DOI Heft:
Nr. 3/4
DOI Artikel:Kruszelnicki, Zygmunt: Ze studiów nad ikonografią Chrystusa Frasobliwego
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.41528#0337
ZE STUDIÓW NAD IKONOGRAFIĄ CHRYSTUSA FRASOBLIWEGO
II. 1. Herkules Odpoczywający, wg W. H. Roscher,
Ausjuhrliches Lexikon...
Christus in der Ruhe, wreszcie Unser Herr in der
Rast — prowadzą autora na ślad koncepcji odpoczyn-
ku Chrystusa w czastie Pasji. Koncepcja ta nie wy-
stępuje zresztą w kanonicznych czy apokryficznych
Ewangeliach, lecz jest wyłącznie płodem pobożnych
rozmyślań. Pisemne ślady tej myśli odnajduje Mess-
mer w szeregu dawnych opisów jerozolimskiej Drogi
Krzyżowej.
Po wieloletniej przerwie zajął się tym typem iko-
nograficznym — nader zresztą pobieżnie — K. Kiin-
stle12, podkreślając, iż chodzi tu o przedstawienie
Chrystusa, który przybył na Golgotę i oczekuje przy-
bicia do krzyża.
Następnie problem, Chrystusa Frasobliwego poja-
wia się — również marginesowo — w pracy G. von
der Osten o Chrystusie Boleściwym13. Przedstawia-
ła K. K li n s 11 e, Ikonographie der christlichen Kunst, I.
Freiburg im Breisgau 1928, s. 486.
13 Osten, jw., s. 7, 9, i passim.
14 Zaznaczyć tu należy, lż przeglądając kontekst ustępu,
z którego Osten czerpał — widać, że odnośne słowa Chrystusa:
„Ich schaute um mich, da fand ich mich elendiglich von
allen Menschen verlassen.“ etc. wypowiedziane są przez Zba-
wiciela już po przybiciu do krzyża, por. Heinrich Seu_
nie Frasobliwego zostało tu ujęte jako wyodrębnione
z „historycznej” sceny Przygotowań do Ukrzyżowania.
Jednocześnie za najbliższy treściowo tekst literacki
uważa Osten ustęp z dzieła Henryka S u s o: Biichlein
der ewigen Weisheit, opisujący przeżycia psychiczne
Chrystusa w stanie opuszczenia i przygnębieniau.
W roku 1938 poruszył zagadnienie Chrystusa Fra-
sobliwego — także ubocznie — H. Kauffmann15.
Omówił on ideowe i typologiczne związki, jakie za-
chodzą pomiędzy Chrystusem Frasobliwym a posta-
cią siedzącego w pohańbieniu Hioba. Koncepcja ta
posiada — zdaniem autora — głębsze teologiczne
uzasadnienie, gdyż w bizantyńskich tekstach uwydat-
niano łączność ideową pomiędzy trzema przyjaciółmi
Hioba a trzema magami ze Wschodu, przy czym sam
Hiob uznany został za symbolicznego poprzednika
s e s Deutsche Schriften, Band II, Jena 1922, s. 53 n.; por.
także: Thomae Hemerken a Kempis, Orattones
et Meditationes de Vita Christi, wyd. M. I. Pohl, Freiburg im
Breisgau 1902, s. 68.
15 H. Kauffmann, Albrecht Diirers Dreikónigs-Altar,
„Westdeutsches Jahrbuch ftir Kunstgeschichte — Wallraf-
-Richartz-Jahrbuch“, X, 1938, s. 176—178.
309
II. 1. Herkules Odpoczywający, wg W. H. Roscher,
Ausjuhrliches Lexikon...
Christus in der Ruhe, wreszcie Unser Herr in der
Rast — prowadzą autora na ślad koncepcji odpoczyn-
ku Chrystusa w czastie Pasji. Koncepcja ta nie wy-
stępuje zresztą w kanonicznych czy apokryficznych
Ewangeliach, lecz jest wyłącznie płodem pobożnych
rozmyślań. Pisemne ślady tej myśli odnajduje Mess-
mer w szeregu dawnych opisów jerozolimskiej Drogi
Krzyżowej.
Po wieloletniej przerwie zajął się tym typem iko-
nograficznym — nader zresztą pobieżnie — K. Kiin-
stle12, podkreślając, iż chodzi tu o przedstawienie
Chrystusa, który przybył na Golgotę i oczekuje przy-
bicia do krzyża.
Następnie problem, Chrystusa Frasobliwego poja-
wia się — również marginesowo — w pracy G. von
der Osten o Chrystusie Boleściwym13. Przedstawia-
ła K. K li n s 11 e, Ikonographie der christlichen Kunst, I.
Freiburg im Breisgau 1928, s. 486.
13 Osten, jw., s. 7, 9, i passim.
14 Zaznaczyć tu należy, lż przeglądając kontekst ustępu,
z którego Osten czerpał — widać, że odnośne słowa Chrystusa:
„Ich schaute um mich, da fand ich mich elendiglich von
allen Menschen verlassen.“ etc. wypowiedziane są przez Zba-
wiciela już po przybiciu do krzyża, por. Heinrich Seu_
nie Frasobliwego zostało tu ujęte jako wyodrębnione
z „historycznej” sceny Przygotowań do Ukrzyżowania.
Jednocześnie za najbliższy treściowo tekst literacki
uważa Osten ustęp z dzieła Henryka S u s o: Biichlein
der ewigen Weisheit, opisujący przeżycia psychiczne
Chrystusa w stanie opuszczenia i przygnębieniau.
W roku 1938 poruszył zagadnienie Chrystusa Fra-
sobliwego — także ubocznie — H. Kauffmann15.
Omówił on ideowe i typologiczne związki, jakie za-
chodzą pomiędzy Chrystusem Frasobliwym a posta-
cią siedzącego w pohańbieniu Hioba. Koncepcja ta
posiada — zdaniem autora — głębsze teologiczne
uzasadnienie, gdyż w bizantyńskich tekstach uwydat-
niano łączność ideową pomiędzy trzema przyjaciółmi
Hioba a trzema magami ze Wschodu, przy czym sam
Hiob uznany został za symbolicznego poprzednika
s e s Deutsche Schriften, Band II, Jena 1922, s. 53 n.; por.
także: Thomae Hemerken a Kempis, Orattones
et Meditationes de Vita Christi, wyd. M. I. Pohl, Freiburg im
Breisgau 1902, s. 68.
15 H. Kauffmann, Albrecht Diirers Dreikónigs-Altar,
„Westdeutsches Jahrbuch ftir Kunstgeschichte — Wallraf-
-Richartz-Jahrbuch“, X, 1938, s. 176—178.
309