DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.3577#0074
i*KKA*i|'
5$ COMMEìSSTARIA DE ANT1QUIS SCALPTORIBUS
vifitur, dextra caducati» , finiflra vero in difio arietis caput tenens . Mercuriam in Tanagris Civitate
duo babuifje tempia fcribit Paufanias (15), quorum alterum Criophori, ideft Arietem portantis,
Promachi, hoc efl: propugnatoris, alterum nuncupant : fuperioris quidem cognominis eam effe
caufam dicunt, quod peftilentiam Mercurius averterit, circumlato in murorum ambitum ariete,
hunc fuper humeros ferens : Ob eamque rem Mercurium Tanagraeis Calamis fecit arietem humeris
portantem. Ex quibus profeQo confici poteft Mercurium hunc noftrum Criophorum ejfe, & ob eam quam
retulimus caufam Diofcoridem Mercurium arietis caput fuper difcum finiftra fuftinentem ejformajfe, quia
facile in gemma haud bene convenir et, fi illuni arietem fuper humeros jerentem effìnxijjet. Aries pro-
feto Mercurii praecipuum fymbolum eft , frequenterque ad eius pedes in monumentis obfervatur, ideo
quoque Epimelius nuncupatur Mercurius, diverfe tamen a noftro Criopboro exprejfus. Suppeditat huius
rei fujficiens argumenium figura Mercurii infaepe laudatis Barberinis Candelabris (*): Ibi Numen hoc,
petafo, & clamyde per collum ante peBus, ac retro fluente indutum, dextera vafculum fumma fert
cura, finiflra curfare minantem Arietem afta cohibendi exprimit ; cuiu r quidem effigici explanationem
ex ipfo Paufania (16) facile e fi haurire ; Hic enim Mercurium Epimeli uni nominai, pecorum magiftrum
faiaoremque indicans (17). Mercurius ( inquit ) ex aere fedens vifitur, cui adfiftit aries, quod
unus prae caeteris Mercurius greges tueri, & augere exiftimatur, ut Homerus (18) Iliade
iìgnificat.
Hic ibi natus erat pecoris ditifiìme Phorba,
Quem fibi prae cun&is charum Cyllenia proles
Ditarat Teucris.
Quid vero vafculum, quod dextra fert, fignificet, explìcandum fuper eft. Ego unum ex Mercurii attri-
butis indie ari per eam exiftimarem, feilieet Jovis pocillatoris munus, quod ei tribnit Lucianus (19).
Prius vero quam recens emtus ille pincerna veniret, ego etiam neftar infundebam. Etiam
Athenaeus inquit (2 o) : Alcaeus Mercurium Deorum effe pocillatorem fingit, ut & Sappho,
quae ait :
Mixtum jam erat Ambrofiae poculum, Mercurius
Autem fpem conceperat Diis fé illud
Miniftraturum.
Qiiutn aries gregum dux, honor, fulcrumque fit (21), ideirco gregum cujlodi Mercurio hoc
animai facrum erat, ideoque faepifjime Mercurium videmus ariete ad pedes ftrato, vel equitantem
arieti. Habetur etiam gemma eleganter excalpta (**), quae Mercurium velati triumphantem in currtt
a quatuor vecJum arietibus exhibet, finiftra cadnceum, dextera crumenam tenens. Haec fymbola
Caduceus & crumena Mercurio data funt, ut inquit ipfe Deus (22):
Nam vos quidem id jam feitis conceffum & datum
Mihi effe ab Diis aliis, Nuntiis praefim & lucro.
Ideo nuncupatur lucrifer, ut mercatorum Deus ; nam ex mercatura omnia hominibus bona proveniunt.
Ideo Svidas fcribit (23), qaod crumenam eius fimulacro addebant, inquiens: Item auftorem lucri, &
mercaturae praefidem eumdem. ftatuunt ; quamobrem fimulacrum eiusftatuunt marfupiumgeftans.
MER-
(is) Paufanias Vii. 9. cap. 12.
(*ì Tal. V. N. I.
(16) Idem IH. 9. cap. 34.
(17) Idem lib. z. cap. 3.
(18) Horner. Iti. 14. v. 490.
(19) Lucia». Dial. Deor. XXIV. voi. 1. p. 175.
(zo) Atben. lib. io. p. 425. & vide etiam ipfum Atbca,
lib. ». p. 39. & lib, 5. p. 192.
(11) Hefiod. Gex. v. 444.
Boni praeterea in ftabulis cum Mercurio pecus augere,
Armentaque boum gregefque latos caprarum ,
Gregefiyue Janigeiarum ovium animo faltem volens,
Ex paucis foecunda facit, & ex multis pauciora reddip..
(**) Tal. V. N. II.
(ìi) Plautus in prologo Ampbitr. v. II.
(13) Stiidas in verbo Ef/*>£,.
Y^'ii"'"
Tv"
•/V° ,.„,,e]
r.
frcquei
.progne,
jicco uom à
jm Trottili
l rèi $
^k tazza, che
^giteli attributi
-':;!. Primi che v
(io): Mctofin
Già k uz:
ttt anupit
Mercurio p\
Iriete la feorta
feario.eqi
_igemma eie
^odaquai
e della
'%dn.c: .
