DOI issue:
Nr. 3/4
DOI article:Wspomnienia pośmiertne
DOI article:Zlat, Mieczysław; Podlacha, Władysław [Honoree]: Władysław Podlacha (4.XII.1875 - 20.XII.1951)
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.45620#0436
WSPOMNIENIA POŚMIERTNE
Od Redakcji
W numerze poświęconym sztuce na Śląsku, Re-
dakcja „Biuletynu Historii Sztuki” zamieszcza wspom-
nienia o tych zmarłych Kolegach, którzy pracowali
na terenie Śląska i wzbogacili naszą wiedzę o śląskiej
sztuce. Ich pamięć pragniemy utrwalić w tym
numerze „Biuletynu”, który obejmuje artykuły do-
tyczące śląskiej kultury artystycznej a dedykowany
został zasłużonemu działaczowi w dziedzinie sztuki
polskiej tak owocnie czynnemu na Śląsku — Pro-
fesorowi Marianowi Morelowskiemu.
Redakcja
WŁADYSŁAW PODLACHA
(4.XII. 1875 - 20.XII.I951)
Szczególne okoliczności życia wyznaczyły Włady-
sławowi Podlasze, jednemu z najwybitniejszych pol-
skich historyków sztuki, trudną drogę działalności,
która nie raz i na długo wykraczała poza ciszę nauko-
wego gabinetu. Dwukrotnie, po obu kataklizmach
wojennych naszego wieku, wypadło Mu podjąć po-
ważne prace organizacyjne. Po pierwszej wojnie two-
rzył Katedrę Historii Sztuki na Uniwersytecie Lwow-
skim i rozpoczynał swą świetną działalność pedago-
giczną. U schyłku życia, w jeszcze trudniejszych wa-
runkach, znowu organizował Zakład Historii Sztuki
na nowopowstałym Uniwersytecie Wrocławskim.
Obydwa dzieła, spinające jak klamry uniwersytecką
działalność Podlachy, wysunąć należy na pierwszy
plan nie tylko dlatego, że przez lata poświęcał im ca-
łą swą energię, że traktował je z jeszcze większą po-
wagą niż właściwą pracę naukową — należy je pod-
kreślić, bo są charakterystyczne dla osobowości wiel-
kiego uczonego, Jego głębokiego rozumienia obowiąz-
ków społecznych, ukazują rzadko spotykane zaangażo-
wanie i rzetelność w mało efektownej i niedocenianej
pracy pedagogicznej. Już rozpoczynając pracę na
Uniwersytecie Lwowskim dał wyraz przekonaniu
o szczególnej doniosłości nauczania historii sztuki
w Polsce, widział w nim odpowiedzialne kształtowa-
nie podstaw pod prawidłowy rozwój tej dyscypliny
(O przyszłość historii sztuki, „Nauka Polska”, II,
1919). Opublikowany naukowy dorobek Władysława
Podlachy zapewnia Mu poczesne miejsce wśród za-
służonych przedstawicieli polskiej historii sztuki,
stanowi trwałą i dobrze znaną pozycję. Znacznie
mniej wie się o równie doniosłych zasługach
Profesora w pracy uniwersyteckiej i w organizowaniu
życia naukowego. Tę stronę Jego działalności do-
strzega i w pełni ocenia tylko stosunkowo wąskie
grono współpracowników i uczniów, a przecież ze
wszech miar godna jest ona pamięci trwalszej niż
świadectwo żyjących.
Po lwowskich studiach historii i historii sztuki
u profesorów L. Finkla i J. Bołoz-Antoniewicza, uzu-
pełnianych na Uniwersytecie Jagiellońskim i za-
granicą, zaczął Podlacha swą karierę od stanowiska
nauczyciela gimnazjalnego na wschodnich kresach
ówczesnej Galicji. W tak niesprzyjających warunkach
systematycznie studiował z autopsji malowidła cer-
kiewne Rusi Halickiej i Bukowiny, a wyniki tych
pierwszych badań publikował w czasopismach fa-
chowych niemieckich i austriackich oraz, znacznie
obszerniej, także w języku polskim (Malowidła ścien-
ne w cerkwiach Bukowiny, Lwów 1912). Równie
dojrzała i znakomita była następna praca o polskim
malarstwie średniowiecznym. Dzieło, zamierzone jako
gruntowna synteza, pozostało nie dokończone, po
trzech pierwszych zeszytach przerwała jego publikację
wojna światowa (Historia malarstwa polskiego, pod
418
Od Redakcji
W numerze poświęconym sztuce na Śląsku, Re-
dakcja „Biuletynu Historii Sztuki” zamieszcza wspom-
nienia o tych zmarłych Kolegach, którzy pracowali
na terenie Śląska i wzbogacili naszą wiedzę o śląskiej
sztuce. Ich pamięć pragniemy utrwalić w tym
numerze „Biuletynu”, który obejmuje artykuły do-
tyczące śląskiej kultury artystycznej a dedykowany
został zasłużonemu działaczowi w dziedzinie sztuki
polskiej tak owocnie czynnemu na Śląsku — Pro-
fesorowi Marianowi Morelowskiemu.
