Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Bullettino di archeologia cristiana — 1.1863

DOI issue:
Nr. 12 (Dicembre 1863)
DOI article:
Notizie
DOI Page / Citation link: 
https://doi.org/10.11588/diglit.17350#0103

DWork-Logo
Overview
loading ...
Facsimile
0.5
1 cm
facsimile
Scroll
OCR fulltext
— 95 —

superstiti in quell'età. Ecco un nuovo esempio della verità
di siffatte speranze; benché questa volta non sia un carme
damasiano o della scuola damasiana, ma un testo profano che
torna alla luce. Nella biblioteca di Basilea (cioè appunto nella
Svizzera, d'onde abbiamo avuto le sillogi epigrafiche di Ein-
siedlen e di S. Gallo) in una membrana servita alla copertura
d'un libro e staccata da un codice del secolo X sono state
rinvenute due lunghe pagine d'una parte di un testamento in-
cisa in marmo sopra un sepolcro romano di Langres. Le due
pagine felicemente ritrovate mi sembrano incirca la metà
dell'intero testo, e dimostrano con un novello luminoso esem-
pio quali e quanto importanti epigrafi furono descritte e rac-
colte dagli alcuiniani discepoli. Il eh. sig. Dott. KiessKùg
ha testò publicato in un programma accademico quest'insi-
gne documento della romana antichità. E poiché di quel pro-
gramma appena pochissimi esemplari sono venuti in Italia, e il
documento, che è d'un pregio singolare, recherà sommo diletto
agli archeologi d' ogni maniera ed ai giureconsulti, io qui
Io divulgo giusta la lezione del Kiessling. Le lettere chiuse
fra uncini quadrati sono supplite , quelle chiuse fra paren-
tesi sono abbreviature disciolte. La materia, che un sì raro
e disteso testo offre allo studio dell'archeologo cristiano, sarà
da me dichiarata nel Bullettaio dell'anno venturo.

Cellam quam] aedificavi memoriae, perfici volo ad exem-
plar quod dedi ita, ut exedra sit eo, in qua (1) statua sedens
ponatur marmorea ex lapide quam optumo transmarino, item (*2)
aenea ex aere tabulari quam optumo, alta ne minus p. V.
Lec.tica fiat sub exedra et II subsellia ad duo latera ex la-
pide transmarino. Stratui ibi sit quod sternatur per eos dies,
quibus cella memoriae aperictur, et (?) II lodices et cervi-
calia duo paria cenatoria et abollae II et II tunicac (3). Ara-
que ponatur ante id aedilìcium ex lapide lunensi quam optimo
sculpta quam optime, in qua ossa mea reponantur. Cluda-
turque id aedificium lapide lunensi ita, ut facile aperiri et
denuo ciudi possit.

Colaturque id aedificium et ea pomaria et lacus (4) ar-
bitratu Philadelphi et Veri libertorum meorum, inpensaque
praestetur [ad] reficiendum [et ] restituendum, si quid ex iis
vitiatum corruptumque fuerit colaturque a tribus topiaris et
discentibus corum, et si qui ex iis decesserit deccsscrintve
subtractusve erit, in vicem eius eorumve alius alive substi-
tuantur, accipiantque singuli ex tribus tritici modios LX in
annos singulos et vestiari nomine XXX. Aquila autem ne-
pos meus et h(eredes) ejus haec praestare deheto debento.
III. (5) Scribanturque in aedificio extrinsecus nomina mag(i-

(1) Il codice in quo.

(2) Il cod. ubi in luogo di item.

(3) II cod. et abollet, Il tunica.

(4) L'editore dubita che in luogo di lacus sia qui da leggere loca,
come appresso si legge iis pomariis et locis.

