Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (21.1959)

HELENA KOZAKIEWICZÓW A
SPÓŁKA ARCH1TEKTONICZ NO-RZEŹBIARSKA
BERNARDINA DE GIANOTIS I JANA CINI

1. Działalność Berrecciego w Krakowie i jego czo
łowe dzieła usunęły w cień prace innych zespołów
budowlano-rzeźbiarskich włoskiiclh istniejących u nas
w I poł. W; XVI, mimo, że zasięg tych warsztatów
był terenowo obszerniejszy, a podejmowane prace
bardzo różnorodne, poprzez rzeźbę dekoracyjną i na-
grobną do budowy Wielkich obiektów kościelnych
i świeckich, jak zamki, pałace a domy mieszkalne.
Chodzi tu przede wszystkim o działalność Bernardina
Zanobi de Gianotiis i Jana Oimiego ze Sieny, którzy
po opuszczeniu „familii” Berrecciego pracowali wspól-
nie ponad dziesięć lait, tworząc bardzo żywotną
i sprawną spółkę budowlano-rzeźbiarską, którą roz-
wiązała dopiero śmierć Bernardina1.
Przyjętą ogólnie datą przybycia CM ego do Polski
jest rok 1519, a łączy się to z rozpoczęciem prac przy
baldachimie nagrobka . króla Władysława Jagiełły
w katedrze na Wawelua. Prace te wykonane „una
cum caeteriis sub artefice florentino” trwały prawdo-
podobnie do końca października 1524, ponieważ od
31.X.1524 Jan Cini figuruje już w rachunkach bone-
rowsfcieh przy wykonywaniu prac w Kaplicy Zyg-
i Artykuł ten stanowi fragment przygotowywanej przeze
mnie pracy o rzeźbie renesansowej 1. poł. w. XVI w Polsce.
Referowałam go 23.1.1958 r. na seminarium doktoranckim prof.
dra St. Lorentza w Warszawie. Tym samym nie mogłam
w nim uwzględnić artykułu A. Misiąg-Bocheńskiej
o Bernardynie de Gianotis, opublikowanego w Polskim Słowni-
ku Biograficznym PAU, t. VII/5, zesz. 35, Kraków 1949—1958,
s. 419—421; niektóre wnioski autorki są zgodne z moimi. Na-
tomiast uprzednia praca w formie streszczenia referatu
w „Sprawozdaniach z czynności i posiedzeń PAU", t. L, marzec
1949, z. 3, s. 82—84, poza ogólnie znanymi faktami, nowych
problemów nie wnosiła. Ciniemu osobną książkę poświęcili S.
Cercha i P. Kopera, Nadworny rzeźbiarz króla Zygmunta
Starego Gionanni Cini z Sieny i jego dzieła w Polsce, Kraków

muntowskieji. Pod tą samą datą pojawia się po raz
pierwszy imię Bernardina, którego nazwisko w peł-
nym brzmieniu, Bernardinus Zanobi de Gianotis,
niekiedy z przydomkiem Romianus, możemy sobie
odtworzyć na podstawie późniejszych umów własnych.
Obaj zatrudnieni są równocześnie przy pracach w ka-
plicy i obaj opuszczają warsztat Berrecciego na po-
czątku roku 15293. Nasuwa się przypuszczenie, że
Bernardinus mógł być jednym z „icaeteris” zatrud-
nionym przy pracach nad baldalchimem * nagrobka
Jagiełły i następnie po zakończeniu! robót razem
z Ciniim przeniósł się do prac przy kaplicy. Na pod-
stawie rachunków bonerowskich możemy zorientować
się, jakie stanowisko zajmowali obydwaj w warszta-
cie Berrecciego. W rachunkach z 30.XI.1524 podani są
tuż za Berreccim z najwyższą po nim płacą 10 flo-
renów i tak już do końca pobytu w warsztacie wa-
welskim dwa imiona, Bernardinus i Joiainnis Seneostfe,
z tąż płacą 10 florenów, będą figurowały w spisie
pracowników zawsze obok siebie4. Umieszczenie
Bernardina na pierwszej pozycji za Berreccim może
nasuwać przypuszczenie, że był on jego zastępcą na
(1916), bogatą w wiele źródłowych informacji, źle jednak in-
terpretowanych i opracowanych mało krytycznie. O działal-
ności Ciniego ostatnio opublikował komunikat Z. Hornung,
Działalność rzeźbiarska Jana Ciniego ze Sieny w świetle no-
wych badań, „Sprawozdania Wrocławskiego Towarzystwa Nau-
kowego", VIII, 1953, Wrocław 1956, s. 20—26.
2 S. Komornicki, Kaplica Zygmuntowska w Katedrze
na Wawelu 1517—1533, „.Rocznik Krakowski", XXIII, 1932,
s. 117.
a S. Komornicki, jw., s. 60, tabl. I.
4 A. Chmiel, Wawel, Tom II, Materiały archiwalne do
budowy zamku, „Teka Grona Konserwatorów Galicji Zacho-
dniej", Tom V, Kraków 1913, s. 32 i 74.

151