Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (24.1962)

MATERIAŁY

tora Uniwersytetu (wykorzystanych wyżej), przytacza
tylko podstawę prawną wolnych słuchaczy Uniwer-
sytetu 10. Również Lista imienna z r. 1829/30 nie obej-
muje tej kategorii uczniów malarstwa, rzeźby i gra-
fiki.
Brak ten utrudnia poznanie zagadnienia twórczości
amatorów, istotnego dla pełnego obrazu kultury arty-
stycznej tych lat. Konfrontacja spisu studentów
z r. sak. 1829/30 z innymi materiałami każę zasta^
nowić się n. p., czy występujący w spisie jako uczeń
I r. malarstwa Franciszek K w i a t k o w sk i
Lista, s. 11) nie uczęszczał już wcześniej na lekcje
rysunku.
W katalogu wystawy 1823 r. wymienione są ry-
sunki Kwiatkowskiego Wśród prac „złożonych przez
uczęszczających na lekcje rysunkowe pod przewod-
nictwem BP Brodowskiego i Blanka” — a więc nie
„uczniów stałych {...] Oddziału Malarstwa” umiesz-
czonych pod tym tytułem w katalogu, lecz, używając
ówczesnej terminologii — „ochotników”n, tj. wol-
nych słuchaczy, amatorów. Podobnie na wystawie
z 1825 r. Franciszek Kwiatkowski określony jest jako
„uczęszczający na lekcje w Wydziale Mal[arstwa]”,
wystawiał też w r. 1828 (w katalogu tej wystawy
umieszczono razem studia akademiczne „wykonane
przez uczniów stałych i amatorów Oddziału Malar-
stwa”). Oczywiście może tu zachodzić tylko zbież-
ność imienia i nazwiska — nie ma materiałów po-
zwalających stwierdzić, że chodzi rzeczywiście o
jedną osobę.
Nie ma na Liście imiennej uczniów głuchoniemego
Feliksa Pęczarskiego, który malarstwa uczył
się na Uniwersytecie od 1822 r.12 (przedtem szty-
charstwa u profesora J. F. Krethlowa) i brał udział
w wystawach od 1823 r., a jak wynika z rękopiśmien-
nego pamiętnika księdza Jozafata Szczygielskiego
z Instytutu Głuchoniemych, jeszcze jesienią 1830 r.
uczęszczał na lekcje rysunków. Kolidowało to widać
z jego obowiązkami nauczycielskimi w Instytucie,
gdyż ks. Szczygielski był 17.IX u prof. A. Blanka
pytając „czy by Pęczarski nie mógł być wolny od
uczęszczania na rysunki od 4 do 6 w wieczór” 13.
Widzimy więc na przykładzie Pęczarskiego, że na-
wet długoletni uczniowie Uniwersytetu, którzy wy-

