DOI Heft:
Nr. 3/4
DOI Artikel:Kruszelnicki, Zygmunt: Ze studiów nad ikonografią Chrystusa Frasobliwego
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.41528#0345
ZE STUDIÓW NAD IKONOGRAFIĄ CHRYSTUSA FRASOBLIWEGO
II. 6. Adam „frasobliwy”, wg The Walters Art
Gallery, Early Christian and Byzantine Art.
W roku 1187 Hugo Plagon autor książki: „Uestat
de la Citez de lherusalem” — wymienia wyraźnie
kościół Spoczynku, wzniesiony na miejscu, na którym
Chrystus odpoczywał zanim został wyprowadzony na
Kalwarię59. W pochodzącej z iroku 1320 relacji Odo-
ryka de Friaul — trzy pierwsze stacje Drogi Krzy-
żowej to: Dom Piłata, Miejsce Spotkania Chrystusa
z NP Marią i wreszcie Miejsce Spoczynku Chrystusa.
„Tu — pisze pątnik — Maria widziała swego Syna
noszącego krzyż i odpoczywającego na dwóch wiel-
kich, białych kamieniach; istnieją one dziś jeszcze,
wmurowane w bramie...”60. Jakub z Werony pisze
w rdku 1335, że widział w kościele Grobu Świętego
kamień z wyrzeźbionym małym krzyżykiem; na ka-
mieniu tym miał Chrystus na chwilę spocząć zbliżając
się z krzyżem do Kalwarii61. Natomiast Marino Sa-
nudo, który odbył podróż do Jerozolimy w roku 1310,
Dudoif von Suchern, który jeździł tam w latach
1336—1341, ■wreszcie Si goli i Frescobaldi w roku 1384
wspominają o kamieniu w pobliżu Golgoty przed
kościołem Grobu Świętego, na którym to kamieniu
Chrystus miał odpoczywać 62.
Około roku 1499 wydano w Antwerpii książeczkę
pt. „Das ist der Gang den unser Herr Jesus ging
aus des Pilatus Haus baladen mit dem schweren
Kreuze zum Kalnarienberg...”; wśród wymienionych
59 Mess mer, Uber A. Diirers Titelblatt..., jw.
60 K. A. Knell er, Geschichte der Kreuzwegandacht von
den Anfangen bis zur vólligen Ausbildung, „Stimmen aus
Maria-Laach, Katholische Blatter", XXV Erganzungsband.
Freiburg im Breisgau 1908, s. 134.
61 Jw., s. 60,
tam trzynastu stacji dziewiąta określona została sło-
wami: „Jak Jezus siedział na kamieniu w miejscu,
które się zwie Carcer Christi”; natomiast bezpośred-
nio po tyim następujące stacje: dziesiąta i jedenasta
posiadają już taką samą treść jak dzisiaj, tj. Obna-
żenie z szat i Przybicie do krzyża63. W zachowanej
niemieckiej instrukcji w sprawie ustawiania stacji
Męki Pańskiej, pochodzącej prawdopodobnie z Augs-
burga z czasu ok. roku 1520, czytamy odnośnie stacji
ósmej: „Daleko od ostatniego upadku Chrystusa, kie-
dy zaprowadzono go na górę Kalwarię, gdzie Żydzi
obnażyli go z szat i posadzili na kamieniu zanim
nie 'wywiercili w (krzyżu otworów...” °4. W roku 1525
przebywający w Jerozolimie golarz z Delft Arend
Willemsz relacjonuje, iż w kościele Grobu Świętego
oglądał miejsce, na 'którym Chrystus (znajdował się
w 'czasie przygotowań do Ukrzyżowania. Jest tam —
jak pisze — kamień, ,na którym Chrystus siedział
przed przybiciem do krzyża65. Wreszcie jeszcze
w XVII wieku, w roku 1656 niemiecki kapucyn
Ignacy von Rheinfelden opisuje, iż po przyprowa-
dzeniu na Golgotę oprawcy związali Chrystusa sznu-
rami i tak długo trzymali w ciemnym lochu, dopóki
nie przygotowali krzyża i nie wywiercili w nim
otworów; następnie przyprowadzili go z powrotem
na Kalwarię, obnażyli z szat i przybili do krzyża66.
62 M e s s m e r, uber A. Diirers... jw.
63 Knell er, jw., s. 151.
64 Jw., s. 201.
65 Jw., s. 143 n.
66 K n e 11 e r, jw., s. 138; G. D a 1 m a n, Orte und Wege
Jesu, Gutersloh 1924, s. 371.
