DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Miscellanea
DOI Artikel:Mroczko, Teresa: Poliptyk kaliski a rzeźby ze Stawiszyna: próba rekonstrukcji
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.45620#0076
TERESA MROCZKO
II. 14. Madonna. Fragment kwatery Ofiarowania z po-
liptyku kaliskiego. (Fot. ze zbiorów ISPAN)
Najświętsza Panna Maria Wniebowzięcia, św. Bar-
tłomiej i św. Jan Ewangelista”.31
Obecnie w kościele stawiszyńskim, poza znanymi
Sokołowskiemu rzeźbami Madonny z Dzieciątkiem
i św. Bartłomieja zachował się także wzmiankowany
W wizytacjach z r. 1719 i 1761 posąg św. Jana Chrzci-
ciela oraz niewiadomego pochodzenia figura św. Jad-
wigi Śląskiej. Madonna, Jan Chrzciciel i Ewangelista
pochodzą z jednego zespołu ołtarzowego, który w
w. XVIII posiadał jeszcze formę gotyckiej szafy.
W tym starym ołtarzu figura Bartłomieja pojawia
się dopiero w r. 1811. Rzeźby te przeniesiono z kolei
do nowego ołtarza głównego, barokowego, sprowadzo-
nego z Kalisza w r. 1829, by wreszcie w r. 1885 32
umieścić je w neogotyckich ołtarzach św. Walentego
i MB. Różańcowej. Sw. Jadwiga i wymienieni przez
Sobieszczańskiego Józef i Mateusz nie występują
wcale w materiale archiwalnym,33 lecz w ten spo-
sób, mylnie, określił Sobieszczański Bartłomieja i jed-
nego z Janów.
Ponieważ maryjne wezwanie głównego ołtarza
w Stawiszynie występuje już w r. 1642, a rzeźby
31 Opia kościoła parafialnego i Beneficjum w m. Stawi-
szynie do wizytacji generalnej w Archidiecezji Gnieźnień-
skiej w m-cu maju 1811 sporządzonych. Akta Parafii Sta-
wiszyn, s. 83—84, Arch. Diec. we Włocławku.
32 Kronika Parafii Stawiszyn sporządzona w roku 1931
przez Ks. K. Woźniaka, s. 3. Rękopis na plebanii w Sta-
wiszynie. Obecnie figury Madonny i św. Bartłomieja stoją
na ołtarzu św. Anny, a św. Jan Chrzciciel i św. Jadwiga
na ołtarzu Ukrzyżowania.
33 Brak miejsca nie pozwala na szczegółowe omówienie
obu interesujących, choć słabszych od Marii i obu Janów,
rzeźb Jadwigi i Bartłomieja. Niewątpliwie pochodzą one
z innego zespołu ołtarzowego, choć również mają cechy
wspólne z rzeźbą śląską XV w., wykazując analogię z fi-
gurami Marii z grupy Ukrzyżowania, św. Jana Chrzciciela
i św. Elżbiety ze Strzegoniewic. Por. H. B r a u n e,
E. Wiese, Schlesische Malerei und Plastik des Mittel-
alters, Leipzig 1929, s. 38, tabl. 72. Fakt, że figura Bartło-
66
II. 14. Madonna. Fragment kwatery Ofiarowania z po-
liptyku kaliskiego. (Fot. ze zbiorów ISPAN)
Najświętsza Panna Maria Wniebowzięcia, św. Bar-
tłomiej i św. Jan Ewangelista”.31
Obecnie w kościele stawiszyńskim, poza znanymi
Sokołowskiemu rzeźbami Madonny z Dzieciątkiem
i św. Bartłomieja zachował się także wzmiankowany
W wizytacjach z r. 1719 i 1761 posąg św. Jana Chrzci-
ciela oraz niewiadomego pochodzenia figura św. Jad-
wigi Śląskiej. Madonna, Jan Chrzciciel i Ewangelista
pochodzą z jednego zespołu ołtarzowego, który w
w. XVIII posiadał jeszcze formę gotyckiej szafy.
W tym starym ołtarzu figura Bartłomieja pojawia
się dopiero w r. 1811. Rzeźby te przeniesiono z kolei
do nowego ołtarza głównego, barokowego, sprowadzo-
nego z Kalisza w r. 1829, by wreszcie w r. 1885 32
umieścić je w neogotyckich ołtarzach św. Walentego
i MB. Różańcowej. Sw. Jadwiga i wymienieni przez
Sobieszczańskiego Józef i Mateusz nie występują
wcale w materiale archiwalnym,33 lecz w ten spo-
sób, mylnie, określił Sobieszczański Bartłomieja i jed-
nego z Janów.
Ponieważ maryjne wezwanie głównego ołtarza
w Stawiszynie występuje już w r. 1642, a rzeźby
31 Opia kościoła parafialnego i Beneficjum w m. Stawi-
szynie do wizytacji generalnej w Archidiecezji Gnieźnień-
skiej w m-cu maju 1811 sporządzonych. Akta Parafii Sta-
wiszyn, s. 83—84, Arch. Diec. we Włocławku.
32 Kronika Parafii Stawiszyn sporządzona w roku 1931
przez Ks. K. Woźniaka, s. 3. Rękopis na plebanii w Sta-
wiszynie. Obecnie figury Madonny i św. Bartłomieja stoją
na ołtarzu św. Anny, a św. Jan Chrzciciel i św. Jadwiga
na ołtarzu Ukrzyżowania.
33 Brak miejsca nie pozwala na szczegółowe omówienie
obu interesujących, choć słabszych od Marii i obu Janów,
rzeźb Jadwigi i Bartłomieja. Niewątpliwie pochodzą one
z innego zespołu ołtarzowego, choć również mają cechy
wspólne z rzeźbą śląską XV w., wykazując analogię z fi-
gurami Marii z grupy Ukrzyżowania, św. Jana Chrzciciela
i św. Elżbiety ze Strzegoniewic. Por. H. B r a u n e,
E. Wiese, Schlesische Malerei und Plastik des Mittel-
alters, Leipzig 1929, s. 38, tabl. 72. Fakt, że figura Bartło-
66