Gryglewicz, Tomasz [Hrsg.]; Hussakowska-Szyszko, Maria [Hrsg.]; Kalinowski, Lech [Hrsg.]; Instytut Historii Sztuki <Krakau> [Hrsg.]; Małkiewicz, Adam [Hrsg.]; Bałus, Wojciech [Mitarb.]; Pore̜bski, Mieczysław [Gefeierte Pers.]: Mistrzowi Mieczysławowi Porębskiemu - uczniowie: [na Jubileusz Profesora Mieczysława Porębskiego] (Kraków, 2001)

Anna Baranowa

Grupa Nowohucka.
Innowacja i pamięć

Biała plama
Historia powojennej sztuki polskiej powinna być napisana na nowo.
O tym, jak fragmentaryczny jest jej obraz, świadczy śladowa obecność
lub zgoła nieobecność w istniejących syntezach — tych starszych (Woj-
ciechowskiego, Kowalskiej, Kępińskiej, Boguckiego)1 i tej najnowszej
(Piotrowskiego)2 — dokonań Grupy Nowohuckiej. Już widzę, jak się
obruszają na to stwierdzenie historycy sztuki z ośrodków innych niż kra-
kowski. Grupa Nowohucka... co to takiego? A i w Krakowie niedowie-
rzanie miesza się z satysfakcją z odkrycia, jakie zafundowała ostatnio
miłośnikom sztuki nowoczesnej Galeria Zderzak.
Od października roku 2000 do końca stycznia roku 2001 można
tam było oglądać wystawę retrospektywną „Malarstwo materii: 1958-
-1963. Grupa Nowohucka". Zderzak wpisuje się tą ekspozycją w waż-
ny ostatnio trend rekonstrukcji wydarzeń wystawienniczych sprzed lat,
zapoczątkowany przez Galerię Teresy i Andrzeja Starmachów („I Wy-
stawa Sztuki Nowoczesnej — pięćdziesiąt lat później", 1998 oraz „No-
wocześni a socrealizm", 1999). O ile jednak kuratorzy wystaw w Ga-
lerii Starmach sięgnęli do wydarzeń istniejących przynajmniej w świa-
domości specjalistów, to Galeria Zderzak odkryła przysłowiową białą
plamę. Ekspozycja w Zderzaku, zorganizowana przez Martę Tarabułę
we współpracy z Moniką Branicką, przypomina obrazy Grupy Nowo-
huckiej z trzech wystaw sprzed czterdziestu lat. Jak podkreśla w świetnie
udokumentowanym katalogu Marta Tarabuła, są to ekspozycje „źródła-

1 A. Wojciechowski Mło-
de malarstwo polskie
1944- 1974, Wrocław
-Warszawa-Kraków-
-Gdańsk 1975, s. 88;
B. Kowalska Polska awan-
garda malarska 1945-
-1970. Szanse i mity,
Warszawa 1975, s. 84;
A. Kępińska Nowa sztuka.
Sztuka polska w latach
1945- 1978, Warszawa
1981, s. 59, 139-140;
J. Bogucki, Sztuka Polski Lu-
dowej, Warszawa 1983.
2 P. Piotrowski Znaczenia
modernizmu. W stronę hi-
storii sztuki polskiej po
1945 roku, Poznań 1999.
Grupa Nowohucka nie
została również uwzględ-
niona w rozprawie Piotrow-
skiego Totalitarianism and
Modernism: The „Thaw"
and Informel Painting in
Central Europe, 1955-
-1965, „Artium Questio-
nes" t. X, 2000, s. 119-
-174.