Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (21.1959)

JERZY PIETRUSIŃSKI


II. 32. Pelplin, stalle, zwieńczenie baldachimu nad sie
dziskiem 30. fFot. W. Stan)

stylową, jaką przeprowadzić musiał piętnastowieczny
snycerz, pozwala domyślać się miniatorskich pierwo-
wzorów. Sens tych motywów wiąże się z symbolika
Drzewa Życia, podobnie zresztą jak i wiele innych
motywów, np. heraldycznych lilii10:!, dekorujących
stallę celebransa i oparta. Dodajmy jeszcze, że wy-
bujała forma wysokich kwiatonów, z niejednokrotnie
czytelnymi elementami archaizującymi, właściwa jest
angielskim stallom XIV i XV w.104, a pojawia się
także począwszy od zabytku z Pohlde (Hannover,
103 Por. Bauerrerss, jw., s. 1—2, 6—11, 132—138.
104 Por. Bond, jw., II, s. 6—7; C o x, jw., s. 12, 179, il.
na s. 183; Howard-Crossley, jw., s. 162, il. 173 i 186.
105 Obok zabytku z Pohlde, Habicht, jw., il. 8;
Loose, jw., s. 106, il. 145, mowa tu przede wszystkim
o zwieńczeniu szranków chóru klasztoru zamkowego w Lu-
bece (Muzeum św. Anny) z ok. 1320 r., zwieńczeniu szran-

koniec XIII w.) w snycerstwie północnych Niemiec,
zwłaszcza zaś w Lubece108.
Na zakończenie tej analizy .zauważyć jeszcze trze-
ba różnorodny wyraz formalny i charakter warszta-
towy tej ornamentyki, w której tendencje kształto-
wania plastycznego podobne są do zaobserwowanych
już w płaskorzeźbach figuralnych. Najpierw więc
grupa ornamentyki z przewagą elementów architekto-
nicznych o fakturze starannie i drobiazgowo opra-
cowanej właściwa jest przede wszystkim dekoracji
ków kaplicy przy kościele św. Jakuba z końca XIV w. i kwia-
tonach ołtarza głównego w kościele św. Idziego (początek
XV w.), tamże. Por. J. Bałt zer, und P. Bruns, Die Bau-
und Kunstdenkm&ler der Freien und Haansestadt Lilbeck,
Bd. III, Ltibeck 1920, s. 326, 480—485, il. na s. 305 i 481;
H. W e n t z e 1, Lilbeckerplastik bis zur Mitte des 14. Jahr-
hundert, Berlin 1938, s. 177—178, tabl. 46.

294