DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Miscellanea
DOI Artikel:Kwiatkowski, Marek: Nieznane widoki i plany warszawskich odwachów i rogatek celnych
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.41528#0098
MAREK KWIATKOWSKI
II. 2. J. Thomas, rogatki wolskie, akwarela. Leningrad, Muzeum Akademii Sztuk Pięknych.
cych głównie budowli wojskowych, gdzlie występowało
nazwisko' Thomasa, o której wspominał prof. Z. Ba-
tiowski, pochodziła właśnie z arChdlwum W. Ksi. Kon-
stantego 9.
Najbardziej interesującą sitlrooą plansz; jesit główny
icih teimialfc — architektura. Cztery rogatki: mary-
mioinickie, wolskie, jerozolimskie i! mokotowskie pre-
zentują pod względem architektonicznym bardzo jed-
nolity zespół, podczas gdy pozostałe oidwaclhy wojsko-
we stanowią. nie powiązane ze sidbą jednostkowe
obiekty. Duża precyzja szczegółów, znacznie większa
niż w dninycih zinainycb nam przelkaizaicih ilkomografiicz-
nylclh 10, pozwala na bliższe wniknięcie w architekturę
9 Batowski, jw., s. 71.
io Rogatki marymonckie, jerozolimskie, wolskie i moko-
towskie są zamieszczone w albumach Schmidtnera z r. 1823
i 1836. Widok rogatek marymonckich od strony wjazdu do
miasta widnieje na akwareli J. Majerskiego z ok. poł. XIX w.,
przechowywanej w Gabinecie Rycin Muzeum Narodowego
w Warszawie (nr inw. Rys. Pol. 2190). Widok rogatek jero-
a lepsze poznanie obiektów w większości 'wypadków
ndie zachowanych. Rzuty poziome rogatek, mimo iż
każda z osobna posiada indywidualnie rozplanowane
wnętrze, reprezentują j'edną zasadę komponowania:
dążność dd centralnego wyznaczenia osi, poprzez umie-
szczenie maprzeicifwkd Siebie drzwi; wejściowych w obu
elewacjach i doprowadzenie do ndlclh trójstopniowych
schodówn, oświetlenie pomieszczeń wewnętrznych
przez otwory okienne, znajdujące slię w bocznych ele-
wacjach, oraz stosowanie portyków wgłębnych o dwu
kolumnach ustawionych blisko granicy wykroju wnę-
ki. Architekturę zewnętrzną cechuje podobne opra-
cowanie powierzchni moru w postaci poziomych 'linii
zolimskich występuje w obrazie przedstawiającym zdobywa-
nie ich przez wojska rosyjskie w r. 1831, znajdującym się
w Muzeum Wojska Polskiego (nr inw. 353/IV).
u Schodów i drzwi na zewnątrz, od strony pól, nie po-
siadają jedynie rogatki mokotowskie, co było spowodowane
istnieniem bezpośrednio za nimi reliktów okopów. Osiowy
układ wnętrza, w każdym bądź razie, został uwzględniony.
86
II. 2. J. Thomas, rogatki wolskie, akwarela. Leningrad, Muzeum Akademii Sztuk Pięknych.
cych głównie budowli wojskowych, gdzlie występowało
nazwisko' Thomasa, o której wspominał prof. Z. Ba-
tiowski, pochodziła właśnie z arChdlwum W. Ksi. Kon-
stantego 9.
Najbardziej interesującą sitlrooą plansz; jesit główny
icih teimialfc — architektura. Cztery rogatki: mary-
mioinickie, wolskie, jerozolimskie i! mokotowskie pre-
zentują pod względem architektonicznym bardzo jed-
nolity zespół, podczas gdy pozostałe oidwaclhy wojsko-
we stanowią. nie powiązane ze sidbą jednostkowe
obiekty. Duża precyzja szczegółów, znacznie większa
niż w dninycih zinainycb nam przelkaizaicih ilkomografiicz-
nylclh 10, pozwala na bliższe wniknięcie w architekturę
9 Batowski, jw., s. 71.
io Rogatki marymonckie, jerozolimskie, wolskie i moko-
towskie są zamieszczone w albumach Schmidtnera z r. 1823
i 1836. Widok rogatek marymonckich od strony wjazdu do
miasta widnieje na akwareli J. Majerskiego z ok. poł. XIX w.,
przechowywanej w Gabinecie Rycin Muzeum Narodowego
w Warszawie (nr inw. Rys. Pol. 2190). Widok rogatek jero-
a lepsze poznanie obiektów w większości 'wypadków
ndie zachowanych. Rzuty poziome rogatek, mimo iż
każda z osobna posiada indywidualnie rozplanowane
wnętrze, reprezentują j'edną zasadę komponowania:
dążność dd centralnego wyznaczenia osi, poprzez umie-
szczenie maprzeicifwkd Siebie drzwi; wejściowych w obu
elewacjach i doprowadzenie do ndlclh trójstopniowych
schodówn, oświetlenie pomieszczeń wewnętrznych
przez otwory okienne, znajdujące slię w bocznych ele-
wacjach, oraz stosowanie portyków wgłębnych o dwu
kolumnach ustawionych blisko granicy wykroju wnę-
ki. Architekturę zewnętrzną cechuje podobne opra-
cowanie powierzchni moru w postaci poziomych 'linii
zolimskich występuje w obrazie przedstawiającym zdobywa-
nie ich przez wojska rosyjskie w r. 1831, znajdującym się
w Muzeum Wojska Polskiego (nr inw. 353/IV).
u Schodów i drzwi na zewnątrz, od strony pól, nie po-
siadają jedynie rogatki mokotowskie, co było spowodowane
istnieniem bezpośrednio za nimi reliktów okopów. Osiowy
układ wnętrza, w każdym bądź razie, został uwzględniony.
86