ogrodzie zakazy polityczne, społeczne i eko-
nomiczne obowiązujące w innych dziedzinach życia
były mniej dokuczliwe. Nadając kształt ogrodom
dawały wyraz swym twórczym ambicjom i zobywa-
ły fachową wiedzę. Wystawa w National Portrait
Gallery poświęcona była emancypacji brytyjskich
kobiet widzianej przez pryzmat ogrodów. Ukazywa-
ła Angielki, Irlandki i Szkotki w roli mecenasek
i projektantek zieleni, kolekcjonerek i malarek roślin
oraz autorek rozpraw ogrodniczych. Kobiety zajmo-
wały się ogrodnictwem od najdawniejszych czasów,
ale prawo posiadania ziemi uzyskały dopiero w roku
1882. Przedtem nie mogły więc swobodnie zakładać
ogrodów, mogły je tylko uprawiać. W sprawach ma-
terialnych uzależnione były od mężczyzn, w młodo-
ści od ojców, później od mężów. Ograniczenia nie
obowiązywały panien osieroconych przez właścicieli
majątków ziemskich, cudzoziemskich królowych
i wdów. Hrabina Elizabeth Talbot, popularnie zwana
Bess of Hardwick (1527-1608) była jedną z najbogat-
szych kobiet w Anglii dzięki seryjnemu wdowieństwu
i czterokrotnemu przejęciu ogromnych posiadłości
przedcześnie zmarłych mężów. Z jej wspaniałych
ogrodów w Hardwick Hall w hrabstwie Derbyshire
niewiele dzisiaj zostało. Niegdyś słynęły z rdzawych
róż i swobodnie pasących się jeleni - zwierzęta te jak
i kwiaty nawiązywały do herbu hrabiny. Zachowana
dekoracja malarska i rzeźbiarska Komnaty Leśnej,
a także innych sal pałacu przedstawia sceny myśliw-
skie. Dominuje w nich postać Elżbiety I jako bogini
Diany wśród lilii, naparstnic i goździków. Na jednym
z fryzów myśliwi polują na jednorożca, który tak jak
wymienione kwiaty uważany był za symbol dziewic-
twa i odczytywany jako aluzja do staropanieństwa
królowej. Trzydzieści dwa ośmiokątne hafty (o prze-
kątnej 35 cm) to inny zachowany element wystroju
wnętrz i kolejny dowód zamiłowania do przyrody,
oczytania w literaturze fachowej i wiedzy o leczni-
czych właściwościach roślin. Przedstawiają kwiaty,
owoce i jarzyny wymienione w botanicznym zbiorze
Piętro Andrea Mattioli’ego. Misternie wyhaftowane
jedwabiem i wełną noszą również inskrypcje zapoży-
czone z Adagiów Erazma z Rotterdamu. Cebuli, na
przykład, towarzyszy napis wielu mówić potrafi, ale
mało kto mądrze. Wyrób leków na potrzeby domowej
3. Mary Delany, Róża (Rosa Spinossima),
1772-1788, mozaika z papieru
3. Mary Delany, Rosa Spinossima (Burnet Rosę),
1772-88, paper mosaic
© British Museum, London
2. Everhard Kik, Poligala i niebieski powój
z Albumu Kwiatów Księżny Beaufort, 1703-1705
2. Everhard Kik, Poły gala and the Blue
Convolvulvus, Duchess of Beaufort’s Flower
Album, 1703-5
© The Duke of Beaufort