Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (24.1962)

ROZPRAWY

FRANęOIS-GEORGES PARISET

JESZCZE O PRACACH WIKTORA LOUISA

DLA ZAMKU WARSZAWSKIEGO

Artykuł niniejszy zawdzięcza wszystko' badaniom
Prof. S. Lorentza. Wykazał on, że 6 świeczników, 2
kandelabry z orłami oraz 19 aplik (Obecnie w Muz.
Narodowym) 1 wiążą się z projektami Louisa i jego
współpracownika Prieura. Chcielibyśmy dowieść, że
podobnie jest również i z innymi Obiektami; pomog-
ła nam w tym przedsięwzięciu wizyta w Muzeum
w r. 1958, fotografie otrzymane z Muzeum, katalog
wystawy brązów Zamku Warszawskiego i Pałacu w
Łazienkach opracowany przez S. Iskierskiego w 1'929
roku oraz 'książka W. Tatarkiewicza o Merlinim. Ce-
lem naszym jest wyjaśnienie, w jaki sposób dzieła
Louisa dostały się do Polski i sprecyzowanie ich
miejsca w rozwoju smaku artystycznego.
Aż do Rewolucji -Louis nazywał siebie Architek-
tem J.K.M. Króla Polskiego. W rzeczywistości nie
wybudował dlań niczego. Był jedynie przedsiębiorcą
artystycznym-, oferującym całe zespoły wnętrz, spra-
wującym pieczę nad zleceniami i wysyłką i kierują-
cym zespołem współpracowników. Wyróżniamy nastę-
pujące Okresy jego działalności.
1. Paryż 1764 r. Dla złotnika Germaina, kierow-
nika agencji artystycznej, rysuje Louis salę Tronową
i niewątpliwie projekty mebli.
2. Warszawa 1765 r. — plany, elewacje i szcze-
gółowe projekty wnętrz sal, znakomite szkice.
1 Pod terminem Muzeum rozumiem zawsze Muzeum
Narodowe w Warszawie; Gab. Rycin — oznacza zbiory
Galb. Rycin Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego. Kat. -
= Victor Louis a Varsovie. Musee Jacquemart-Andre
(Extrait de la ,,Revue historiąue de Bordeaux et du de-

3. Paryż 1766 r. — projekty monumentalne. Żadne
nie zostały przyjęte. Część z nich zachowana przez
'Louisa weszła w skład zbiorów Archiwum miejskiego
w Bordeaux, lecz spłonęła w 1862 r.; ocalał fragment
przekroju jednej z sal (niewątpliwie poselskiej), szcze-
gólnie bolesna jest strata projektów teatru. Gabinet
Rycin Bibl. Uniw. Warszawskiego posiada dokumen-
tację opracowaną przez Lorentza i wystawioną po
większej części w r. 1958 w Bordeaux i w Paryżu.
(Wystawę opatrzono kompletnym katalogiem. Z ka-
talogu tego posługujemy się numeracją wygodniejszą
niż numeracja warszawska). Dokumentacja ta obej-
muje plany i elewacje dotyczące projektów zanie-
chanych oraz plany, rozwiązania wnętrz, szkice, ry-
sunki sprzętów i dekoracji ścian opracowanych przez
Louisa li Prieura dla sali Rycerskiej (nr 10), Trono-
wej (12), Gabinetu Portretowego (nr 13), sali Sypial-
nej (nr 14) i buduaru (nr 1'5).
4. Choć korespondencja Louisa z królem nie za-
chowała się, liczne dokumenty dowodzą, że Louis aż
do 1779 r. zajęty był tymi Zleceniami. Trzeba na tym
miejscu podkreślić stałość królewską mimo politycz-
nych trudności jak i wzrastającego wpływu archi-
tekta Merliniego, i podnieść trzeba wytrwałość Louisa,
który nie zaniechał swych prac dla Stanisława Augu-
sta, choć od 1771 r. zajęty był budową teatru w Bor-
partement de la Gironde”, I—III 1958); do tej ekspozycji
odnosi się też termin ,,wystawa”. Iskierslki = S. Iskier-
s k i, Bronzy Zamku Królewskiego i Pałacu Łazienkow-
skiego w Warszawie, Warszawa 1929. Merlini = W. T a-
tarkiewicz, Dominik Merlini, Warszawa 1955.

135