411
KINGA SZCZEPKOWSKA-NALIWAJEK
Toruń, Uniwersytet Mikołaja Kopernika
Janusz Nowiński, Ars Eucharistica. Idee, miejsca i formy
towarzyszące przechowywaniu eucharystii w sztuce
wczesnochrześcijańskiej i średniowiecznej.
Warszawa, Wydawnictwo Neriton, 2000, ss. 266, il. 119
Książka ta stanowi rodzaj szczególnie cieka-
wej rozprawy naukowej, w której harmonij-
nie łączą się różne dziedziny badawcze.
Materiał zabytkowy jest tu punktem wyjścia do
prześledzenia procesu przemian wybranego proble-
mu o szerszym i bardziej ogólnym charakterze.
Tematem w tym przypadku jest kształtowanie się
teologii eucharystycznej, kultu Najświętszego Sa-
kramentu i form naczyń służących do przechowywa-
nia hostii w zmieniających się miejscach sakralnej
przestrzeni kościoła. Zatem ważne są nie tylko miej-
sce i sposób przechowywannia eucharysti, ale i „tre-
ści symboliczne, które definiowały miejsca i sprzęty
eucharystycznej rezerwacji”. To uwarunkowanie
jest obopólne, ponieważ znaczenie zachowanych
zabytków sztuki wyjaśniają i określają różnorodne
czynniki, takie jak historia przemian w liturgii i wy-
kształcanie się rytów kościelnych. Proces przemian
ideowych znajduje swój komentarz w tekstach oj-
ców Kościoła, w modlitwach i rytach konsekracyj-
nych oraz różnych tekstach liturgicznych, starannie
zebranych przez Autora. Stanowią one podstawę źró-
dłową i bazę ideową dzieł sztuki sakralnej, pozwalają
też zrozumieć przekształcenia przestrzeni symbolicz-
nych w obrębie świątyń. Rozważania swoje, ujęte w
perspektywie historycznej, Autor oparł o chronologię
przemian w liturgii oraz o towarzyszące im równole-
gle zjawiska w sztuce wczesnochrześcijańskiej i śre-
dniowiecznej. Nie sposób przedstawić w krótkiej
1. Monstrancja z kościoła św. Jana Chrzciciela
w Chojnicach, warsztat pomorski, pocz. XV wieku
1. Monstrance from the church ofSt. John the
Baptist at Chojnice, Pomeranian workshop,
early 15th century
KINGA SZCZEPKOWSKA-NALIWAJEK
Toruń, Uniwersytet Mikołaja Kopernika
Janusz Nowiński, Ars Eucharistica. Idee, miejsca i formy
towarzyszące przechowywaniu eucharystii w sztuce
wczesnochrześcijańskiej i średniowiecznej.
Warszawa, Wydawnictwo Neriton, 2000, ss. 266, il. 119
Książka ta stanowi rodzaj szczególnie cieka-
wej rozprawy naukowej, w której harmonij-
nie łączą się różne dziedziny badawcze.
Materiał zabytkowy jest tu punktem wyjścia do
prześledzenia procesu przemian wybranego proble-
mu o szerszym i bardziej ogólnym charakterze.
Tematem w tym przypadku jest kształtowanie się
teologii eucharystycznej, kultu Najświętszego Sa-
kramentu i form naczyń służących do przechowywa-
nia hostii w zmieniających się miejscach sakralnej
przestrzeni kościoła. Zatem ważne są nie tylko miej-
sce i sposób przechowywannia eucharysti, ale i „tre-
ści symboliczne, które definiowały miejsca i sprzęty
eucharystycznej rezerwacji”. To uwarunkowanie
jest obopólne, ponieważ znaczenie zachowanych
zabytków sztuki wyjaśniają i określają różnorodne
czynniki, takie jak historia przemian w liturgii i wy-
kształcanie się rytów kościelnych. Proces przemian
ideowych znajduje swój komentarz w tekstach oj-
ców Kościoła, w modlitwach i rytach konsekracyj-
nych oraz różnych tekstach liturgicznych, starannie
zebranych przez Autora. Stanowią one podstawę źró-
dłową i bazę ideową dzieł sztuki sakralnej, pozwalają
też zrozumieć przekształcenia przestrzeni symbolicz-
nych w obrębie świątyń. Rozważania swoje, ujęte w
perspektywie historycznej, Autor oparł o chronologię
przemian w liturgii oraz o towarzyszące im równole-
gle zjawiska w sztuce wczesnochrześcijańskiej i śre-
dniowiecznej. Nie sposób przedstawić w krótkiej
1. Monstrancja z kościoła św. Jana Chrzciciela
w Chojnicach, warsztat pomorski, pocz. XV wieku
1. Monstrance from the church ofSt. John the
Baptist at Chojnice, Pomeranian workshop,
early 15th century