L,;5'CiP.::.
5$ COMMEìSSTARIA DE ANT1QUIS SCALPTORIBUS
vifitur, dextra caducati» , finiflra vero in difio arietis caput tenens . Mercuriam in Tanagris Civitate
duo babuifje tempia fcribit Paufanias (15), quorum alterum Criophori, ideft Arietem portantis,
Promachi, hoc efl: propugnatoris, alterum nuncupant : fuperioris quidem cognominis eam effe
caufam dicunt, quod peftilentiam Mercurius averterit, circumlato in murorum ambitum ariete,
hunc fuper humeros ferens : Ob eamque rem Mercurium Tanagraeis Calamis fecit arietem humeris
portantem. Ex quibus profeQo confici poteft Mercurium hunc noftrum Criophorum ejfe, & ob eam quam
retulimus caufam Diofcoridem Mercurium arietis caput fuper difcum finiftra fuftinentem ejformajfe, quia
facile in gemma haud bene convenir et, fi illuni arietem fuper humeros jerentem effìnxijjet. Aries pro-
feto Mercurii praecipuum fymbolum eft , frequenterque ad eius pedes in monumentis obfervatur, ideo
quoque Epimelius nuncupatur Mercurius, diverfe tamen a noftro Criopboro exprejfus. Suppeditat huius
rei fujficiens argumenium figura Mercurii infaepe laudatis Barberinis Candelabris (*): Ibi Numen hoc,
petafo, & clamyde per collum ante peBus, ac retro fluente indutum, dextera vafculum fumma fert
cura, finiflra curfare minantem Arietem afta cohibendi exprimit ; cuiu r quidem effigici explanationem
ex ipfo Paufania (16) facile e fi haurire ; Hic enim Mercurium Epimeli uni nominai, pecorum magiftrum
faiaoremque indicans (17). Mercurius ( inquit ) ex aere fedens vifitur, cui adfiftit aries, quod
unus prae caeteris Mercurius greges tueri, & augere exiftimatur, ut Homerus (18) Iliade
iìgnificat.
Hic ibi natus erat pecoris ditifiìme Phorba,
Quem fibi prae cun&is charum Cyllenia proles
Ditarat Teucris.
Quid vero vafculum, quod dextra fert, fignificet, explìcandum fuper eft. Ego unum ex Mercurii attri-
butis indie ari per eam exiftimarem, feilieet Jovis pocillatoris munus, quod ei tribnit Lucianus (19).
Prius vero quam recens emtus ille pincerna veniret, ego etiam neftar infundebam. Etiam
Athenaeus inquit (2 o) : Alcaeus Mercurium Deorum effe pocillatorem fingit, ut & Sappho,
quae ait :
Mixtum jam erat Ambrofiae poculum, Mercurius
Autem fpem conceperat Diis fé illud
Miniftraturum.
Qiiutn aries gregum dux, honor, fulcrumque fit (21), ideirco gregum cujlodi Mercurio hoc
animai facrum erat, ideoque faepifjime Mercurium videmus ariete ad pedes ftrato, vel equitantem
arieti. Habetur etiam gemma eleganter excalpta (**), quae Mercurium velati triumphantem in currtt
a quatuor vecJum arietibus exhibet, finiftra cadnceum, dextera crumenam tenens. Haec fymbola
Caduceus & crumena Mercurio data funt, ut inquit ipfe Deus (22):
Nam vos quidem id jam feitis conceffum & datum
Mihi effe ab Diis aliis, Nuntiis praefim & lucro.
Ideo nuncupatur lucrifer, ut mercatorum Deus ; nam ex mercatura omnia hominibus bona proveniunt.
Ideo Svidas fcribit (23), qaod crumenam eius fimulacro addebant, inquiens: Item auftorem lucri, &
mercaturae praefidem eumdem. ftatuunt ; quamobrem fimulacrum eiusftatuunt marfupiumgeftans.
MER-
(is) Paufanias Vii. 9. cap. 12.
(*ì Tal. V. N. I.
(16) Idem IH. 9. cap. 34.
(17) Idem lib. z. cap. 3.
(18) Horner. Iti. 14. v. 490.
(19) Lucia». Dial. Deor. XXIV. voi. 1. p. 175.
(zo) Atben. lib. io. p. 425. & vide etiam ipfum Atbca,
lib. ». p. 39. & lib, 5. p. 192.
(11) Hefiod. Gex. v. 444.
Boni praeterea in ftabulis cum Mercurio pecus augere,
Armentaque boum gregefque latos caprarum ,
Gregefiyue Janigeiarum ovium animo faltem volens,
Ex paucis foecunda facit, & ex multis pauciora reddip..
(**) Tal. V. N. II.
(ìi) Plautus in prologo Ampbitr. v. II.
(13) Stiidas in verbo Ef/*>£,.
Y^'ii"'"
Tv"
•/V° ,.„,,e]
r.
frcquei
.progne,
jicco uom à
jm Trottili
l rèi $
^k tazza, che
^giteli attributi
-':;!. Primi che v
(io): Mctofin
Già k uz:
ttt anupit
Mercurio p\
Iriete la feorta
feario.eqi
_igemma eie
^odaquai
e della
'%dn.c: .
L,;5'CiP.::.