Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (21.1959)

MICHAŁ WALICKI



11. 2. Głowa portretowa. Fragment il. 1. (Fot. E. Koz-
łowska-Tomczyk)

a w trzy lata później w Piotrkowie. Przypuścić chyba
trzeba, że pobyt jego w tych stronach łączył się
z jakimiś pracami malarskimi11.
Stanisław Durink zmarł bezpotomnie przed r. 1496.
W aktach krakowskich nazywany jest stale Civis
Oracoviensis. W r. 1481 biskup krakowski tytułuje
go „famatus civis”, co świadczy, że był jeszcze
świeckim człowiekiem. Ale już w r. 1492 siostrzeniec
jego, Mikołaj Koza odstępując Piotrowi Salomonowi
prawo patronatu nad ołtarzami fundacji Durinków
(w kościele NMPanny i św. Szczepana) tytułuje nie-
żyjącego już malarza „honorabiiis” oraz „clericus in
minoriibus constitutus”. Widocznie na stare lata za-
pragnął zostać księdzem i otrzymał już niższe świę-
cenia 12. Nie wykluczone, że pamiętając o swych
pracach miniatorskich u schyłku życia obrał zawód
„eathedralis’a”, pisarza-artysty i kaligrafa, producenta
ksiąg liturgicznych18.
-Przypomniana na tym miejscu (biografia Durinka
każe w nim widzieć tedy chyba nie tylko kopistę
czy swego rodzaju inwentaryzatora zdobyczy wojen-
nych, bądź ilustratora prac heraldycznych — aczkol-
wiek i tego nawet rzędu pozycja zasługiwałaby na
poważniejsze zainteresowanie. Zagadnienie kopii np.
u Ptaśnik, jw., s. 480. Badania Ptaśnika referowałem
parokrotnie w swych pracach. Por. M. Walicki; Z badań
nad problemem narodowości i rozwojem indywidualizmu,
„życie Sztuki", I, 1934, s. 69; tenże, Malarstwo Polskie
XV w.. Warszawa 1938, s. 3; tenże, La peintures d’autels
et de retables en Pologne au temps de Jagellons, Paris, 1938.
12 P t a ś n i k, jw., s. 481.
13 o tem patrz Z. Kozłowska-Budkowa: Cathedra-
lis, „Sprawozd. PAU", LII, 1951, s. 289.
ił Por. M. Sokołowski, Komunikat w „SKHS“, VI,
s. 93.

z dzieł obcej sztuki — wykonywanych przez pol-
skich malarzy XV w. należy do ciekawszych proble-
mów naszej późnogotyckiej cechowej sztuki. Z paru
znanych dotąd faktów wystarczy przykładowo powo-
łać się na znany od dawna fakt skopiowania przez
Jakuba z Sącza obrazu (opony?) francuskiej
z (katedry wawelskiej14 przedstawiającej „Widok
Jerozolimy” (1460); ponownie kopiował ów wizerunek
na zlecenie kanclerza litewskiego Sołtana, malarz
Marcin w r. 1486 15. Właściwą atoli rangę artystyczną
Durinka wyznacza — i to w sposób chyba jedno-
znaczny — uzyskany przez niego -tytuł nadwornego
malarza. Powiększył on liczbę zatrudnionych przez
Kazimierza Jagiellończyka malarzy ze Śląska, do
których, obok naszego artysty, należał również i Jan
z Nissy16.
W kontekście poruszonych tu spraw na baczniej-
szą niż dotąd uwagę zasługuje chyba niepublikowany
dotąd rysunek widniejący na ostatniej (karcie Długo-
szowego rękopisu tuż nad tekstem stwierdzającym
autorstwo Durinka. Wykonany piórkiem, przedstawia
on głowę młodego mężczyzny, zbliżającego się do
trzydziestki17, o wysokim czole i włosach przerzedza-
jących się już na skroniach. A chyba jednak zasta-
15 J. Ptaśnik: Cracoińa Artificum 1300—1500. Kraków
1917, nr 938.
i* M. Walicki, Poliptyk kaliski na tle problemu mistrza
ołtarza z Giessmannsdorff. „Przegląd Historii Sztuki", I, 1929;
nazwiska Jana z Nissy przytoczyłem w ślad za książką K. Ł o-
n i e w s k i, żywot "błogosławionego Stanisława Kaźmier czy ka,
Kraków 1617, s. 6.
17 Edytor Banderia Prutenorum, jw., s. 18, określa go Jako
głowę „łysawego mężczyzny".

360