DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Olszacki, Tomasz: Mandragora w kolegiacie opatowskiej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.35032#0185
MANDRAGORA W KOLEGIACIE OPATOWSKIEJ
179
wyońmżą/'ący w<r/?(/mgorę -
a/r<2MN^,* zńńżeTJtń
7 MCZy^6/7776777C
Fo7. z opmcowazjF 7bwćMz
OFzćzcłz
jeszcze trzy, bądź cztery znaki (litery?), których interpretacja wobec niewielkiej ich czy-
telności i zaginięcia reliktu nie jest obecnie możliwa.
Topos rośliny o antropomorficznym korzeniu, rośliny o cudownych właściwościach,
obdarzonej mnóstwem rozmaitych znaczeń symbolicznych byl stale obecny w kulturze
ludów zamieszkujących obszary Eurazji i północnej AfrykE. W kręgu cywilizacji wschod-
nioazjatyckiej treści te łączone są z, cieszącym się do dziś popularnością, żeń-szeniem
(FaE/xgA^gf), Słowianie znali człekokształtne ziele pokrzyku -- beladonny (/Eropa ó<?/-
/<2Eo7777%), a w kręgu śródziemnomorskim analogiczne konotacje dotyczą mandragory. W
naturze mandragora, roślina z rodziny psiankowatych (óo/<2/7<2c<3g), występuje w dwóch
odmianach -Maf2<?7^7go7Y2 o^?c777<27^/7?7 i MrwEragćUY? <3MA777777<2/A. Jest to wieloletnia byli-
na o podłużnych liściach, niewielkich, żółtawych kwiatach, której owoce, w postaci jagód
^ Poniższe informacje na podstawie m.in.: Wolfgang BRÜCKNER. „Mandragora", [w:] Lexz'kozz &zm/zzF7/z'c/zezz Ao/zo-
grap/zze, hg. Engelbert KIRSCHBAUM i in., Bd. 3, Rom-Freiburg-Basel-Wien 1971, szp. 149-150; Christian RÄTSCH,
AA/z'py z?:z7o.s'cz. wczozYz/ z Jzz'J, przel. Barbara Tarnas, Warszawa 1992, s. 136-145; Maria Immacolata
MACIOTl, Mz'Ty z zzzrzgz'e zzóL tłum. Ireneusz Kania, Krakow 1998, s. 192-203; Piotr KOWALSKI, TeCsykozz zzzukz
Jwz'atu. O/zzezz, prze^qJ, zzmczPTzze, Warszawa-Wroclaw 1998, s. 305-307; Dorotea FORSTNER, ówzutyyzzzóo/złz c/zzze-
Jcz/uzz^łze/. LeCsykozz, przekł. i oprać. Wanda Zakrzewska, Pawel Pachciarek, Ryszard Turczyński, wybór i oprać. il.
Beata Kulesza-Damaziak, koment. do il. Małgorzata Wrześniak, Warszawa 2001, s. 196-199; Stanisław KOB1ELUS,
FYorariM/Tz c/zrArzazzuTM. óyTzzóo/złu roEzzz - c/zrzeJcpuzź^ła ^7arożytzzoJć z ve<Fz'owz'ecze, Kraków 2006, s. 129-132.
179
wyońmżą/'ący w<r/?(/mgorę -
a/r<2MN^,* zńńżeTJtń
7 MCZy^6/7776777C
Fo7. z opmcowazjF 7bwćMz
OFzćzcłz
jeszcze trzy, bądź cztery znaki (litery?), których interpretacja wobec niewielkiej ich czy-
telności i zaginięcia reliktu nie jest obecnie możliwa.
Topos rośliny o antropomorficznym korzeniu, rośliny o cudownych właściwościach,
obdarzonej mnóstwem rozmaitych znaczeń symbolicznych byl stale obecny w kulturze
ludów zamieszkujących obszary Eurazji i północnej AfrykE. W kręgu cywilizacji wschod-
nioazjatyckiej treści te łączone są z, cieszącym się do dziś popularnością, żeń-szeniem
(FaE/xgA^gf), Słowianie znali człekokształtne ziele pokrzyku -- beladonny (/Eropa ó<?/-
/<2Eo7777%), a w kręgu śródziemnomorskim analogiczne konotacje dotyczą mandragory. W
naturze mandragora, roślina z rodziny psiankowatych (óo/<2/7<2c<3g), występuje w dwóch
odmianach -Maf2<?7^7go7Y2 o^?c777<27^/7?7 i MrwEragćUY? <3MA777777<2/A. Jest to wieloletnia byli-
na o podłużnych liściach, niewielkich, żółtawych kwiatach, której owoce, w postaci jagód
^ Poniższe informacje na podstawie m.in.: Wolfgang BRÜCKNER. „Mandragora", [w:] Lexz'kozz &zm/zzF7/z'c/zezz Ao/zo-
grap/zze, hg. Engelbert KIRSCHBAUM i in., Bd. 3, Rom-Freiburg-Basel-Wien 1971, szp. 149-150; Christian RÄTSCH,
AA/z'py z?:z7o.s'cz. wczozYz/ z Jzz'J, przel. Barbara Tarnas, Warszawa 1992, s. 136-145; Maria Immacolata
MACIOTl, Mz'Ty z zzzrzgz'e zzóL tłum. Ireneusz Kania, Krakow 1998, s. 192-203; Piotr KOWALSKI, TeCsykozz zzzukz
Jwz'atu. O/zzezz, prze^qJ, zzmczPTzze, Warszawa-Wroclaw 1998, s. 305-307; Dorotea FORSTNER, ówzutyyzzzóo/złz c/zzze-
Jcz/uzz^łze/. LeCsykozz, przekł. i oprać. Wanda Zakrzewska, Pawel Pachciarek, Ryszard Turczyński, wybór i oprać. il.
Beata Kulesza-Damaziak, koment. do il. Małgorzata Wrześniak, Warszawa 2001, s. 196-199; Stanisław KOB1ELUS,
FYorariM/Tz c/zrArzazzuTM. óyTzzóo/złu roEzzz - c/zrzeJcpuzź^ła ^7arożytzzoJć z ve<Fz'owz'ecze, Kraków 2006, s. 129-132.