Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (63.2001)

436

In Memoriam


1. Profesor Tadeusz S. Jaroszewski ze studentami Instytutu Historii Sztuki UW
podczas objazdu po zabytkach Lubelszczyzny, maj 1987 rok
1. Professor Tadeusz S. Jaroszewski with students of the Institute of Art History of
Warsaw Unirersity during a tour of historie monuments in Lublin provin.ee, May 1987

Hempla działał w Polsce także inny architekt o tym
samym nazwisku - Joachim Hempel, którego twór-
czość często przypisywano Jakubowi. W następnych
latach Jaroszewski opublikował artykuły poświęco-
ne architektom działającym w tej epoce: Wilhelmo-
wi Henrykowi Minterowi i Herykowi Ittarowi,
a podsumowaniem tych poszukiwań biograficznych
stała się książka opracowana wraz z Andrzejem Rot-
termundem Jakub Hempel. Fryderyk Albert Lessel,
Henryk Ittar, Wilhelm Henryk Minter, architekci pol-
skiego klasycyzmu (1974).
Przez wiele lat Tadeusz Jaroszewski zajmował się
twórczością Chrystiana Piotra Aignera, którego uczy-
nił bohaterem swojej pracy doktorskiej. W opubliko-
wanej w 1966 roku monografii architekta przedstawił
pogłębioną analizę jego twórczości znakomicie do-
kumentując jego dorobek obszernym katalogiem.
Szczególnie ważne okazały się nowe ustalenia doty-
czące prac tego architekta w Puławach i Łańcucie,
a także jego późnej twórczości warszawskiej. Wspa-
niałym podsumowaniem, choć nie zakończeniem
badań nad klasycyzmem była syntetyczna rozprawa
Architektura doby Oświecenia w Polsce. Nurty i od-
miany (1971). Znalazły się tu rozważania zarówno
o zanikających już wówczas wątkach rokokowych
i późnobarokowych, znakomita analiza różnych od-
mian klasycyzmu na ziemiach polskich, a także rów-
nolegle z nimi funkcjonujących innych zjawisk
stylowych związanych z rodzącymi się zaintereso-
waniami romantycznymi.

Zagadnieniem, które szczególnie Go interesowa-
ło była kwestia recepcji twórczości Andre i Palladia
w architekturze polskiej końca XVIII i początku XIX
wieku. Dzieła znakomitego włoskiego architekta znał
doskonale z autopsji, wielokrotnie bywał w Vicenzy
aktywnie współpracując przez ponad 20 lat (od 1964)
z Centro Intemazionale di Studi di Architettura „An-
drea Palladio”, publikował ważkie artykuły w „Bolle-
tino di Centro”, wielokrotnie prowadził seminaria
i wygłaszał wykłady w ramach organizowanych przez
Centro kursów. W wydawanej pod auspicjami Centro
fundamentalnej serii monografii budowli Palladia
opracował tom o Palazzo da Porto Breganza w Vicen-
zy. W 1980 roku zorganizował sekcję polską między-
narodowej sesji Palladio: la sua eredita nel mondo.
Ogromną zasługą Tadeusza Jaroszewskiego było
zainicjowanie badań nad architekturąhistoryzmu. Był
jednym z pierwszych polskich historyków sztuki,
którzy zwrócili uwagę na nie doceniane jeszcze wów-
czas zabytki z 2. połowy XIX wieku. Już w począt-
kach lat 70. pojawiły się Jego pierwsze publikacje
na ten temat. Zafascynowała Go przede wszystkim
postać Henryka Marconiego i jego synów. We współ-
pracy z Andrzejem Rottermundem opracował wy-
czerpujący katalog rysunków architektonicznych
Henryka i Leandra Marconich przechowywanych
w zbiorze Archiwum Głównym Akt Dawnych w War-
szawie (1911).
W latach 70. i 80. Tadeusz Jaroszewski opubliko-
wał kilkanaście artykułów poświęconych wybranym