Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (21.1959)

MICHAŁ WALICKI

NA MARGINESIE NOWEJ EDYCJI „BANDERIA PRUTENORUM”

Wzorowa edycja głośnego dzieła Długosza —
„Banderia Prutenorum” — zawdzięczamy ją prof.
Ludwikowi Górskiemu1 2 — stanowić będzie odtąd
jedną z podstawowych pozycji, gdy chodzi o polskie
piśmiennictwo w zakresie nauk pomocniczych hi-
storii. Ale i historyk sztuki chętnie i często będzie
do tego tomu powracał, znajdując tu niezbędny dlań
w wielu wypadkach materiał heraldyczny, niezmier-
nie pożyteczny dla kostiumologii i szerzej nawet po-
jętych studiów ikonograficznych Tym bardziej, że
ii sama osoba malarza, który (przeprowadził tę swoistą
inwentaryzację zdobytych chorągwi, nie tylko nie
jest mu obca, lecz przeciwnie', budzi rosnące za-
ciekawienie, zaś przytoczona tu publikacja zaintere-
sowanie to chyba powiększy. Tym bardziej zaś wy-
daje się być uzasadniona potrzeba przypomnienia bio-
grafii i zasług artystycznych Durinka, ponieważ nie
znalazły one omówienia w tej publikacji.
Bibliografia dotycząca tego malarza i ilumimatora
XV wieku jest stosunkowo bardzo obfita. Niezależ-
nie od rozproszonych wzmianek archiwalnych3 oraz
opartej na inich źródłowej pracy J. Ptaśnika4 docze-
kał się on — i słusznie —• paru krytycznie opraco-
wanych życiorysów, począwszy od skreślonego
w 1914 r. przez S. Tomkowicza, kończąc na opraco-

1 Jan Długosz, Banderia Preutenorum. Wydał Karol
Górski, Warszawa, 1958.
2 Przykładem tego jest ostatnia praca H. N i c k e 1, Die
Grabplatte des Grosskomturs Kuno non Liebenstein zu Neu-
mark tn W estpreussen, „Edwin Redslob zum 70 Geburtstag".
Eine Festgabe, Berlin, 1954, s. 284 n.
3 (a) Codex Diplomaticus Universitatis Studii Generalis
Cracoviensis“. Cracoviae, 1880, III, CCLVI, CCLXII, CCLXIII,
CCLXV, CCLXVII, CCXCII; (b) J. Ptaśnik, Craconia Arti-
ficum (1300—1500) Cracoviae 1917, N 586, s. 1131; (c) J. Dłu-
gosz, Opera Omnia, I, Cracoviae 1887, s. XX, i 575—79, Po-
nadto por. J. Muczkowski, Wiadomość o rękopisach Hi-
storii Długosza, jego Banderia Prutenorum, tudzież Insignia
seu Clenodia Begni poloniae, Kraków 1851, s. 22; oraz J. Pol-
kowski, Katalog rękopisów kapitulnych katedry krakowskiej,
Kraków 1884, s. 135, 138; oraz A. Grabowski: Skarbniczka
naszej archeologii, Kraków 1854, s. 40.
4 J. Ptaśnik: Dwie kwestie z dziejów kultury artystycz-
nej Krakowa, „Księga pamiątkowa ku czci Władysława Abra-
hama”, Lwów 1930.
s S. Tomkowie z, w: Thi em e-B eck e r Allegemeines

wanym w 1948 przez A. Bochnaka5; przedmiotem
odrębnych rozpraw specjalistycznych stały się pieczę-
cie używane przez tego artystę, będące same w sobie
niepospolitą rzadkością6. Dorywczo powracali do tej
postaci poszczególni specjaliści z zakresu historii
sztuki, dotykający spraw ilumimatorstwa7. Było to
jedno z niewielu nazwisk, figurującyeh w opracowa-
niach encyklopedycznych, by tylko wymienić publi-
kacje Glogera ii Brucknera; jeszcze przed nimi za-
notował je w swym, pożytecznym na swe czasy, acz
często bałamutnym dziele J. Kołaczkowski8. Co wię-
cej: niezależnie od wczesnych wzmianek Grabowskie-
go i Muczkowski ego, nieobce było imię Durinka już
wczesnym autodydalktom i dziejopisom w zakresie
polskiej kultury artystycznej, .działającym na emigra-
cji bądź w pozbawionej podówczas naukowych ośrod-
ków Warszawie 9.
Najwięcej światła na pochodzenie i zasługi arty-
styczne Durinka rzuciła wspomniana już uprzednio,
źródłowa rozprawa J. Pitaśnika. Obalił on wersję
o pochodzeniu artysty z Turyngii, wskazał też na
niewłaściwe próby identyfikowania go ze Stanisła-
wem Starym10. Niezapomnianej pamięci lwowski
uczony dowiódł, że Stanisław Durink (Durynk, Doring,
Durniik, Durnijk, Dozinlk) był synem Piotra Gleywi-

Kiinstler-Lexicon, X, 1914, s. 216. A. Bochnak, w: Polskim
Słowniku Biograficznym, VI Kraków 1948, s. v.
a O pieczęciach używanych przez Durinka pisali: F. P i e-
kosiński i M. Sokołowski, Pieczęcie Stanisława Du-
rinka illuminatora Króla Kazimierza Jagiellończyka, ,,Spr.
Kom. Hist. Sztuki”, VII, 1906, s. XCI; W Wittyg Znaki
pieczętne (Gmerki) mieszczan w Polsce w XVI i zarania
XVII w., Kraków 1906. s. 42; pierwszy chyba zwrócił na nie
uwagę A. Małecki, Studia heraldyczne, Lwów 1890, s. 345—6.
7 M. in. S. Komornicki, Pontyfikat Erazma Ciołka,
„Sztuki Piękne” 1926, nr 5, s. 194; W. Podiach a, w pracy
zbiorowej Modlitewnik Władysława Warneńczyka, Lwów 1928,
s. 132, n. 19, 20, 21.
8 J. Kołaczkowski, Wiadomości z przemysłu i sztuki
w dawnej Polsce, Kraków-Warszawa 1888, s. 348.
9 L. Chodźko, Histoire de Pologne, Paris 1855; A. Les-
s e r, Nowa Wystawa Tow. Zachęty Sztuk Pięknych w Królestwie
Polskim, „Kłosy”, 1870, s. 2.
10 Por. W. Podiach a. Modlitewnik W. Warneńczyka, jw,.
s. 132; F. Kopera, Dzieje malarstwa w Polsce, Kraków
b. d. w., I, s. 62.

358