DOI Heft:
Nr. 3-4
DOI Artikel:Recenzje
DOI Artikel:Kurzej, Michał: [Rezension von: Jerzy Kowalczyk, Świątynie późnobarokowe na Kresach]
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.35032#0568
558
MtCHAŁ KURZEJ
5. Dąbrowica, bo^czó7 Pi/fvrbw, zwieńczenie oparza giównego,
/bt. A4. Kurze/ 2005
w Teofilpolu, opowiadając się przeciwko przypusz-
czeniom o wzniesieniu tej ostatniej świątyni przez
Guida Longhiego i przypisując go trafnie Meretyno-
wi. Charakteryzując kościół Misjonarzy w Zasławiu,
wskazał na jego załeżność od świątyni tego zakonu
w Tykocinie. Kowalczyk zwrócił również uwagę na
podobieństwo artykulacji kościoła Jezuitów we
Włodzimierzu Wołyńskim do wnętrza świątyni or-
miańskiej w Stanisławowie. Wydaje się, że skojarze-
nie to jest słuszne, zwłaszcza że budowle łączy rów-
nież zastosowanie wklęsłych, dwuwieżowych fasad.
Poszukując genezy rozplanowania fasady kościoła
włodzimierskiego, Kowalczyk wskazał na świątynie
w Tarłowie i Misjonarzy na wileńskim Antokolu,
pisząc że ich autorstwo wiązane jest z Piotrem Li-
kielem. Nie podał jednak źródła takiej atrybucji, któ-
ra jest kontrowersyjna, tym bardziej, że kościół wi-
leński to archiwalnie potwierdzone dzieło Jana
Zaora'**.
W dalszej części, przedstawiając fasady o rzutach
krzywoliniowych, Autor opowiedział się za przypisa-
niem kościołów w Czartorysku i Porycku Pawłowi
Giżyckiemu. Zwrócił też uwagę na zależność fasady
Adam MIŁOBĘDZK1, Trcńiiebiure poMu TT7/ wiebu
(Dzieje sztuki polskiej, t. 4: Sztuka polska XVH wieku,
cz. 1) Warszawa 1980, s. 216.
" Autor nie opatrzył tej informacji odnośnikiem do lite-
ratury, przez co wspomniana budowla jest trudna do
zidentyfikowania.
kościoła w Zbarażu od kościoła św. Doroty we Wied-
niu projektu Mathiasa Steinla. Następnie scharakte-
ryzował oszczędne elewacje frontowe świątyń kapu-
cyńskich i reformackich, a na zakończenie - cerkiew
Uspieńską w Zbarażu jako wprowadzenie do cha-
rakterystyki świątyń greckokatolickich. Dalej sze-
rzej omówił bazyliańską cerkiew w Poddębcach
oraz parafialną w Tajkurach (il. 4), wskazując na
wzór jakim mogło być dla tej ostatniej budowli mau-
zoleum Mazepy w Diektarewce". Warto dodać, że
zbliżone ukształtowanie bryły cerkwi pojawia się na
Wołyniu już w Niskieniczach (ok. 1643), a u źródeł
tego typu przestrzennego leży prawdopodobnie ko-
ściół śś. Apostołów w Konstantynopolu, który mógł
być ważnym wzorcem ideowym dla świątyń obrząd-
ku wschodniego*-. Cenne są również uwagi Kowal-
czyka dotyczące bazy hańskiej cerkwi w Nowym Za-
horowie, którą przypisał Meretynowi, a także
charakterystyka ławry poczajowskiej.
Jeśli przyjąć, że intencją Autora było opisanie
świątyń z terenu archidiakonatu łuckiego, a nie wo-
jewództwa wołyńskiego, to zabrakło w niej omówie-
nia wystroju sztukatorskiego kościoła w Dąbrowicy
Piotr KRASNY, drcńbeb/Mra cerkiewne na ziewiuc/?
ru^bicń Tćzeczypo^o/iie/ 7396-7974 (Ars vêtus et nova,
red. Wojciech BAŁUS, t. 11) Kraków 2003, s. 66-67.