kształcili się na zawodowych malarzy nie byli umiesz-
czani w spisie uczniów UW, o ile formalnie nie byli
zapisani jako uczniowie stali (choć w 1825 r. jedną
z jego prac, nr kat. 17, umieszczono w katalogu wśród
prac „Uczniów stałych”, inne zaś, nr kat. 66 i 67,
poza tym działem).
W spisie uczniów z r. szk. 1829/30, prócz znanych
później artystów, jak Bonawentura Dąbrow-
s k i (s. 3) —■ uczeń IV r. malarstwa, Teofil Kwiat-
kowski (s. 11) — na V r. malarstwa, Kajetan
Kielesiński (s. 9) — wówczas student I r. Od-
działu Budownictwa i Miernictwa, czy Józef Maj-
nert (s. 12), późniejszy medalier mennicy warszaw-
skiej 14 — zapisany na I r. malarstwa, napotykamy
szereg nazwisk znanych jedynie ze wzmianek kata-
logów i recenzji ówczesnych wystaw warszawskich 15.
W obu wypadkaćh Lista imienna uczniów jest
cennym źródłem dopomagającym ustalić biografię ma-
larza. Umożliwiła np. sprecyzowanie danych co do
studiów Teofila Kwiatkowskiego16.
Wymieniony jako uczeń IV r. malarstwa Błażej
Buczkowski (s. 2) otrzymał w r. 1824 stypendium
rządowe 300 zł. rocznie n. W roku następnym pokazał
3 rzeźby na warszawskiej wystawie sztuk pięknych.
Bieliński wylicza go wśród uczniów profesora rzeźby
Pawła Malińskiego18. Studiował najpierw rzeźbę
(z tego tytułu otrzymał stypendium 19), a potem prze-
niósł się na malarstwo. Wskazuje na to fakt, że choć
najpóźniej w 1824 r. musiał być już słuchaczem Uni-
wersytetu (bo 23.VIII tegoż roku przyznano mu sty-
pendium), to w r. szk. 1829/30 był dopiero na IV r.
malarstwa. Że jest on identyczny z Buczkowskim
wymienionym bez imienia w katalogu wystawy 1828 r.,
na której eksponował 3 rysunki, a notowanym w in-
deksach Warszawskich wystaw Kozakiewicza jako
inna osoba20, pozwala stwierdzić monografia Bieliń-
skiego, gdzie Właśnie Błażeja Buczkowskiego od-
najdziemy wśród nagrodzonych na tej wystawie (miał
otrzymać pochwałę)21.
Nagroda B. Buczkowskiego pominięta jest w ofi-
cjalnym tekście protokółu jury (tzw. „Deputacji”)
podpisanym przez Ministra WRiOP — Stanisława
Grabowskiego, opublikowanym w „Gazecie Warszaw-
skiej” z r. 1829 i przedrukowanym w książce o wy-

ro Bieliński, Uniwersytet Warszawski, jw., t. I„
s. 103, punkt 7 przepisów „O zapisie”: „Niezapisani, a chcący
ciągle uczęszczać mają wstęp dozwolony jako odwiedza-
jący, lub słuchacze własnemu przewodnictwu zostawieni...”
u Szweykowski, jw., z r. 1822/3, „Posiedzenie...”
18.IX.1823, S. 8.
12 A. Manczarski, Feliks Pęczarski pierwszy w Pol-
sce głuchoniemy artysta malarz, „Nauczyciel Głuchoniemych
i Ociemniałych”, 1930, s. 91.
13 X. J. Szczygielski, Dziennik zdarzeń. Rkps
w zb. Bibl. im. Zielińskich w Płocku, sygn. R. 57, T. I,
s 171. Reoto.
u Nazwisko pisane też: Meinert, Mainer, Maynert
(1812—72), syn Gotfryda M. (1767—1846), medaliera warszaw-
skiego pochodzącego z Saksonii (1767—1846), autora m. in.
medalu II wielkości — nagrody na wystawy sztuk pięknych —
Por. Bieliński, Uniwersytet Warszawski, jw., t. I, s. 400
(„Mainert” bez imienia), za nim Kozakiewicz, jw.,

s. XXVII — W mennicy w Warszawie pracował Józef M.
w ł. 1831—61 (biografia Józefa M.: Wielka Encyklopedia Po-
wszechna Ilustrowana, t. XLV—XLVI, Warszawa 1911,
s. 653/4; — Nekrolog: „Wędrowiec” 1879, II, s. 223. — O dzia-
łalności artyst. M. wzmianki m. in.: „Kurjer Warszawski”,
1868, nr 22 z 29.1 s. 3; — C. Wilanowski, „Przegląd
Bibliograf.-Archeol.”, 1881, t. II, s. 441).
15 zebranych u Kozakiewicza, jw.
16 Por. A. Melbechowska, Album Goluchowski
Teofila Kwiatkowskiego, „Biul. Hist. Sztuki”, XIX, 1957,
nr 1, s. 49 i Teofil Kwiatkowski malarz Chopina, „Biul.
Hist. Sztuki”, XXIII,, 1961, nr 2.
17 Bieliński, Uniwersytet Warszawski, jw., t. III,
S. 622/3.
18 Tamże, s. 618.
19 Tamże, s. 622/3.
20 Kozakiewicz, jw., s. 380.
21 Bieliński, Uniwersytet Warszawski, jw., t. III,
S. 630.

113