317
II. 6. Adam „frasobliwy”, wg The Walters Art
Gallery, Early Christian and Byzantine Art.
W roku 1187 Hugo Plagon autor książki: „Uestat
de la Citez de lherusalem” — wymienia wyraźnie
kościół Spoczynku, wzniesiony na miejscu, na którym
Chrystus odpoczywał zanim został wyprowadzony na
Kalwarię59. W pochodzącej z iroku 1320 relacji Odo-
ryka de Friaul — trzy pierwsze stacje Drogi Krzy-
żowej to: Dom Piłata, Miejsce Spotkania Chrystusa
z NP Marią i wreszcie Miejsce Spoczynku Chrystusa.
„Tu — pisze pątnik — Maria widziała swego Syna
noszącego krzyż i odpoczywającego na dwóch wiel-
kich, białych kamieniach; istnieją one dziś jeszcze,
wmurowane w bramie...”60. Jakub z Werony pisze
w rdku 1335, że widział w kościele Grobu Świętego
kamień z wyrzeźbionym małym krzyżykiem; na ka-
mieniu tym miał Chrystus na chwilę spocząć zbliżając
się z krzyżem do Kalwarii61. Natomiast Marino Sa-
nudo, który odbył podróż do Jerozolimy w roku 1310,
Dudoif von Suchern, który jeździł tam w latach
1336—1341, ■wreszcie Si goli i Frescobaldi w roku 1384
wspominają o kamieniu w pobliżu Golgoty przed
kościołem Grobu Świętego, na którym to kamieniu
Chrystus miał odpoczywać 62.
Około roku 1499 wydano w Antwerpii książeczkę
pt. „Das ist der Gang den unser Herr Jesus ging
aus des Pilatus Haus baladen mit dem schweren
Kreuze zum Kalnarienberg...”; wśród wymienionych
59 Mess mer, Uber A. Diirers Titelblatt..., jw.
60 K. A. Knell er, Geschichte der Kreuzwegandacht von
den Anfangen bis zur vólligen Ausbildung, „Stimmen aus
Maria-Laach, Katholische Blatter", XXV Erganzungsband.
Freiburg im Breisgau 1908, s. 134.
61 Jw., s. 60,
tam trzynastu stacji dziewiąta określona została sło-
wami: „Jak Jezus siedział na kamieniu w miejscu,
które się zwie Carcer Christi”; natomiast bezpośred-
nio po tyim następujące stacje: dziesiąta i jedenasta
posiadają już taką samą treść jak dzisiaj, tj. Obna-
żenie z szat i Przybicie do krzyża63. W zachowanej
niemieckiej instrukcji w sprawie ustawiania stacji
Męki Pańskiej, pochodzącej prawdopodobnie z Augs-
burga z czasu ok. roku 1520, czytamy odnośnie stacji
ósmej: „Daleko od ostatniego upadku Chrystusa, kie-
dy zaprowadzono go na górę Kalwarię, gdzie Żydzi
obnażyli go z szat i posadzili na kamieniu zanim
nie 'wywiercili w (krzyżu otworów...” °4. W roku 1525
przebywający w Jerozolimie golarz z Delft Arend
Willemsz relacjonuje, iż w kościele Grobu Świętego
oglądał miejsce, na 'którym Chrystus (znajdował się
w 'czasie przygotowań do Ukrzyżowania. Jest tam —
jak pisze — kamień, ,na którym Chrystus siedział
przed przybiciem do krzyża65. Wreszcie jeszcze
w XVII wieku, w roku 1656 niemiecki kapucyn
Ignacy von Rheinfelden opisuje, iż po przyprowa-
dzeniu na Golgotę oprawcy związali Chrystusa sznu-
rami i tak długo trzymali w ciemnym lochu, dopóki
nie przygotowali krzyża i nie wywiercili w nim
otworów; następnie przyprowadzili go z powrotem
na Kalwarię, obnażyli z szat i przybili do krzyża66.
62 M e s s m e r, uber A. Diirers... jw.
63 Knell er, jw., s. 151.
64 Jw., s. 201.
65 Jw., s. 143 n.
66 K n e 11 e r, jw., s. 138; G. D a 1 m a n, Orte und Wege
Jesu, Gutersloh 1924, s. 371.
317