DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.25715#0198
Piotr Krasny
„Herb" Bernarda Merefyna.
Przyczynek do badań nad
awansem społecznym artystów
w . ■ izeczypospeiitei
w XVIII wieku
Podczas demontażu szczątków ambony w koście-
le w Hodowicy koło Lwowa, wykonanej pod koniec
lat 50. wieku XVIII, znaleziono na odwrocie reliefu
zdobiącego jej kosz podpis wybitnego lwowskiego
architekta Bernarda Meretyna i jego pieczęć. Odkry-
cie to zainicjowało ważną dyskusję dotyczącą udziału
owego architekta w realizacji wystroju rzeźbiarskie-
go hodowickiej świątyni1. Nie dostrzeżono jednak
znaczenia rysunku pieczęci Meretyna jako interesują-
cego źródła dla lepszego poznania jego niezbyt
szczegółowo udokumentowanej biografii. W tym krót-
kim tekście chciałbym pokazać, że źródło to przynosi
interesujące informacje, dotyczące nie tyle dziejów
życia owego mistrza, ile jego postawy artystycznej
i społecznej.
Centralną część pieczęci zajmuje cyrkiel, który od
czasu późnego średniowiecza pojawiał się bardzo
często na gmerkach architektów, jako jedno z najważ-
niejszych narzędzi wykorzystywanych w ich profesji2,
a w czasach nowożytnych był głównym atrybutem przy-
dawanym im na portretach3. Cyrkiel ów został umiesz-
czony na tarczy herbowej, zwieńczonej klejnotem
z koroną szlachecką i otoczonej labrami. Po bokach
tarczy znajdują się sigle Meretyna „BM". Znak umiesz-
1 W. Lubczenko Nowi twory Iwiwskich skulptoriw
XVI-XVII st. Ina materiałach zbiranśkoji roboty 1965
rokuI [w:] Lwiwśka Kartynna Galereja. Wystawky,
znachidky, doslidżennia, Lwiw 1967, s. 23-24;
Z. Hornung Majster Pinsel snycerz. Karta z dziejów
lwowskiej rzeźby rokokowej, Wrocław 1976, s. 43;
Krwawycz Lwiwśka barokkowa skulptura: dżerela
inspiracij [w:] Ukraińskie barokko ta jewropejskyj kon-
tekst, Kijiw 1991, s. 97-98; M. Gębarowicz Prole-
gomena do dziejów lwowskiej rzeźby rokokowej,
„Artium Qustiones", 3, 1986, s. 14; J.K. Ostrowski
Kościół parafialny p.w. Wszystkich Świętych
w Hodowicy [w:] Materiały do dziejów sztuki sa-
kralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypo-
spolitej, red. J.K. Ostrowski, cz. I: Kościoły i klaszto-
ry rzymskokatolickie dawnego województwa ruskie-
go, t. 1, Kraków 1993, s. 34-35; Idem A Great
Master on the Outskirts of Latin Europe. Johann Georg
Pinsel and the High Altar of the Church at Hodowi-
ca, „Artibus et Historiae" 42, 2000, s. 199.
2 Zob. B. Binding Bautrieb im Mittelalter, Darmstadt
1993, s. 248-249, il. 60.
3 M. Mercalli L'architetto si presenta. Note icografi-
che su alcuni ritratti del secolo XVIII [w:] In Urbe ar-
chitectus. Modelli, disegni, misure, la professione
dell'architetto. Roma 1680-1750, red. B. Contar-
di, G. Curcio, Roma 1991, s. 229-233.
„Herb" Bernarda Merefyna.
Przyczynek do badań nad
awansem społecznym artystów
w . ■ izeczypospeiitei
w XVIII wieku
Podczas demontażu szczątków ambony w koście-
le w Hodowicy koło Lwowa, wykonanej pod koniec
lat 50. wieku XVIII, znaleziono na odwrocie reliefu
zdobiącego jej kosz podpis wybitnego lwowskiego
architekta Bernarda Meretyna i jego pieczęć. Odkry-
cie to zainicjowało ważną dyskusję dotyczącą udziału
owego architekta w realizacji wystroju rzeźbiarskie-
go hodowickiej świątyni1. Nie dostrzeżono jednak
znaczenia rysunku pieczęci Meretyna jako interesują-
cego źródła dla lepszego poznania jego niezbyt
szczegółowo udokumentowanej biografii. W tym krót-
kim tekście chciałbym pokazać, że źródło to przynosi
interesujące informacje, dotyczące nie tyle dziejów
życia owego mistrza, ile jego postawy artystycznej
i społecznej.
Centralną część pieczęci zajmuje cyrkiel, który od
czasu późnego średniowiecza pojawiał się bardzo
często na gmerkach architektów, jako jedno z najważ-
niejszych narzędzi wykorzystywanych w ich profesji2,
a w czasach nowożytnych był głównym atrybutem przy-
dawanym im na portretach3. Cyrkiel ów został umiesz-
czony na tarczy herbowej, zwieńczonej klejnotem
z koroną szlachecką i otoczonej labrami. Po bokach
tarczy znajdują się sigle Meretyna „BM". Znak umiesz-
1 W. Lubczenko Nowi twory Iwiwskich skulptoriw
XVI-XVII st. Ina materiałach zbiranśkoji roboty 1965
rokuI [w:] Lwiwśka Kartynna Galereja. Wystawky,
znachidky, doslidżennia, Lwiw 1967, s. 23-24;
Z. Hornung Majster Pinsel snycerz. Karta z dziejów
lwowskiej rzeźby rokokowej, Wrocław 1976, s. 43;
Krwawycz Lwiwśka barokkowa skulptura: dżerela
inspiracij [w:] Ukraińskie barokko ta jewropejskyj kon-
tekst, Kijiw 1991, s. 97-98; M. Gębarowicz Prole-
gomena do dziejów lwowskiej rzeźby rokokowej,
„Artium Qustiones", 3, 1986, s. 14; J.K. Ostrowski
Kościół parafialny p.w. Wszystkich Świętych
w Hodowicy [w:] Materiały do dziejów sztuki sa-
kralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypo-
spolitej, red. J.K. Ostrowski, cz. I: Kościoły i klaszto-
ry rzymskokatolickie dawnego województwa ruskie-
go, t. 1, Kraków 1993, s. 34-35; Idem A Great
Master on the Outskirts of Latin Europe. Johann Georg
Pinsel and the High Altar of the Church at Hodowi-
ca, „Artibus et Historiae" 42, 2000, s. 199.
2 Zob. B. Binding Bautrieb im Mittelalter, Darmstadt
1993, s. 248-249, il. 60.
3 M. Mercalli L'architetto si presenta. Note icografi-
che su alcuni ritratti del secolo XVIII [w:] In Urbe ar-
chitectus. Modelli, disegni, misure, la professione
dell'architetto. Roma 1680-1750, red. B. Contar-
di, G. Curcio, Roma 1991, s. 229-233.