MtCHAŁ KURZEJ
5. Dąbrowica, bo^czó7 Pi/fvrbw, zwieńczenie oparza giównego,
/bt. A4. Kurze/ 2005
w Teofilpolu, opowiadając się przeciwko przypusz-
czeniom o wzniesieniu tej ostatniej świątyni przez
Guida Longhiego i przypisując go trafnie Meretyno-
wi. Charakteryzując kościół Misjonarzy w Zasławiu,
wskazał na jego załeżność od świątyni tego zakonu
w Tykocinie. Kowalczyk zwrócił również uwagę na
podobieństwo artykulacji kościoła Jezuitów we
Włodzimierzu Wołyńskim do wnętrza świątyni or-
miańskiej w Stanisławowie. Wydaje się, że skojarze-
nie to jest słuszne, zwłaszcza że budowle łączy rów-
nież zastosowanie wklęsłych, dwuwieżowych fasad.
Poszukując genezy rozplanowania fasady kościoła
włodzimierskiego, Kowalczyk wskazał na świątynie
w Tarłowie i Misjonarzy na wileńskim Antokolu,
pisząc że ich autorstwo wiązane jest z Piotrem Li-
kielem. Nie podał jednak źródła takiej atrybucji, któ-
ra jest kontrowersyjna, tym bardziej, że kościół wi-
leński to archiwalnie potwierdzone dzieło Jana
Zaora'**.
W dalszej części, przedstawiając fasady o rzutach
krzywoliniowych, Autor opowiedział się za przypisa-
niem kościołów w Czartorysku i Porycku Pawłowi
Giżyckiemu. Zwrócił też uwagę na zależność fasady
Adam MIŁOBĘDZK1, Trcńiiebiure poMu TT7/ wiebu
(Dzieje sztuki polskiej, t. 4: Sztuka polska XVH wieku,
cz. 1) Warszawa 1980, s. 216.
" Autor nie opatrzył tej informacji odnośnikiem do lite-
ratury, przez co wspomniana budowla jest trudna do
zidentyfikowania.
kościoła w Zbarażu od kościoła św. Doroty we Wied-
niu projektu Mathiasa Steinla. Następnie scharakte-
ryzował oszczędne elewacje frontowe świątyń kapu-
cyńskich i reformackich, a na zakończenie - cerkiew
Uspieńską w Zbarażu jako wprowadzenie do cha-
rakterystyki świątyń greckokatolickich. Dalej sze-
rzej omówił bazyliańską cerkiew w Poddębcach
oraz parafialną w Tajkurach (il. 4), wskazując na
wzór jakim mogło być dla tej ostatniej budowli mau-
zoleum Mazepy w Diektarewce". Warto dodać, że
zbliżone ukształtowanie bryły cerkwi pojawia się na
Wołyniu już w Niskieniczach (ok. 1643), a u źródeł
tego typu przestrzennego leży prawdopodobnie ko-
ściół śś. Apostołów w Konstantynopolu, który mógł
być ważnym wzorcem ideowym dla świątyń obrząd-
ku wschodniego*-. Cenne są również uwagi Kowal-
czyka dotyczące bazy hańskiej cerkwi w Nowym Za-
horowie, którą przypisał Meretynowi, a także
charakterystyka ławry poczajowskiej.
Jeśli przyjąć, że intencją Autora było opisanie
świątyń z terenu archidiakonatu łuckiego, a nie wo-
jewództwa wołyńskiego, to zabrakło w niej omówie-
nia wystroju sztukatorskiego kościoła w Dąbrowicy
Piotr KRASNY, drcńbeb/Mra cerkiewne na ziewiuc/?
ru^bicń Tćzeczypo^o/iie/ 7396-7974 (Ars vêtus et nova,
red. Wojciech BAŁUS, t. 11) Kraków 2003, s. 66-67.