DOI issue:
Nr. 1
DOI article:Miłobędzki, Adam: Zamek w mokrsku górnym i niektóre problemy małopolskiej architektury XV I XVI wieku
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.41528#0053
ZAMEK W MOKRSKU GÓRNYM
11. 11. Piotrków, zamek, okno 11 piętra wieży mieszkal-
nej. Rysunek. (Fot. wg Tygodnika Ilustr. 1864)
11. 12. Kraków, zamek na
Wawelu, okno II piętra
skrzydła północnego. (Fot.
wg Tomkowicza)
mi to starannej, >a nieraz ozdobnej kamieoiairce, poja-
wiają się herby d Inskrypcje, od dawniejszych tablic
erekcyjnych różniące się nie tylko wielkością i for-
mą, ale iteż i treścią,, powtolli: zatracaj ąeą dewocyjny
charakter, głoszącą godności fundatora. W rezyden-
cjach panujących cała. niekiedy fasada budynku
bramnego ipiodiporządkowana jest wzbogaconemu pro-
gramowi wjaizdu: na Wawelu ozdobny portali narzucił
osiilowość i symetrię trzykioinidygnacjowej ścianie
o równio rozstawionych oknach i niieizachowanej dziś
skomplikowanej treściowo dekoracji. Była to Właści-
wie jedyna- Schauseite — zewnętrzna „fasada” zam-
ku wawelskiego3B. W przeciętnej rezydencji pro-
gram tlen uzewnętrzniał się na ogół tyiiko w najbliż-
szym otoczeniu portalu, o lite funkcja wysokiej wieży
wjazdowej była. wyłącznie użytkowa, eizemu raczej
zaprzecza dalsiza architektoniiczna ewolucja tego eile-
imeinltu. W każdym razie czynniki pouadużyltkowe nie
narzuciły jeszcze tej wieży sytuacji symetrycznej do
calegio zaimlkiu i akcentowanie społecznej pozycji jego
właściciela rozgrywało się w płaszczyźnie śicilany, a niie
w przestrzeni — obliczone na widza- stojącego przed
bramą, a nie, jak później, poruszającego się po osi
wjazdowej.
3fl Z architektonicznego uporządkowania elementów epi- wtórzony został w śląskim Brzegu. Za zwrócenie uwagi na
1 ikonograficznych rodzi się tu dopiero pewien wzorzec pla- program pierwotnego ukształtowania bramy zamku wawel-
styczny elewacji, wyprzedzający o dobre kilkadziesiąt lat skiego winien autor wdzięczność mgr Andrzejowi Fischinge-
pierwsze osiowe i symetryczne, „komponowane" fasady zam- rowi.
ków i pałaców. Schemat wawelski, znacznie wzbogacony, po- '
41
11. 11. Piotrków, zamek, okno 11 piętra wieży mieszkal-
nej. Rysunek. (Fot. wg Tygodnika Ilustr. 1864)
11. 12. Kraków, zamek na
Wawelu, okno II piętra
skrzydła północnego. (Fot.
wg Tomkowicza)
mi to starannej, >a nieraz ozdobnej kamieoiairce, poja-
wiają się herby d Inskrypcje, od dawniejszych tablic
erekcyjnych różniące się nie tylko wielkością i for-
mą, ale iteż i treścią,, powtolli: zatracaj ąeą dewocyjny
charakter, głoszącą godności fundatora. W rezyden-
cjach panujących cała. niekiedy fasada budynku
bramnego ipiodiporządkowana jest wzbogaconemu pro-
gramowi wjaizdu: na Wawelu ozdobny portali narzucił
osiilowość i symetrię trzykioinidygnacjowej ścianie
o równio rozstawionych oknach i niieizachowanej dziś
skomplikowanej treściowo dekoracji. Była to Właści-
wie jedyna- Schauseite — zewnętrzna „fasada” zam-
ku wawelskiego3B. W przeciętnej rezydencji pro-
gram tlen uzewnętrzniał się na ogół tyiiko w najbliż-
szym otoczeniu portalu, o lite funkcja wysokiej wieży
wjazdowej była. wyłącznie użytkowa, eizemu raczej
zaprzecza dalsiza architektoniiczna ewolucja tego eile-
imeinltu. W każdym razie czynniki pouadużyltkowe nie
narzuciły jeszcze tej wieży sytuacji symetrycznej do
calegio zaimlkiu i akcentowanie społecznej pozycji jego
właściciela rozgrywało się w płaszczyźnie śicilany, a niie
w przestrzeni — obliczone na widza- stojącego przed
bramą, a nie, jak później, poruszającego się po osi
wjazdowej.
3fl Z architektonicznego uporządkowania elementów epi- wtórzony został w śląskim Brzegu. Za zwrócenie uwagi na
1 ikonograficznych rodzi się tu dopiero pewien wzorzec pla- program pierwotnego ukształtowania bramy zamku wawel-
styczny elewacji, wyprzedzający o dobre kilkadziesiąt lat skiego winien autor wdzięczność mgr Andrzejowi Fischinge-
pierwsze osiowe i symetryczne, „komponowane" fasady zam- rowi.
ków i pałaców. Schemat wawelski, znacznie wzbogacony, po- '
41