(5) Qui dapprima era scritto III1, poscia fu cancellata una unità.
Cotesto numero facilmente indica il principio d'una terza lastra o pagina
del testamento.

stratuum) , quibus coeptum erit id aedificium et quotannis
vixero-

Si quis alius aliave unquam in iis pomariis, quemad-
modum eos [locos det]erm[inavi, extr]a cura ip[se quem]
induxi(l), combustus sepultusve confossusvc conditusve consi-
tusve (?) propiusve iis pomaris aliquid adversus ea facturus
fuerit, quae s(upra) s(cripta) s(unt, id h(eres h(eredes)que
mei d(amnas) [d^amnates)] esto sunto ea omnia ita fieri ne-
que aliter fieri.

Loco autem huic lex haec in perpetum dicitur. Ne qui-
squam post me dominium potestatemve corum locorum ha-
beto nisi in hoc, [ut] melius colantur et conserantur per-
ficianturque. Aditum [itum actum ad id aedificium habeant
quicumque j ad id colendum pedibus et vchiculis et stati—
culis Fàdibunt.....

Ubi vero quis] combustus suffossusvc monimentumve fa-
ctum illatave ossa propius imposita qui[dve]a quibus factum
fuerit ibi (2) iis pomariis et locis etseptis corum que[m]admo-
dum supra scripsi, Sex. Julus Sex. Jali Aquilini alius Aquila
et h(eres) h(ercdes)quc eius, [si] s(icut) s(upra)[s(cripsi) ita
factum non fuerit adversusve aliquit factum fuerit, aut non
caver[int] ab hcrede heredibusque suis , ut ita omnia ser-
ventur quemadmodum s(upra) [s(cripsi) , d(are) |d(amnasj]
dfamnates) e(sto) s)unto) rei publicae (3) civitatis Ling(onum)
sestertium n(ummum) C. [milia]. Haec poena omnibus do-
minici huius possessionis in perpetum inferatur (?)

Omnes autem liberti mei et liber[tae], quos et vivos
et quos hoc testamento manumisi , stipem conferant quo-
tannis singulti nummos sing(ulos) et] Aquila nepos meus et
[heredes eius] praestet (?) quotanni[s n . . . ], ex quibus
edulia [quisque sibi] paret et potui, quod profanctur infra
ante cel[l]am memoriae quae est Litavicrari, et ibi consu-
mant [die natali meo] morcnturque ibi donec eam summam
cousumanl.

Vicibus ex se curatores ad hoc officium nominent, qui
id officium annuum habeant habeantque potestatem exigendi
hos nummos, mandoque liane curam Prisco, Phoebo, Phila-
delpho, Vero, pos .... curatoresque ita nominati [sacri-
ficent] quotannis in ara quae s(upra) s(cripta) est kalendis
Aprilibus Maiis Iuniis luliis Augustis [Scptembribus] Octo-
bribus.

Mando autem curam funeris mei exequiarum et rerum
omnium et aedificiorum monumcntorumque meorum Sex. Julio
Aquilae nepotimeo et Macrino Rcgini f(ilio) et Sabino Dumne-
dor[igis] filio et Prisco l(iberto) meo et procuratori, et eos
rogo agant curam harum rerum omnium, corumque probatio
sit earum rerum, quas iussi post mortem meam fieri.

Volo autem orane instrumentum meum, quod ad venan-
dum et aucupandura paravi, mecum cremari cum lanceis gla-
deis cultris retibus plagis laqueis thalamis tabernaculis forrai-
dinibus balnearibus lecticis sella gestatoria et omni medica-
mento [et] instrumento illius stuelli, et navem liburnam ex
scirpo, ita [ut] inde nihil subtrahatur, et vestis polymit[ae]
et plumatae (4) quidquid reliquero et stellas omnes ex corni-
bus alcinis (5).

(1) II codice ha le seguenti lacune eri. . . acumii .... indussi. Il
testo qui e nel passo (7) e stato restituito dal Mommsen.

(2) Anche qui la scrittura del codice è viziata: . . . combustus sufj'os-
susve monumentive factum illatave ossa propius imponi. . . queant qui-
bus factum fuerit ibi.

(3) Il cod. it. public, civitatis etc.

(4) II cod. vestis polymit. et plumari quod quidquid cte.

(5) Non ho notato gli errori manifesti del copista.
 
Annotationen