Instytut Sztuki (Warschau) [Editor]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Editor]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Editor]: Biuletyn Historii Sztuki (21.1959)

GOTYCKIE STALLE W PELPLINIE


II. 29. Pelplin, stalle, zwieńczenie baldachimu nad
siedziskiem 42. (Fot. W. Stan)

czem czternastowiecznym rozwiniętego stylu ikrzywo-
linijnego, tak zwanym „flowing tracery”90. Ten ro-
dzaj przeźrocza cechuje znaczne zbliżenie do struk-
tury roślinnej, od której jest zależne, a obserwujemy
go tam zarówno w oknach katedralnych, zwłaszcza
w grupie przeźroczy typu Drzewa Jessego91, jak też
i w formach małych, m.in. w dekoracji snycerskiej
stall, w której do podstawowych reguł należy ścisłe
99 B e h 1 i n g, jw., s. 36.
91 Bond, jw., II, s. 671 n., il. na s. 680; Behllng;
jw., s. 34.
98 Bond, Wood Carvings, II, s. 40, 11. 39; L o o s e, jw.,
s. 94, 11. 131. Podobne zasady dekoracyjne obowiązują
i w XV w., także na zabytkach drugorzędnych np. w deko-
racji roślinno-maswerkowej ław z kościoła w Monksilver (So-

splecemie rytmu laski architektonicznej i wici roślin-
nej. Jako ilustrację wystarczy przytoczyć na tym
miejscu stalle katedry w Lancaster (1340—1349)92
i okno fasady zachodniej katedry w York (1338 r.)93,
a tytułem porównania przeźrocze ze zwieńczenia nad
siedziskiem 42-im naszego zabytku. Jeżeli istnieją
różnice, wynikające z odmiennego charakteru i wiel-
kości kompozycji, to przecież wspólna pozostaje za-
merset); por. Ch. C o x, Bench-Ends in English Churches,
London 1916, s. 154, 11. na s. 152.
93 Behllng, jw., 34, 11. 57. Podobne Unie ornamentu
roślinnego odczytujemy także np. w przezroczu rozety po-
łudniowego transeptu katedry w Lincoln, por. Bond, Art
Introduction, II, s. 668, 11. na s. 673. RośUnną morfologię
jako zasadę angielskiego przezrocza XIV w. podkreśla B e h-
ling, jw., s. 34.

291