Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (24.1962)

WSPOMNIENIA POŚMIERTNE

JERZY GtlTTLER
(25.1.1904 - 19.1.1952)


Jednym z najwybitniejszych uczestników semi-
narium historii sztuki prowadzonego we Lwowie
przez prof. W. Podlachę w latach 1924—27 był Jerzy
Giittler; przeszedł on na studium historii sztuki
z polonistyki, gdzie był jakiś czas uczniem prof.
Kleinera. Pracując pod kierunkiem prof. Podlachy,
jako jego asystent, uzyskał stopień doktorski w 1932 r.
na podstawie pracy o twórczości Wyspiańskiego,
drukowanej w „Sprawozdaniach Tow. Naukowego
we Lwowie” w r. 1932 pt.: Witraże St. Wyspiańskiego
w kościele OO. Franciszkanów w Krakowie.
Po ukończeniu studiów został najpierw prakty-
kantem, następnie asystentem i wreszcie kustoszem
galerii obrazów miasta Lwowa. W licznym zespole
pracowników muzeów lwowskich w okresie 1931—37
Giittler był jedynym historykiem sztuki, to też tylko
Jemu zawdzięczać należy doprowadzenie do wysokie-
go poziomu zarówno zbiorów lwowskich jak również
ich ekspozycji. W tym okresie urządza dwie wielkie
wystawy, do których opracowuje katalogi: Sto lat
malarstwa lwowskiego 1790—1890, oraz Obrazy i ry-
sunki Jana Matejki w zbiorach lwowskich.
Po wojnie zapoczątkował najpierw organizację
Muzeum w Gdańsku, a następnie od r. 1946 objął
stanowisko Konserwatora Wojewódzkiego i Miejskie-
go we Wrocławiu, oraz zorganizował w tym mieście
Muzeum Śląskie, które po odbudowie gmachu zostało
otwarte w 1948 r.
Zasługi Jerzego Giittlera dla ratowania dorobku
artystycznego i kulturalnego całego Śląska są ogrom-
ne. Jemu jako konserwatorowi zawdzięcza szereg
zabytków architektury swój obecny wygląd. Jego

poglądy oparte na wnikliwych badaniach i dużej
kulturze artystycznej były oparciem dla odbudowu-
jących Wrocław architektów. Stworzenie wielodzia-
łowego Muzeum w ciągu dwu lat początkowo bez
żadnej kadry pracowników muzealnych, bez budynku,
z zabytkami, które trzeba było zwozić z całego
Śląska to stworzenie dużej placówki obejmującej
wówczas swym zasięgiem trzy województwa — było
to zadanie bardzo trudne. Tylko duża wiedza, umiło-
wanie sztuki, ogromna pracowitość i rzetelność
wykonywanej pracy mogły stworzyć podwaliny, na
których do chwili obecnej opiera się organizacja
i działalność Muzeum Śląskiego, a które wówczas,
w krótkim czasie uzyskało wysoką rangę w muzeal-
nictwie polskim.
W 1947 r. Jerzy Giittler należał do tych, którzy
zorganizowali wrocławski Oddział Stowarzyszenia
Historyków Sztuki, a w 1948 r. został prezesem tego
oddziału prowadząc ożywioną działalność naukową
i popularyzatorską.
Jerzy Giittler żyje we wspomnieniach swoich
dawnych współpracowników jako człowiek o wielkich
zaletach umysłu i charakteru, wybitny muzeolog
i świetny znawca XIX-wiecznego malarstwa. Nie
szukał on zadowolenia własnych ambicji, ale bez
reszty poświęcał wszystkie swe siły na użytek
i służbę społeczeństwa.
Maria Starzewska

MARIA OCHONSKA
(9.1.1915- 16. V. 1958)


Urodziła się w Żywcu, do szkoły podstawowej
uczęszczała w Jaśle, tam też ukończyła szkołę średnią
w 1934 r. Słabego zdrowia, następne lata do wy-
buchu wojny spędziła w sanatorium w Iwoniczu.

420