DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Miłobędzki, Adam: Zamek w mokrsku górnym i niektóre problemy małopolskiej architektury XV I XVI wieku
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.41528#0054
ADAM MIŁOBĘDZKI
II. 13. Mokrsko Górne, zamek, narożnik południowo-zachodni od dziedzińca.
W .zakreśli© m d' !1 itarny -m program r ezydemc j i
również się zmienił, choć miolże mi© italk radykalnie.
Rozwój broni palnej isitiwioirziył z sytmówainych na
wzgórzach wyminsiłydh zamków -dogodny celi dilla po-
cisków, do obok względów matury gospodarczej mu-
siato również zaważyć na -częstszym wznoszeniu zam-
ków om terenach nizilrunyiclh, gdzie 'wloida stanowiła
diodlaitikiojwy czynnik obrony. M:ijmo to w XVII w. budo,-
Wanio w Małopolsce rezydencje wairówne di ma) wzgó-
rzach, aczkolwiek były to na1 ogół rozbudowy zam-
ków starszych (Ogrodziłem,lec, Wiśnicz, 'Niowy),. Muro-
wane obwarowania obejmują Itera-z mli© tylko zamek
właściwy, lecz niekiedy i przedzamciza (Gmiielów)/.
W ppisikiiej architekturze obronnej pirzełiomu XV
i XVI w. główną linią obrony była w dalszym ciągu
tradycyjna, korona -muru oraz, poddasza' wież d bu-
dynków, zmodernizowane przez przepnuicie strzel-
nicami na broń palną40; przeszkodę poziomą sta-
nowiła nawodniona fosa i otaczający ją niekiedy
wał ziemny, iMiożna obserwować tendencje podwyż-
szania muru dla- lepszego panowania mlaid przedpolem:
w Drzewicy wewnętrzna wysokość dhiodnikai sięga
ok. 12,5 m, w Mokrsku — ok. 10,5 m. Podwyższano też
i isipiętrzalno obronne Ikondygnaicje wież, ale również ra-
czej dla uintensywnienia obrony czołowej niż flankowa-
nia kurtyn — system bardzi-ej „zaczepny” niż „odpor-
ny1’. Równlóleglle dlrugi kierunek, znacznie bardziej
w Europie środlkoWej rozpowszechniony, rozwija sys-
temy fllamkOWań d dąży -do obniżania, poszerzania
i pogrubiania, a zarazem wysuwania- naprzód punk-
tów skupionej obrony w postaci ndslkilch baszt i róż-
nego rodzaju „rondli” czy barbakanów, dostawianych
do parkanu. Narysy pllatmów omawianej tu grupy
zaimków nie wykażują jeszcze siillnilejszych wpływów
systemów flankować. 'Punktami skupionej Obrony
są przede wszystkim „czołowe” Wieże wjazdowe, któ-
rych spiętrzone strzelnice panowały nad dojściem do
zamku. Rzadziej umieszczano na narożach wysmukłe
baszty o imałyclh i nlielicznycih strzelnicach (Drzewica,
Ogrodzieniec, Wiśnicz Nowy), ale był to jeszcze sys-
tem obrony dość konserwatywny w stosunku do przy-
40 Obok tradycyjnych strzelnic szczelinowych zaczęto
wówczas stosować kluczowe i szersze prostokątne, zamknięte
odcinkowo.
42
II. 13. Mokrsko Górne, zamek, narożnik południowo-zachodni od dziedzińca.
W .zakreśli© m d' !1 itarny -m program r ezydemc j i
również się zmienił, choć miolże mi© italk radykalnie.
Rozwój broni palnej isitiwioirziył z sytmówainych na
wzgórzach wyminsiłydh zamków -dogodny celi dilla po-
cisków, do obok względów matury gospodarczej mu-
siato również zaważyć na -częstszym wznoszeniu zam-
ków om terenach nizilrunyiclh, gdzie 'wloida stanowiła
diodlaitikiojwy czynnik obrony. M:ijmo to w XVII w. budo,-
Wanio w Małopolsce rezydencje wairówne di ma) wzgó-
rzach, aczkolwiek były to na1 ogół rozbudowy zam-
ków starszych (Ogrodziłem,lec, Wiśnicz, 'Niowy),. Muro-
wane obwarowania obejmują Itera-z mli© tylko zamek
właściwy, lecz niekiedy i przedzamciza (Gmiielów)/.
W ppisikiiej architekturze obronnej pirzełiomu XV
i XVI w. główną linią obrony była w dalszym ciągu
tradycyjna, korona -muru oraz, poddasza' wież d bu-
dynków, zmodernizowane przez przepnuicie strzel-
nicami na broń palną40; przeszkodę poziomą sta-
nowiła nawodniona fosa i otaczający ją niekiedy
wał ziemny, iMiożna obserwować tendencje podwyż-
szania muru dla- lepszego panowania mlaid przedpolem:
w Drzewicy wewnętrzna wysokość dhiodnikai sięga
ok. 12,5 m, w Mokrsku — ok. 10,5 m. Podwyższano też
i isipiętrzalno obronne Ikondygnaicje wież, ale również ra-
czej dla uintensywnienia obrony czołowej niż flankowa-
nia kurtyn — system bardzi-ej „zaczepny” niż „odpor-
ny1’. Równlóleglle dlrugi kierunek, znacznie bardziej
w Europie środlkoWej rozpowszechniony, rozwija sys-
temy fllamkOWań d dąży -do obniżania, poszerzania
i pogrubiania, a zarazem wysuwania- naprzód punk-
tów skupionej obrony w postaci ndslkilch baszt i róż-
nego rodzaju „rondli” czy barbakanów, dostawianych
do parkanu. Narysy pllatmów omawianej tu grupy
zaimków nie wykażują jeszcze siillnilejszych wpływów
systemów flankować. 'Punktami skupionej Obrony
są przede wszystkim „czołowe” Wieże wjazdowe, któ-
rych spiętrzone strzelnice panowały nad dojściem do
zamku. Rzadziej umieszczano na narożach wysmukłe
baszty o imałyclh i nlielicznycih strzelnicach (Drzewica,
Ogrodzieniec, Wiśnicz Nowy), ale był to jeszcze sys-
tem obrony dość konserwatywny w stosunku do przy-
40 Obok tradycyjnych strzelnic szczelinowych zaczęto
wówczas stosować kluczowe i szersze prostokątne, zamknięte
odcinkowo.
42