Redakcja
WŁADYSŁAW PODLACHA
(4.XII. 1875 - 20.XII.I951)
Szczególne okoliczności życia wyznaczyły Włady-
sławowi Podlasze, jednemu z najwybitniejszych pol-
skich historyków sztuki, trudną drogę działalności,
która nie raz i na długo wykraczała poza ciszę nauko-
wego gabinetu. Dwukrotnie, po obu kataklizmach
wojennych naszego wieku, wypadło Mu podjąć po-
ważne prace organizacyjne. Po pierwszej wojnie two-
rzył Katedrę Historii Sztuki na Uniwersytecie Lwow-
skim i rozpoczynał swą świetną działalność pedago-
giczną. U schyłku życia, w jeszcze trudniejszych wa-
runkach, znowu organizował Zakład Historii Sztuki
na nowopowstałym Uniwersytecie Wrocławskim.
Obydwa dzieła, spinające jak klamry uniwersytecką
działalność Podlachy, wysunąć należy na pierwszy
plan nie tylko dlatego, że przez lata poświęcał im ca-
łą swą energię, że traktował je z jeszcze większą po-
wagą niż właściwą pracę naukową — należy je pod-
kreślić, bo są charakterystyczne dla osobowości wiel-
kiego uczonego, Jego głębokiego rozumienia obowiąz-
ków społecznych, ukazują rzadko spotykane zaangażo-
wanie i rzetelność w mało efektownej i niedocenianej
pracy pedagogicznej. Już rozpoczynając pracę na
Uniwersytecie Lwowskim dał wyraz przekonaniu
o szczególnej doniosłości nauczania historii sztuki
w Polsce, widział w nim odpowiedzialne kształtowa-
nie podstaw pod prawidłowy rozwój tej dyscypliny
(O przyszłość historii sztuki, „Nauka Polska”, II,
1919). Opublikowany naukowy dorobek Władysława
Podlachy zapewnia Mu poczesne miejsce wśród za-
służonych przedstawicieli polskiej historii sztuki,
stanowi trwałą i dobrze znaną pozycję. Znacznie
mniej wie się o równie doniosłych zasługach
Profesora w pracy uniwersyteckiej i w organizowaniu
życia naukowego. Tę stronę Jego działalności do-
strzega i w pełni ocenia tylko stosunkowo wąskie
grono współpracowników i uczniów, a przecież ze
wszech miar godna jest ona pamięci trwalszej niż
świadectwo żyjących.
Po lwowskich studiach historii i historii sztuki
u profesorów L. Finkla i J. Bołoz-Antoniewicza, uzu-
pełnianych na Uniwersytecie Jagiellońskim i za-
granicą, zaczął Podlacha swą karierę od stanowiska
nauczyciela gimnazjalnego na wschodnich kresach
ówczesnej Galicji. W tak niesprzyjających warunkach
systematycznie studiował z autopsji malowidła cer-
kiewne Rusi Halickiej i Bukowiny, a wyniki tych
pierwszych badań publikował w czasopismach fa-
chowych niemieckich i austriackich oraz, znacznie
obszerniej, także w języku polskim (Malowidła ścien-
ne w cerkwiach Bukowiny, Lwów 1912). Równie
dojrzała i znakomita była następna praca o polskim
malarstwie średniowiecznym. Dzieło, zamierzone jako
gruntowna synteza, pozostało nie dokończone, po
trzech pierwszych zeszytach przerwała jego publikację
wojna światowa (Historia malarstwa polskiego, pod
418