DOI issue:
Nr. 1-2
DOI article:Jurkowlaniec, Tadeusz: Strusie jaja w Prusach: z badań nad średniowieczną ikonografią maryjną =
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.35030#0027
STRUSIE JAJA W PRUSACH
21
7& CAcńwio,
^?w. łFweńowzjęczo! F rWurn.
ZruorwA ^7y. Fot. Tońeaw
F/rkow/amec (2007)
modlitwę w kościele^^. Widok strusich jaj miał zachęcać wiernych do rezygnacji ze spraw
ziemskich, doczesnych i do zwrócenia się ku boskim^.
Nie wiadomo, czy w średniowieczu we wnętrzach sakralnych w Prusach wieszano stru-
sie jaja, ale wzmiankowano je w inwentarzach kaplic zamkowych spisanych w końcu XIV
i w 1. połowie następnego stulecia. I tak po dwa czarne jaja znajdowały się w domach
konwentu w Królewcu^ i w Starogrodzie koło Chełmna^. Ponadto dwa jaja (zapewne
^ In nonnullis ecclesiis oua structionum et huiusmodi, que admirationem inducunt et que raro uidentur, consueuerunt
suspendi, ut per hoc populus ad ecclesiam trahatur et magis afficiatur. Rursus aiunt quidam quod structio tanquam auis
obliuiosa dereliquit in sabulo oua sua, demum quedam Stella uisa recordatur et redit ad illa et aspectu suo fouet ea. Oua
ergo in ecclesiis suspenduntur ad notandum quod homo propter peccatum a Deo derelictus, si tandem diuino lumine
illustratus recordatus, delictorum suorum penituerit et ad ipsum redierit, per aspectum misericordie illius fouetur, per
quem etiam modo dicitur in Luca quod respexit Deus Petrum postquam negauit Christum. Suspenduntur etiam ut in illis
unusquisque contempletur quod homo facile Deum obliuiscitur nisi per stellam, id est per Spiritus sancti gratiam influ-
entem, illustratus ad eum redire per bona opera recordetur. - Gatke/mt Daranti 7^attona/e JA/noram 7-7Fed.
A[nselme] DAVRIL, T[imothy] M. THIBODEAU, Tumholti 1995 (Corpus Christianorum. Continuatio mediaevalis)
140, s. 49 [I. III. 43]. Zob. też: Joseph SAUER, AywńoAk Jes' FtrcAengeAaaJej anJ ^etner Ha^tattang tn Jer
^ang Jes' A7ttte)a/tery mit ^erMcł^zcAhgMJig von Fonorias' HagM^toJanemA, AicarJas' anJ DaranJas', Freiburg i. B.
1902, s. 212-214.
^ Florence McCULLOUGH, AJeJiewJ Łatin anJ FrencA TJe^tiariey, Chapel Hill (Studies in the Romance Languages
and Literatures) 33, 1962, s. 146.
^ „czwei swarcze strawsseyer inne mit heiligthum" - Das' gro^e HmterAacA Jes' DeaAcAen GrJens', Mit Unterstritzung
des Vereins fur die Herstellung und Ausschmuck der Marienburg hrsg. von Walther ZIESEMER, Danzig 1916, s. 29
oraz s. 32 - „2 swarcze struwszeyer in sulber vorwurcht" - a także s. 34, 39, 40; „item 2 sworcze streuwseyer in silber
vorworcht" -D%.$ grosie Zin^AaeA Jes' DeaAcAen RitterorJen^ (7J74-743<$), Hrsg. im Auftrage der Historischen Kom-
mission fur ost- und westpreuhische Landesforschung von Peter G[errit] THIELEN, Marburg 1958, s. 63. Zob. też:
Waldemar ROZYNKOWSKI, Gmnes' Gancti et Ganctae Del. 6*taJiam naJ Aa/tem żwiętycA w Jiecez/acA ^ra^kicA
^twa załom/ krzyżackiego, Malbork 2006, s. 215 (tabela 27); Krzysztof SKWIERCZYŃSKI, „Początki kultu NMP
w Polsce w świetle płockich zapisek o cudach z 1148 r." [w:] Aarona AarAarica, Aarona cArAtiana. GtaJia meJiaevaiia
Caroio MoJze/ewW JeJicata, red. Roman MICHAŁOWSKI, Warszawa 2008, s. 213-240; por.: Maria STARNAW-
SKA, WwętycA żyme 710 życia. Reiikwie w ka/tnrze reiigA'nę/' na ziemiacA ^oAkicA w FeJniowiecza, Warszawa 2008,
s. 225 i przyp. 873.
