Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (24.1962)

ANDRZEJ RYSZKIEWICZ


II. 2. Anna Rajecka, Portret Franciszka Bohomolca, rys., Gab.
Rycin BUW. (Fot. Muz. Narodowe w Warszawie)

Przypomnijmy, że i brat artystki (nieznany z imie-
nia) był malarzem dotowanym w 179’1 r. przez króla;
w nim upatrywał Batowski ewentualnego autora
Portretu Józefa Salezego Ossolińskiego, znanego
z miedziorytu Geysera. Portret ten sygnowany jest
jednak nie Rajecki del., jak podają wszyscy, a Ra-
jeckie del., co wskazuje raczej na przekręcone nazwi-
sko naszej malarki, której prace przypomina.
Dokładnej daty urodzenia Rajeckiej nie znamy:
Rastawiecki podał, że umierając w 1832 r. miała lat
ponad 70 —■ urodziła się więc przed 1762 r. Począt-
kami jej malarskiego zawodu kierował Ludwik Mar-
teau, któremu niewątpliwie zawdzięczała umiejętność

posługiwania się pastelami. Utrzymywała z nim kon-
takt długo, również i po opuszczeniu kraju6, a mę-
żowi podsunęła opinię o Marteau pochlebną ponad
zasługę, zrównującą nawet warszawskiego pastelistę
z Q. La Tourem7. Uczy ją podobno także Bacciarelli,
a jego wstawiennictwu przypisuje się uzyskanie pen-
sji, wypłacanej ze szkatuły królewskiej przez lat
kilkanaście, co najmniej od 1780 r.
Nauka u Marteau i Bacciarellego wprowadza ją
w orbitę dworu. Ponoć miała na nim odgrywać pewną
rólkę: napisano, że to ona właśnie była ową „Rajec-
cką z Rajec”, o której mówiły frywolne wierszyki
(zresztą nieznane z przekazów XVIII-wiecznych),

« AGAD, Zbiór Popielów, Korespondencja N 185. List
L. Marteau do nieokreślonego adresata z 24.VII.1788
w sprawie paryskiego adresu Rajeckiej, z którą Marteau
jest w korespondencji.

7 P. M. Gault de Saint Germain, Les trols
siecles de la peinture en France, Paris 1808, s. 290—291.
Por. L. Reau, Histoire de l’expansion de l’art franęais
moderne. Le monde siane et FOrient, Paris 1924, s. 24—25.

46