DOI issue:
Nr. 1
DOI article:Miscellanea
DOI article:Mroczko, Teresa: Poliptyk kaliski a rzeźby ze Stawiszyna: próba rekonstrukcji
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.45620#0070
TERESA MROCZKO
U. 2. św. Piotr. Figurka ze
zwieńczenia poliptyku kali-
skiego. (Fot. J. Langda)
U. 3. św. Paweł. Figurka ze
zwieńczenia poliptyku kali-
skiego. (Fot. J. Langda)
II. 4. św. Szymon. Figurka ze
zwieńczenia poliptyku kali-
skiego. (Fot. J. Langda)
Wojciecha przeznaczony był wtedy dla wiejskiej lud-
ności Zawodzia. W wizytacjach biskupich z XVII
i XVIII w. kościółek ten opisywany jest tuż po ko-
legiacie. I tak w wizytacji z r. 1611,10 określono go
jako oratorium posiadające tylko jeden ołtarz, któ-
rego tytuł nie został jednakże wymieniony. Według
wizytacji z r. 1719,11 owo oratorium antiguum in uilla
Zawodzie dicta posiada trzy ołtarze: primum majus
cum imagine sculpta S. Adalberti, secundum S. Rochi,
io Visitationes Ecclesiarum Archidiaconatum Calissiensis,
A. D. 1611—‘16'15, k. nlb., Archiwum Diecezjalne we Włoc-
ławku. Użycie słowa „oratorium’’ zamiast „ecclesia” do-
wodzi upadku iparafii św. Wojciecha, oratoria bowiem były
tylko benedykowane i mogły być w nich wykonywane tylko
niektóre obrzędy liturgiczne; por. Ks. J. Wierusz-
Kowalski, Liturgika, Warszawa 1956, s. 99. Istotnie
jeszcze w końcu w. XVIII księgi metrykalne Zawodzia pro-
wadzone są w kolegiacie por. Chodyński. jw.
tertium S. Rosaliae. Jezuici posiadali wprawdzie upo-
sażenie na Zawodziu, lecz kościółek do nich nie na-
leżał ponieważ podlegał kolegiacie.12 Pomijając na
razie tytuł ołtarza, nie zdaje się, by w końcu w. XV
lub na początku w. XVI kościół ten mógł posiadać
jakiekolwiek większe znaczenie i odpowiednie zasoby
materialne umożliwiające fundację tak znacznego, jak
poliptyk kaliski dzieła. Natomiast przetrwanie skrzy-
deł poliptyku w kościółku św. Wojciecha tłumaczy-
11 Acta Actoru.m Visitationis... Stanislai in Słu-
pów Szembek, A. D. 1719 expeditae, per nobilem
M. C. Słom Ińsk i... conscripta, s. 483, Archiwum Die-
cezjalne we Włocławku. Być może, że już wówczas malo-
wane skrzydła poliptyku dołączone były do ołtarza św. Woj-
ciecha, wraz z figurą którego przeniesiono je potem do
kolegiaty.
12 Chodyński, jw., o przynależności kościółka do
kolegiaty dcwodzą także teksty wizytacji.
60
U. 2. św. Piotr. Figurka ze
zwieńczenia poliptyku kali-
skiego. (Fot. J. Langda)
U. 3. św. Paweł. Figurka ze
zwieńczenia poliptyku kali-
skiego. (Fot. J. Langda)
II. 4. św. Szymon. Figurka ze
zwieńczenia poliptyku kali-
skiego. (Fot. J. Langda)
Wojciecha przeznaczony był wtedy dla wiejskiej lud-
ności Zawodzia. W wizytacjach biskupich z XVII
i XVIII w. kościółek ten opisywany jest tuż po ko-
legiacie. I tak w wizytacji z r. 1611,10 określono go
jako oratorium posiadające tylko jeden ołtarz, któ-
rego tytuł nie został jednakże wymieniony. Według
wizytacji z r. 1719,11 owo oratorium antiguum in uilla
Zawodzie dicta posiada trzy ołtarze: primum majus
cum imagine sculpta S. Adalberti, secundum S. Rochi,
io Visitationes Ecclesiarum Archidiaconatum Calissiensis,
A. D. 1611—‘16'15, k. nlb., Archiwum Diecezjalne we Włoc-
ławku. Użycie słowa „oratorium’’ zamiast „ecclesia” do-
wodzi upadku iparafii św. Wojciecha, oratoria bowiem były
tylko benedykowane i mogły być w nich wykonywane tylko
niektóre obrzędy liturgiczne; por. Ks. J. Wierusz-
Kowalski, Liturgika, Warszawa 1956, s. 99. Istotnie
jeszcze w końcu w. XVIII księgi metrykalne Zawodzia pro-
wadzone są w kolegiacie por. Chodyński. jw.
tertium S. Rosaliae. Jezuici posiadali wprawdzie upo-
sażenie na Zawodziu, lecz kościółek do nich nie na-
leżał ponieważ podlegał kolegiacie.12 Pomijając na
razie tytuł ołtarza, nie zdaje się, by w końcu w. XV
lub na początku w. XVI kościół ten mógł posiadać
jakiekolwiek większe znaczenie i odpowiednie zasoby
materialne umożliwiające fundację tak znacznego, jak
poliptyk kaliski dzieła. Natomiast przetrwanie skrzy-
deł poliptyku w kościółku św. Wojciecha tłumaczy-
11 Acta Actoru.m Visitationis... Stanislai in Słu-
pów Szembek, A. D. 1719 expeditae, per nobilem
M. C. Słom Ińsk i... conscripta, s. 483, Archiwum Die-
cezjalne we Włocławku. Być może, że już wówczas malo-
wane skrzydła poliptyku dołączone były do ołtarza św. Woj-
ciecha, wraz z figurą którego przeniesiono je potem do
kolegiaty.
12 Chodyński, jw., o przynależności kościółka do
kolegiaty dcwodzą także teksty wizytacji.
60