Gryglewicz, Tomasz [Hrsg.]; Hussakowska-Szyszko, Maria [Hrsg.]; Kalinowski, Lech [Hrsg.]; Instytut Historii Sztuki <Krakau> [Hrsg.]; Małkiewicz, Adam [Hrsg.]; Pore̜bski, Mieczysław [Gefeierte Pers.]; Bałus, Wojciech [Mitarb.]: Mistrzowi Mieczysławowi Porębskiemu - uczniowie: [na Jubileusz Profesora Mieczysława Porębskiego] (Kraków, 2001)

Krzysztof Jurecki

Jak odczytać twórczość
Josepha Beoysa

Metoda badawcza
W przypadku wyjątkowej twórczości, jaką jest niewątpliwie dzia-
łalność artystyczno-społeczna Beuysa, badacze natrafiają na podsta-
wowe trudności metodologiczne, ponieważ artysta odwoływał się do
różnych modeli artystycznych, zaczynając od pojęcia sztuki w trady-
cyjnym, a nawet pierwotnym znaczeniu, poprzez koncepcję związa-
ną z formacją neoawangardową do antyawangardowego, przynaj-
mniej programowo, Fluxusu, z którym był związany w pierwszej poło-
wie lat ÓO.1.
Należy, jak sądzę, badać twórczość Beuysa podążając śladami
antropologii kulturowej (co jest dodatkowo zgodne z poglądami arty-
sty), metody ikonologicznej, konfrontując autorskie teksty Beuysa, wy-
wiady z dokonaniami artystycznymi, próbując całą praxis sytuować
w modernistycznym rozwoju artystycznym po II wojnie światowej, po-
nieważ jego koncepcja naprawy społeczeństwa kapitalistycznego wy-
rastała z utopijnych, lewicowych poglądów2.
Powinno się próbować z ogromnej spuścizny artystycznej Beuysa
wyodrębnić prace najważniejsze. Niedopuszczalna, przynajmniej dla
mnie, jest metoda najczęściej spotykana, polegająca na preikonogra-
ficznym opisie i bezkrytycznym przytaczaniu, nierzadko sprzecznych,
poglądów Beuysa. Prowadzi to do sytuacji ogromnego zagmatwania
i sprzecznych interpretacji, kiedy artysta jawi się jako spadkobierca myśli
niemieckiego idealizmu oraz romantyzmu, rozwijający ideę Gesamt-

1 W 1981 roku Beuys
w uznaniu dla społeczeń-
slwa polskiego i ruchu So-
lidarności podarował łódz-
kiemu Muzeum Sztuki ze-
spół prawie tysiąca prac,
głównie na papierze - ry-
sunków, fotografii, grafik
oraz dokumentacji akcji
plastycznych, przywiezio-
nych w dużej sosnowej
skrzyni. Była to manifesta-
cja artystyczna nazwana
przez artystę Polentransport
1981. Kolekcja Beuysa
należy do najcenniej-
szych obiektów muzeal-
nych w Muzeum Sztuki
w łodzi. Od 1981 r. wy-
stawiana jest w specjal-
nych pomieszczeniach pn.
Gabinet Josepha Beuysa,
a także prezentowana na
licznych wystawach w kra-
ju i za granicą.
2 Pojęcie utopii nie ma wg
mnie wymiaru negatyw-
nego, a jedynie wyraża
kontynuację poglądów
Wielkiej Awangardy, któ-
ra z kolei realizowała