DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Rozprawy
DOI Artikel:Steinborn, Bożena: Wczesnorenesansowy ołtarz Hioba w Muzeum Śląskim
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.45620#0027
OŁTARZ HIOBA W MUZEUM ŚLĄSKIM
II. 14. Hiob w dialogu z żoną, fragment prawego
skrzydła ołtarza Hioba, Wrocław, Muzeum Śląskie.
(Fot. L. Sudnik)
Wprawdzie dokonano wśród nich wyboru, odpowia-
dającego środowisku ideowemu malarza czy zama-
wiającego, należało jednak ukazać kilka niejedno-
czesnych wydarzeń i opatrzyć je pisanymi kwestiami
bohaterów. Artysta posłużył się więc wypróbowanym
sposobem średniowiecznym przedstawienia kolejno
następujących scen obok siebie. Pokazuje je w na-
turalnym pejzażu jednak, a nawet usiłuje rozegrać
w jednolitej przestrzeni. Wyróżnić w zasadzie można
trzy plany. Kompozycją pierwszego jest przejrzysta
i prosta, drugi zaś już załamuje się w swej jednoli-
tości przestrzennej. Łąka z bydłem, okolona drzewami,
harmonijnie przenika do odległej przestrzeni ostat-
niego planu. Natomiast architektura pałacu wraz
z górną sceną, obserwowana z innego punktu widze-
nia i przybliżona do> widza, nie zachowuje zamierzo-
nego dystansu i raczej wisi nad osobami pierwszego
planu; jest typowym elementem kulisowej budowy
przestrzeni, łamiącym jej jedność. Wśród symetrycz-
nie rozmieszczonych tablic i wstęg napisów rozgry-
wają się dwie sceny z Hiobem, które malarz maksy-
malnie rozsunął, co spowodowało przeciążenie lewej
strony skrzydła większą liczbą postaci. Dla równo-
wagi postać żony po prawej stronie jest pod każdym
Względem okazała. Nasuwa się tu pytanie, dlaczego
artysta, tak wierny tekstowi Księgi nie pominął cał-
kowicie marginesowej przecież sceny z żoną? Obec-
ność jej tłumaczy powszechna tradycja ilustracji
tej księgi Starego Testamentu oraz fakt, że epizod
z żoną podnosił cnotę cierpliwości Hioba36. Sześć
postaci pierwszego planu wyodrębnia się z 'krajobrazu,
choć napewno nie pełni on tylko roli tła: obser-
wować raczej można usiłowanie wpisania tej grupy
w linie budujące pejzaż. Uwagę skupia jednakże
węzłowa scena dysputy; wzmocniona gestami rozmo-
wy, akcentowana kolorystycznie, rozgrywa się tuż
36 Hioba uznawano za patrona mężów dręczonych przez
gadatliwe żony — por. Reau, jw.
II. 15. Łazarz żebrzący, fragment lewego skrzydła
ołtarza Hioba. Wrocław, Muzeum Śląskie.
(Fot. L. Sudnik)
17
II. 14. Hiob w dialogu z żoną, fragment prawego
skrzydła ołtarza Hioba, Wrocław, Muzeum Śląskie.
(Fot. L. Sudnik)
Wprawdzie dokonano wśród nich wyboru, odpowia-
dającego środowisku ideowemu malarza czy zama-
wiającego, należało jednak ukazać kilka niejedno-
czesnych wydarzeń i opatrzyć je pisanymi kwestiami
bohaterów. Artysta posłużył się więc wypróbowanym
sposobem średniowiecznym przedstawienia kolejno
następujących scen obok siebie. Pokazuje je w na-
turalnym pejzażu jednak, a nawet usiłuje rozegrać
w jednolitej przestrzeni. Wyróżnić w zasadzie można
trzy plany. Kompozycją pierwszego jest przejrzysta
i prosta, drugi zaś już załamuje się w swej jednoli-
tości przestrzennej. Łąka z bydłem, okolona drzewami,
harmonijnie przenika do odległej przestrzeni ostat-
niego planu. Natomiast architektura pałacu wraz
z górną sceną, obserwowana z innego punktu widze-
nia i przybliżona do> widza, nie zachowuje zamierzo-
nego dystansu i raczej wisi nad osobami pierwszego
planu; jest typowym elementem kulisowej budowy
przestrzeni, łamiącym jej jedność. Wśród symetrycz-
nie rozmieszczonych tablic i wstęg napisów rozgry-
wają się dwie sceny z Hiobem, które malarz maksy-
malnie rozsunął, co spowodowało przeciążenie lewej
strony skrzydła większą liczbą postaci. Dla równo-
wagi postać żony po prawej stronie jest pod każdym
Względem okazała. Nasuwa się tu pytanie, dlaczego
artysta, tak wierny tekstowi Księgi nie pominął cał-
kowicie marginesowej przecież sceny z żoną? Obec-
ność jej tłumaczy powszechna tradycja ilustracji
tej księgi Starego Testamentu oraz fakt, że epizod
z żoną podnosił cnotę cierpliwości Hioba36. Sześć
postaci pierwszego planu wyodrębnia się z 'krajobrazu,
choć napewno nie pełni on tylko roli tła: obser-
wować raczej można usiłowanie wpisania tej grupy
w linie budujące pejzaż. Uwagę skupia jednakże
węzłowa scena dysputy; wzmocniona gestami rozmo-
wy, akcentowana kolorystycznie, rozgrywa się tuż
36 Hioba uznawano za patrona mężów dręczonych przez
gadatliwe żony — por. Reau, jw.
II. 15. Łazarz żebrzący, fragment lewego skrzydła
ołtarza Hioba. Wrocław, Muzeum Śląskie.
(Fot. L. Sudnik)
17