^ „2 swarcze struseyer mit silber belegf' - Das' gro^e HmterAacA ..., jak przyp. 47, s. 507, a także s. 509, 510.
21
7& CAcńwio,
^?w. łFweńowzjęczo! F rWurn.
ZruorwA ^7y. Fot. Tońeaw
F/rkow/amec (2007)
modlitwę w kościele^^. Widok strusich jaj miał zachęcać wiernych do rezygnacji ze spraw
ziemskich, doczesnych i do zwrócenia się ku boskim^.
Nie wiadomo, czy w średniowieczu we wnętrzach sakralnych w Prusach wieszano stru-
sie jaja, ale wzmiankowano je w inwentarzach kaplic zamkowych spisanych w końcu XIV
i w 1. połowie następnego stulecia. I tak po dwa czarne jaja znajdowały się w domach
konwentu w Królewcu^ i w Starogrodzie koło Chełmna^. Ponadto dwa jaja (zapewne
^ In nonnullis ecclesiis oua structionum et huiusmodi, que admirationem inducunt et que raro uidentur, consueuerunt
suspendi, ut per hoc populus ad ecclesiam trahatur et magis afficiatur. Rursus aiunt quidam quod structio tanquam auis
obliuiosa dereliquit in sabulo oua sua, demum quedam Stella uisa recordatur et redit ad illa et aspectu suo fouet ea. Oua
ergo in ecclesiis suspenduntur ad notandum quod homo propter peccatum a Deo derelictus, si tandem diuino lumine
illustratus recordatus, delictorum suorum penituerit et ad ipsum redierit, per aspectum misericordie illius fouetur, per
quem etiam modo dicitur in Luca quod respexit Deus Petrum postquam negauit Christum. Suspenduntur etiam ut in illis
unusquisque contempletur quod homo facile Deum obliuiscitur nisi per stellam, id est per Spiritus sancti gratiam influ-
entem, illustratus ad eum redire per bona opera recordetur. - Gatke/mt Daranti 7^attona/e JA/noram 7-7Fed.
A[nselme] DAVRIL, T[imothy] M. THIBODEAU, Tumholti 1995 (Corpus Christianorum. Continuatio mediaevalis)
140, s. 49 [I. III. 43]. Zob. też: Joseph SAUER, AywńoAk Jes' FtrcAengeAaaJej anJ ^etner Ha^tattang tn Jer
^ang Jes' A7ttte)a/tery mit ^erMcł^zcAhgMJig von Fonorias' HagM^toJanemA, AicarJas' anJ DaranJas', Freiburg i. B.
1902, s. 212-214.
^ Florence McCULLOUGH, AJeJiewJ Łatin anJ FrencA TJe^tiariey, Chapel Hill (Studies in the Romance Languages
and Literatures) 33, 1962, s. 146.
^ „czwei swarcze strawsseyer inne mit heiligthum" - Das' gro^e HmterAacA Jes' DeaAcAen GrJens', Mit Unterstritzung
des Vereins fur die Herstellung und Ausschmuck der Marienburg hrsg. von Walther ZIESEMER, Danzig 1916, s. 29
oraz s. 32 - „2 swarcze struwszeyer in sulber vorwurcht" - a także s. 34, 39, 40; „item 2 sworcze streuwseyer in silber
vorworcht" -D%.$ grosie Zin^AaeA Jes' DeaAcAen RitterorJen^ (7J74-743<$), Hrsg. im Auftrage der Historischen Kom-
mission fur ost- und westpreuhische Landesforschung von Peter G[errit] THIELEN, Marburg 1958, s. 63. Zob. też:
Waldemar ROZYNKOWSKI, Gmnes' Gancti et Ganctae Del. 6*taJiam naJ Aa/tem żwiętycA w Jiecez/acA ^ra^kicA
^twa załom/ krzyżackiego, Malbork 2006, s. 215 (tabela 27); Krzysztof SKWIERCZYŃSKI, „Początki kultu NMP
w Polsce w świetle płockich zapisek o cudach z 1148 r." [w:] Aarona AarAarica, Aarona cArAtiana. GtaJia meJiaevaiia
Caroio MoJze/ewW JeJicata, red. Roman MICHAŁOWSKI, Warszawa 2008, s. 213-240; por.: Maria STARNAW-
SKA, WwętycA żyme 710 życia. Reiikwie w ka/tnrze reiigA'nę/' na ziemiacA ^oAkicA w FeJniowiecza, Warszawa 2008,
s. 225 i przyp. 873.
^ „2 swarcze struseyer mit silber belegf' - Das' gro^e HmterAacA ..., jak przyp. 47, s. 507, a także s. 509, 510.