Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (21.1959)

OBRAZ ŚW. LEONARDA ZE SŁUPCY


II. 5. Tryptyk z Wołowca, strona wew., Muzeum Narodowe, Warszawa. (Fot. Muz. Nar. W-wa)

i ukształtowania sylwety można wskazać na następu-
jące przedstawienia zbliżone dio św. Leonarda
ze Słupcy: Matka Boska ze skrzydła ołtarzowego
z Nowego Sącza5 *, św. Barbara i Katarzyna z tryp-
tyku z Wołowca (iii. 3, 5) oraz częściowo zbliżona
postać Marii ze skrzydła ołtarzowego z Racławic
Olkuskich8. W zakresie proporcji należy wskazać na
św. Barbarę i Katarzynę z zewnętrznej części skrzy-
deł ołtarzowych ze Sromowiec Niżnych (il. 4) oraz
częściowo na postać św. Jana ze skrzydła ołtarzo-
wego z Czchowa7. Drapeiria metalicznie ostro fał-
dowana spotykana jest w zabytkach ze środowiska
sądeckiego od 50—60-tych lat XV stulecia np. w obra-
zie z Grybowa8, częściowo Łopusznej i na odwrocie
skrzydeł z Nowego Sącza (lii. 6, 3). Trójkątne, zygza-
kowate ukształtowanie zakończenia szat pojawia się

5 Skrzydła te znajdują się w Muzeum Diecezjalnym w Tar-
nowie. Na części wewnętrznej przedstawiono męczeństwo
św. Jerzego i Wojciecha. M. Walicki, Katalog Polskiej
Sztuki Gotyckiej, Warszawa 1935, nr 140—141, określa czas jego
powstania na około 1415. Przedstawieni na zewnętrznej części
Chrystus i Matka Boska zostali wykonani później, po roku 1450.
8 Obraz wielokrotnie publikowany, m. in. w PKHS, t. 6,
s. 57, il. 29—30.
7 Reprodukcja w M. Walicki, Katalog, jw., nr 145—146.
8 M. Walicki, Malarstwo Polskie XV w., Warszawa 1938,
tabl. 9. Obraz został datowany na ok. 1440. Ze względu na
bardzo duże podobieństwo z tryptykiem z Łopuszowej, który
nie mógł powstać przed około 1450 r., wydaje się słuszne

min. w tryptykach z Opatówka, Wołowca, Tuchowa.
Ogólnie biorąc są one zjawiskiem późniejszym, wy-
stępującym około lat 70-tych XV wieku. Ostrość
fałdowania draperii wyznacza dolną granicę czasu
powstania obrazu ze Słupcy na lata 50-te. Sposób
zakończenia brzegu szat i łamanie konturu postaci
determinowałoby jego powstanie dopiero na czas
Około roku 1470 9. W okresie tym powstał zespół
ołtarzy z Racławic Olkuskich, Wołowca, Paczółtowic.
Kamienicy10 na Górnym Śląsku i luźniej z tą grupą
związanego Opatówka (il. 7). We wszystkich użyto
tych samych, występujących w tym środowisku od
łat 50-tych schematów przedstawień: Madonna Assun-
ta, św. Barbaria i Katarzyna, a na odwrociu Zwiasto-
wanie. Postać ludzka została pokazana najprościej
na złotym łub ciemnoczerwonym tle, wtłoczona

określić czas powstania obrazu św. Zofii z Grybowa także na
ok. 1450 r.
« M. Walicki, Malarstwo XV w., s. 123: „Wyraźnym
znamieniem stylu trzeciej ćwierci stulecia jest osobliwa meta-
liczność kroju szat świętych, wyszukany w linii przebieg ich
rąbków, zanik płynnego konturu na rzecz składanego z od-
cinków prostej, wreszcie wzmożenie akcentowania elementów
w budowie twarzy..."
io Tryptyk z Kamienicy publikowany był w katalogu:
T. Dobrowolski, Rzeźba i malarstwo gotyckie w' woje-
wództwie śląskim, Katowice 1937, s. 68—72. Skrzydła ołtarzy
z Paczółtowic reprodukuje Katalog Zabytków Sztuki w Pol-
sce I, województwo Krakowskie, Warszawa 1953 fig. 454.

339