Instytut Sztuki (Warschau) [Editor]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Editor]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Editor]: Biuletyn Historii Sztuki (21.1959)

GOTYCKIE STALLE W PELPLINIE


ll. 2. Pelplin, katedra, plan. (wg Heise'go)

dolnych. Informacja, że w XVII w. podniesiono
rzędy górne o 3/4 łokcia, tj. ok. 47 cm14, każe przy-
puszczać, że początkowo wznosiły się one trzy stop-
nie ponad posadzką chóru, nie zaś jak obecnie na
pięciu. Ze względów funkcjonalnych pomiędzy deską
pulpitu a klocami oparć rzędów dolnych znajdować
się więc musiał około półmetrowej szerokości para-
pet, być może podzielony na płyciny odpowiadające
dolnym siedziskom (podobnie jak parapet klęcznika

"S—'


II. 3. Pelplin, katedra, rekonstrukcja chóru gotyckiego,
plan. (Fot. wg rys. J. Kwileckiej)

stalli celebransa czy zapiecki górnych rzędów), lub
też pokryty jednolitym pasem dekoracji. Element ten
nie zachował się i jest zresztą wysoce prawdopodob-
ne, że nie został on wykończony, podobnie jak i frag-
menty dekoracji na wschodnim krańcu górnego, pół-
nocnego rzędu stall, oraz wycięcia poręczy rzędów
dolnych, co pewnie skłoniło właśnie manierystycznych
snycerzy do wykonania nadbudowy rzędów dolnych
w ramach siedemnastowiecznej adaptacji zespołu.

ANALIZA ZABYTKU I JEGO DEKORACJI

Powyższa rekonstrukcja zespołu stall pelplińskich
znajduje swoje potwierdzenie w ustalonym typie
cysterskich stall chórowych, który to typ pierwszy
badacz określił trzema przede wszystkim cechami:
14 tamże, s. 368. Łokieć, odpowiadający dwu stopom, ma
w średniowieczu w Tczewie i Chełmie wartość 0,627 m., por.
T. Zagrodzkł, Zagadnienie proporcji w układach urbani-

a) układ zamknięty od zachodu i oddzielony od
części laickiej kościoła (chóru konwersów),
b) separacja poszczególnych siedzisk ściankami
dzielącymi, dźwigającymi baldachim,
stycznych niektórych miast pomorskich, „Studia Pomorskie",
I, Wrocław-Kraków 1957, s. 4.

267