DOI Heft:
Nr. 3-4
DOI Artikel:Strożek, Przemysław: Futuryzm w muzeum: Włochy przed jubileuszem stulecia ruchu futurystycznego =
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.35032#0473
463
PRZEMYSŁAW STRÓŻEK
44vr.s'zaw<2, /n.sę^/ Sztuki /AN
w łDocńy przcJ/M0/7c//.szc/N
.s/M/cc/rv rMC^M /i//M/*cs'Azz/rego
"1^ uzea: cmentarze! [...] niechby się tam chodziło raz do roku w pieigrzymkę, jak
!\ /] się chodzi na cmentarz w dzień zaduszny [...] nie zgadzam sięjednak na to, aby
Y dzień w dzień oprowadzano po muzeach nasze zniesławienia, naszą kruchą
odwagę, nasze chorobliwe niepokoje. Po co świadomie się zatruwać? Skąd ta ochota do
gnicia? [...] Niechże więc nadejdą radośni podpalacze o zwęglonych palcach. Oto oni!
Nuże! Kładźcie ogień pod szaty biblioteczne! Zmieńcie bieg kanałów, aby zatopić muzea!
Co za radość widzieć pływające po wodzie, zdane na łaskę fal, podarte i wypłowiałe daw-
ne wspaniałe płótna'".
Dnia 20 lutego 2009 r. upłynie równe sto lat od momentu opublikowania tej słynnej
burzycielskiej odezwy Filippo Tomasso Marinettiego ogłaszającej narodziny futuryzmu
w poczytnym paryskim dzienniku „Le Figaro". Nie była ona tylko chęcią odnowy arty-
stycznej, ale przede wszystkim odnowy światopoglądowej, zmiany paradygmatu w my-
śleniu o sztuce zeszłych stuleci, zwalczaniem bezkrytycznego zachwytu nad arcydziełami
europejskiej kultury. Nie bez powodu futuryzm narodził się we Włoszech, w kraju do dziś
pełniącego funkcję ogromnego muzeum z najcenniejszymi zbiorami dorobku europejskiej
cywilizacji. Świadomość wtopienia w dawną kulturę i niemożność wydostania się spod
jej ciężaru zrodziła agresywny, burzycielski gest Marinettiego, który prowadził do wyjścia
artystów na ulicę, a sztuki z muzeów.
Dziś ten najradykalniejszy w swym działaniu prąd awangardowy sam stał się klasyką
historii literatury i sztuki, natomiast twórczość artystyczna futurystów trafiła, a rebours,
do tych instytucji kultury, przeciwko którym gorączkowo występowali. Filozofia burzenia
muzeów, podpalania bibliotek, deptania przeszłości, która rozbrzmiała z kart pierwszego
manifestu zamieniła się dziś w wyścig największych ośrodków sztuki nowoczesnej o pra-
wo pierwszeństwa w organizacji obchodów jubileuszu stulecia, podczas gdy inne włoskie
muzea już od kilku lat prześcigają się w przygotowywaniu wystaw uprzedzających to
wydarzenie. To właśnie XXI w. staje się wiekiem pełnej rehabilitacji sztuki futurystycz-
nej, która nieustannie zdobi kolejne wystawy muzealne na całym terenie Włoch, a księ-
garnie i biblioteki wypełniane są coraz to nowszymi opracowaniami dokumentującymi
historię futuryzmu.
' Filippo Tommaso MARINETTI, „Akt Założycielski i Manifest Futuryzmu" [w:] Christina BAUMGART,
Warszawa 1987, s. 36-37.
PRZEMYSŁAW STRÓŻEK
44vr.s'zaw<2, /n.sę^/ Sztuki /AN
w łDocńy przcJ/M0/7c//.szc/N
.s/M/cc/rv rMC^M /i//M/*cs'Azz/rego
"1^ uzea: cmentarze! [...] niechby się tam chodziło raz do roku w pieigrzymkę, jak
!\ /] się chodzi na cmentarz w dzień zaduszny [...] nie zgadzam sięjednak na to, aby
Y dzień w dzień oprowadzano po muzeach nasze zniesławienia, naszą kruchą
odwagę, nasze chorobliwe niepokoje. Po co świadomie się zatruwać? Skąd ta ochota do
gnicia? [...] Niechże więc nadejdą radośni podpalacze o zwęglonych palcach. Oto oni!
Nuże! Kładźcie ogień pod szaty biblioteczne! Zmieńcie bieg kanałów, aby zatopić muzea!
Co za radość widzieć pływające po wodzie, zdane na łaskę fal, podarte i wypłowiałe daw-
ne wspaniałe płótna'".
Dnia 20 lutego 2009 r. upłynie równe sto lat od momentu opublikowania tej słynnej
burzycielskiej odezwy Filippo Tomasso Marinettiego ogłaszającej narodziny futuryzmu
w poczytnym paryskim dzienniku „Le Figaro". Nie była ona tylko chęcią odnowy arty-
stycznej, ale przede wszystkim odnowy światopoglądowej, zmiany paradygmatu w my-
śleniu o sztuce zeszłych stuleci, zwalczaniem bezkrytycznego zachwytu nad arcydziełami
europejskiej kultury. Nie bez powodu futuryzm narodził się we Włoszech, w kraju do dziś
pełniącego funkcję ogromnego muzeum z najcenniejszymi zbiorami dorobku europejskiej
cywilizacji. Świadomość wtopienia w dawną kulturę i niemożność wydostania się spod
jej ciężaru zrodziła agresywny, burzycielski gest Marinettiego, który prowadził do wyjścia
artystów na ulicę, a sztuki z muzeów.
Dziś ten najradykalniejszy w swym działaniu prąd awangardowy sam stał się klasyką
historii literatury i sztuki, natomiast twórczość artystyczna futurystów trafiła, a rebours,
do tych instytucji kultury, przeciwko którym gorączkowo występowali. Filozofia burzenia
muzeów, podpalania bibliotek, deptania przeszłości, która rozbrzmiała z kart pierwszego
manifestu zamieniła się dziś w wyścig największych ośrodków sztuki nowoczesnej o pra-
wo pierwszeństwa w organizacji obchodów jubileuszu stulecia, podczas gdy inne włoskie
muzea już od kilku lat prześcigają się w przygotowywaniu wystaw uprzedzających to
wydarzenie. To właśnie XXI w. staje się wiekiem pełnej rehabilitacji sztuki futurystycz-
nej, która nieustannie zdobi kolejne wystawy muzealne na całym terenie Włoch, a księ-
garnie i biblioteki wypełniane są coraz to nowszymi opracowaniami dokumentującymi
historię futuryzmu.
' Filippo Tommaso MARINETTI, „Akt Założycielski i Manifest Futuryzmu" [w:] Christina BAUMGART,
Warszawa 1987, s. 36-37.