Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (21.1959)

WYSTAWY

WARSZAWA I BORDEAUX — A PARYŻ
NA MARGINESIE WYSTAWY YICTOR LOUISA W BORDEAUX1

Korzystając z zawartego niedawno układu kultural-
nego francusko-polskiego, przewidującego wymianę
dóbr artystycznych między obu krajami, miasto Blor-
deaiux wypożyczyło w rolku 1958 szereg zachowanych
w Polsce dizleł sztuki!. Podkreślić należy z, uznaniem,
że decyzja rządu polskiego w teij spratwiie poprzedziła
pioidpliisainliie układu, zia co wdzięczność należy się rów-
nież rektorowi Uniwersytetu Warszawskiego, dyrekto-
rowi Biblioteki Uniwersyteckiej, kierowniczce Gabi-
netu Rycin tejże biblioteki oraz p. S. Lorentzowi, pro-
fesorowi hiilsitoinili sztuki Uniwersytetu Warszawskiego
i dyrelktolrcwi Muzeum Narodowego.
* By wyjaśnić genezę zbliżenia artystycznego między
Bordeaiux i 'Warszawą 'trzeba siię również powołać na
architekta Yiictor Louisa ((,11735—1800). Louis, posługu-
jący się (tytułem „architekta, ikróilai polskiego”, był
w kontakcie z Polską w okresie 1764-77 i przez szereg
lat wysyłał do Warszawy rozmaite dzieła, szituki; w r.
1764 wykonał on projekty Zamku Królewskiego, w War-
szawie, które zaginęły; w r. 1766 przybył dio Warsza-
wy i sporządził szereg innych projektów; w r. 1766
wysłał z Paryża projekty czterech sal zamkowych,
łącznie z pracami swegoi Współpracownika Prieuira
oraz iininyclh artystów. Zbiór ten, zachowany w Gabi-
necie Rycin Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie,
nie był, rzecz jasna, nieznany i zinwentaryzowany zo-
stał przez pp. Sawicką i Sullerzysfcą.
Prof. Lorentz był pierwszym, który wykazał donio-
słość dzieła Louisa i w szeregu poważnycih prac, opu-
blikowanych w Polsce, oraz w artykule zamieszczo-
nym w zbiorze Melanges P. Levedan określił dokład-
nie istotną działalność Louisa w Polsce, idzliałailnlość,

i „Victor Louis et Varsovie". Exposition, Bibliotheąue Mu-
nłcłpale. Bordeaux, mai—juin 1958, in 80. (Odbitka z „Revue
Historiąue de Bordeaux“, janvier—mars 1958). Patrz artykuł
A. C h a s t e 1, Victor Louis, l’architecte de Bordeaux a, Var-
sovie, „Le Monde“, 30.V.1958. Pozwolimy sobie zacytować na-
sze artykuły w „Revue Historiąue de Bordeaux“ pt.: Les dć-

której zasięg był większy niż przypuszczano. Dofcu-
manitacja tai interesuje przede wszystkim Polskę, do-
tyczy bowiem Zamku Królewskiego oraz rozwoju
szituki w Polsce, jednakże i dla Boirdeaiux nie jesit obo-
jętna Jak wiadomo, Louis zbudował w Bordeaux
w latach 1773—1780 Teatr Wielki, najpiękniejszy gmach
cywilny w mieście, oraz szereg innych gmachów, jaik
np. obecną Prefekturę; jest on również twórcą kon-
cepcji obecnego' „(Place des Guinicionoes,”; za jego przy-
czyną miasto uzyskało swój monumentalny wygląd,
utrzymany w stylu skłaniającym się od klasycyzmu
ku neoklaisycyzmiowi; nazwisko jego pozostało tam sła-
wne, do czego przyiczynia się miejscowe Towarzystwo
Przyjaciół Wielkiego Teatru, liczące przeszło 800 człon-
ków. Dlatego też, kiedy w r. 1956 na dorocznym kon-
gresie Federacji Historyków Południowo-Zachodniej
Francji (Federatiion Historiąue idu Sud-Ouęsit) zazna-
jomiliśmy się z treścią referatu dotyczącego odkryć
prof. Lorentza), wystąpiliśmy z wnioskiem o zorganlizo-
wamie w Bordeaux wystawy polskich rysunków Louisa.
Naisze żyicizenile urzeczywistniło się w r. 1958. Więk-
sześć rysunków, pod kierunkiem p. Sawickiej pieczo-
łowicie zapakowanych w dwu wielkich tekach, wysła-
na została dio Bordeaux. Niektóre z tych rysunków zo-
stały reprodukowane w Revue HSsitóriąue de Bordeaux,
która również opublikowała, in extensio katalog wysta-
wy, wraz z obszernym studium p. Lorentza oraz moją
notatką o dtorofofcu artystycznym Louisa,; całość, po-
przedzona słowem wstępnym, wydana, została w for-
mie specjalnej odbitki, która stanowiła jednocześnie
(katalog wystawy. Prof. Lorentz przybył do B,Oirdeaux,
gdzie wygłosił odczyt o sztuce w Polsce w XVIII wie-
couuertes du professeur S. Lorentz sur Victor Louis, 1956,
nr 4, oraz Victor Louis et Bersner et la Cathedrale de Char-
tres, 1957, nr 4, jak również następujące nasze studia mające
się ukazać: Les derni&res annees de V. Louis w „Actes du
Congres des Sociśtśs Savantes de 1957“, oraz V. Louis et la
filie de Diderot w „Mślanges G. Briere“.

9?