Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (70.2008)

554

MtCHAŁ KURZEJ


7. Xrzys'zto/ MnrnJowłcz, Fu/n/'ur An^ńcy ATu/A; Fu.sA/'ę/ Du/nuyu/ńzuvus*AA/.
Fep/i wg Jerzy Xown/cz)A, Świątynie późnobarokowe...

i osób świeckich. W koicjnym rozdziale zanalizo-
wano prace poszczególnych architektów, dzieląc ich
według narodowości. Autor scharakteryzował w tym
miejscu dorobek najwybitniejszego twórcy środowi-
ska lwowskiego - Jana de Witte, a także Bernarda
Meretyna, podtrzymując tezę o jego przybyciu
z Czech lub Moraw. Z twórczością Marcina Urbani-
ka związał wzniesienie lwowskiego kościoła św.
Marii Magdaleny (s. 28), lub też tylko jego korpusu
nawowego (s. 42) podczas gdy ta świątynia została
w XVIII w. jedynie przebudowana, z wykorzysta-
niem znacznych partii budowli XVH-wiecznej*.
Następnie omówiono zastosowanie poszczegól-
nych materiałów budowlanych oraz scharakteryzo-
wano rzymskokatolickie świątynie drewniane. W
rozdziale poświęconym ukształtowaniu kolegiów
i budynków klasztornych zamieszczono szczegółową
charakterystykę najokazalszych gmachów, wznie-
sionych we Lwowie dla teatynów, pijarów, jezuitów

* Tadeusz MAŃKOWSKI, Duwąy Jwów/<?go .szmAo i A;J-
Ara n/Ty-TD^^ Londyn 1974, s. 142.
^ Wspomniana elewacja klasztoru została prawdopodob-
nie ukształtowana później niż reszta budowli. (Jan K.
OSTROWSKI, „Kościół p.w. Świętej Trójcy i klasztor
00. Karmelitów Trzewiczkowych w Rozdole", [w:] Ko-
AAĄ A/a.sztory rzyw.sAJmo/AAA Jawnego wo/'ewóJz-
twa nrsD'ego, red. J.K. Ostrowski, t. 9, Kraków 2001,

i sakramentek, a także dla misjonarzy w Horodence.
Do twórcy tej ostatniej budowli - Bernarda
Meretyna, który był prawdopodobnie zatrudniony
przy budowie pałacu w Rozdole, Autor włączył rów-
nież budynek tamtejszego klasztoru Karmelitów
Trzewiczkowych, uznając rozwiązanie szczytu skrzy-
dła pd. za charakterystyczne dla tego artysty (s. 42).
Formy tej części budowli są jednak raczej obiego-
we, przez co atrybucja może budzić wątpliwości'.
W kolejnych rozdziałach przedstawiono typolo-
gię świątyń, przyjmując za kryterium podziału
ukształtowanie ich rzutu. Jako pierwsze omówiono
budowle podłużne, jedno- i trójnawowe, a następnie
kościoły na planie krzyża łacińskiego i „wydłużonego
krzyża równoramiennego", jak Autor określił budow-
le jednonawowe z transeptem w połowie długości.
Genezę takiego rozwiązania Kowalczyk dostrzegł
w syntezie krzyża łacińskiego z greckim, przypusz-
czając, że nieprzypadkowo rozpowszechniła się ona
s. 151). Meretyn, podobnie jak Pinsel, pozostawił naśla-
dowców, którzy powtarzali stosowane przez niego fonny,
najczęściej upraszczając detal architektoniczny. (Piotr
KRASNY, „O problemach atrybucji architektury nowo-
żytnej. Kościoły w Kołomyi, Busku, Brzozdowcach i Ło-
patynie a twórczość Bernarda Meretyna", Fońa ADsżorme
ArńMM?, 30, 1994, s. 119-128.)