DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.25715#0039
36
Marta Bank-Romanowska
wane kartki ze starego kalendarza. Z szacunku dla faktów a nie hipotez,
podstawowym materiałem badawczym są dla mnie listy artysty. W mojej
zawodowej pracy poświęconej temu jednemu artyście oparłam się na tej
właśnie dokumentacji, traktując ją jak teksty autorskie wykładające naj-
bardziej wiarygodną o nim prawdę. Materiał ten jest różnorodny i tema-
tycznie pogmatwany. Autor raz po raz podejmuje nowe motywy, zmienia
myśl i wątek. Pracochłonne jest wyłowienie jednorodnego tematu, ale
dokonanie tego znakomicie porządkuje i ułatwia śledzenie myśli artysty,
które, choć przeplecione innymi wątkami, trzymają się ściśle pewnej wy-
znaczonej osi. Warto wspomnieć o bezwzględnej szczerości tych wypo-
wiedzi odsłaniającej charakter człowieka...
Wyspiański pisał listy z różną intensywnością w kilku okresach swe-
go życia.
Listy z lat 1 890-1 898 — dotyczą m.in. próby określenia własnej
tożsamości artystycznej, wiele jest opisów miejsc, stanów emocjonal-
nych, kontaktów z ludźmi. Ożywiona korespondencja urywa się ok.
1 898-1 899, po czym powraca, z nielicznymi wyjątkami, jako spora-
dyczne i konwencjonalne korespondencje o prawie urzędowym charak-
terze. Generalnie, Wyspiański w listach przedstawił się jako człowiek
skupiony na pracy, zdecydowany, świadomy drogi i celu, o konsekwent-
nie realizowanych, wszechstronnych zainteresowaniach, ale też despo-
tyczny, arbitralny i wymagający, poddający surowej i bezwzględnej
ocenie rodzinę, najbliższe środowisko, społeczeństwo krakowskie.
W listach natrafiłam na wiele fascynujących wątków, wśród których
wiodącym jest zagadnienie samodzielności, artystycznej wolności, i uza-
leżnień. Zacytowany na wstępie fragment pochodzi z listu napisanego
do Lucjana Rydla pod wpływem silnego rozgoryczenia spowodowane-
go konfliktem ze zleceniodawcą prac w kościele św. Krzyża — architek-
tem Tadeuszem Stryjeńskim. Pozostanie on punktem wyjścia rozważań
na temat spotkania z mistrzem, prowadzącego ku samodzielności i bu-
dzącej się samoświadomości artysty.
Zastanawiający jest fenomen zacytowanego Grunwaldu. Poza jed-
nym, dość oryginalnym wyjątkiem nie natrafiłam na ślad opinii Wyspiań-
skiego o tym historycznym arcydziele. W tym zacytowanym przypadku
rozumiem go jako znak — ikonę sukcesu, którą posługuje się artysta, nie
rozwijając tego wątku a przypisując mu, w tym wypadku, znaczenie
wtórne lub umowne (wedle określenia Erwina Panovskiego). Charaktery-
styczne jest jednak odniesienie się do tego a nie innego obrazu Matejki.
Spotkanie z mistrzem
Ówczesny Kraków nowoczesny kształt zawdzięczał silnym osobo-
wościom swoich twórców. Do nich niewątpliwie należał Jan Matejko,
Marta Bank-Romanowska
wane kartki ze starego kalendarza. Z szacunku dla faktów a nie hipotez,
podstawowym materiałem badawczym są dla mnie listy artysty. W mojej
zawodowej pracy poświęconej temu jednemu artyście oparłam się na tej
właśnie dokumentacji, traktując ją jak teksty autorskie wykładające naj-
bardziej wiarygodną o nim prawdę. Materiał ten jest różnorodny i tema-
tycznie pogmatwany. Autor raz po raz podejmuje nowe motywy, zmienia
myśl i wątek. Pracochłonne jest wyłowienie jednorodnego tematu, ale
dokonanie tego znakomicie porządkuje i ułatwia śledzenie myśli artysty,
które, choć przeplecione innymi wątkami, trzymają się ściśle pewnej wy-
znaczonej osi. Warto wspomnieć o bezwzględnej szczerości tych wypo-
wiedzi odsłaniającej charakter człowieka...
Wyspiański pisał listy z różną intensywnością w kilku okresach swe-
go życia.
Listy z lat 1 890-1 898 — dotyczą m.in. próby określenia własnej
tożsamości artystycznej, wiele jest opisów miejsc, stanów emocjonal-
nych, kontaktów z ludźmi. Ożywiona korespondencja urywa się ok.
1 898-1 899, po czym powraca, z nielicznymi wyjątkami, jako spora-
dyczne i konwencjonalne korespondencje o prawie urzędowym charak-
terze. Generalnie, Wyspiański w listach przedstawił się jako człowiek
skupiony na pracy, zdecydowany, świadomy drogi i celu, o konsekwent-
nie realizowanych, wszechstronnych zainteresowaniach, ale też despo-
tyczny, arbitralny i wymagający, poddający surowej i bezwzględnej
ocenie rodzinę, najbliższe środowisko, społeczeństwo krakowskie.
W listach natrafiłam na wiele fascynujących wątków, wśród których
wiodącym jest zagadnienie samodzielności, artystycznej wolności, i uza-
leżnień. Zacytowany na wstępie fragment pochodzi z listu napisanego
do Lucjana Rydla pod wpływem silnego rozgoryczenia spowodowane-
go konfliktem ze zleceniodawcą prac w kościele św. Krzyża — architek-
tem Tadeuszem Stryjeńskim. Pozostanie on punktem wyjścia rozważań
na temat spotkania z mistrzem, prowadzącego ku samodzielności i bu-
dzącej się samoświadomości artysty.
Zastanawiający jest fenomen zacytowanego Grunwaldu. Poza jed-
nym, dość oryginalnym wyjątkiem nie natrafiłam na ślad opinii Wyspiań-
skiego o tym historycznym arcydziele. W tym zacytowanym przypadku
rozumiem go jako znak — ikonę sukcesu, którą posługuje się artysta, nie
rozwijając tego wątku a przypisując mu, w tym wypadku, znaczenie
wtórne lub umowne (wedle określenia Erwina Panovskiego). Charaktery-
styczne jest jednak odniesienie się do tego a nie innego obrazu Matejki.
Spotkanie z mistrzem
Ówczesny Kraków nowoczesny kształt zawdzięczał silnym osobo-
wościom swoich twórców. Do nich niewątpliwie należał Jan Matejko,