DOI Heft:
Nr. 3/4
DOI Artikel:Miscellanea
DOI Artikel:Ciechanowski, Kazimierz: W sprawie datowania chrzcielnicy legnickiej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.45620#0398
KAZIMIERZ CIECHANOWSKI
o 5 10 cm
II. 5. Chrzcielnica legnicka. Pocz. XIII w. Profil
wypukły. Technika odlewnicza.
fiki naszego insygnium koronnego, jak też z metalo-
wymi napisami XIII w. dzwonów pisarzowickiego
oraz wrocławskiego z jednej strony, a inskrypcji
legnickiej z drugiej strony, ujawnia pośredni pod
względem czasu charakter liter w tej ostatniej.
Legnickie są kształtem mniej rozbudowane niż trzeb-
SP
0 5 10 cm
II. 6. Trzebnica. 1220—1240. Profil wklęsły. Technika:
rzeźba w piaskowcu
nickie, płockie, pisarzowieckie lub wrocławskie. Ma-
ją spokojniejszą sylwetę. Artysta, sporządzający ta-
ką płaskorzeźbę liter, całą uwagę swoją skierował
ku zdobieniu kresek liter. W porównaniu z epigra-
fiką miecza oraz dzwonu z Mórz z XII w. litery
legnickie okazują się poprawniejsze w rysunku i bar-
dziej uporządkowane.
Co się tyczy mylnie odwróconej litery „Z” w wy-
razie BABTIZATV to spotykamy to samo na
drzwiach z brązu z Płocka (dziś w Novgorodzie)
z lat ok. 115 0 22, na pieczęciach: Konrada Głogow-
skiego (1253), Henryka Pobożnego (1231), Henry-
ka III Wrocławskiego (1253), Bolesława II Legnic-
kiego (1244) 23. Jest to typowa omyłka spowodowana
odwróceniem formy negatywu odlewniczego co nieraz
spotykamy ówcześnie.
W oparciu o omówione cechy można epigrafikę
chrzcielnicy określić na pierwsze dziesiątki lat XIII
stulecia, względnie niewiele po r. 1220, jak to zazna-
czył Morelowski24.
By nie pominąć pewnych cech zaawansowanej
formy romańskiej na naszej chrzcielnicy, należy
zwrócić uwagę na znak epigraficzny „A” w wyra-
zach BABTIZATU, BABTISMI i MATRIS. Jest to
wariant synonimowy, obok pseudouncjalnych (poja-
wiających się na pieczęciach śląskich ok. 1250 r.25),
w odmianie „nakrytego” „A”, zwieńczonego wydłu-
żoną poprzeczką zdobną w bifurkacje. Oba elemen-
ty pionowe tych liter wyginają się i rozszerzają
podobnie. Te postępowe już formy, mimo całej
reszty literniczego zdobnictwa, które jest także ty-
powe i dla wcześniejszej morfologii, każą utrzymać
0 5 10 mm
U. 7. Patena Konrada Mazowieckiego 1240. Technika:
pismo grawerowane
22 Semkowicz, jw.
23 Gumowski, jw., tabl. 86, 7.
24 M. Morelowski, Drzwi gnieźnieńskie, Warsza-
wa 1956, t. I, s. 84.
25 H. N e h m i z, Untersuciiungen ub. Besiegelung d.
schles. Herzogsurkunden, Breslau 1939. Należy wziąć pod
uwagę, że materiał sfragistyczny nie jest korzystny chro-
nologicznie, gdyż datowane ad quem tłoki pieczętne róż-
nych osób należy odnieść do całego, wcześniejszego okresu
ich panowania,
380
o 5 10 cm
II. 5. Chrzcielnica legnicka. Pocz. XIII w. Profil
wypukły. Technika odlewnicza.
fiki naszego insygnium koronnego, jak też z metalo-
wymi napisami XIII w. dzwonów pisarzowickiego
oraz wrocławskiego z jednej strony, a inskrypcji
legnickiej z drugiej strony, ujawnia pośredni pod
względem czasu charakter liter w tej ostatniej.
Legnickie są kształtem mniej rozbudowane niż trzeb-
SP
0 5 10 cm
II. 6. Trzebnica. 1220—1240. Profil wklęsły. Technika:
rzeźba w piaskowcu
nickie, płockie, pisarzowieckie lub wrocławskie. Ma-
ją spokojniejszą sylwetę. Artysta, sporządzający ta-
ką płaskorzeźbę liter, całą uwagę swoją skierował
ku zdobieniu kresek liter. W porównaniu z epigra-
fiką miecza oraz dzwonu z Mórz z XII w. litery
legnickie okazują się poprawniejsze w rysunku i bar-
dziej uporządkowane.
Co się tyczy mylnie odwróconej litery „Z” w wy-
razie BABTIZATV to spotykamy to samo na
drzwiach z brązu z Płocka (dziś w Novgorodzie)
z lat ok. 115 0 22, na pieczęciach: Konrada Głogow-
skiego (1253), Henryka Pobożnego (1231), Henry-
ka III Wrocławskiego (1253), Bolesława II Legnic-
kiego (1244) 23. Jest to typowa omyłka spowodowana
odwróceniem formy negatywu odlewniczego co nieraz
spotykamy ówcześnie.
W oparciu o omówione cechy można epigrafikę
chrzcielnicy określić na pierwsze dziesiątki lat XIII
stulecia, względnie niewiele po r. 1220, jak to zazna-
czył Morelowski24.
By nie pominąć pewnych cech zaawansowanej
formy romańskiej na naszej chrzcielnicy, należy
zwrócić uwagę na znak epigraficzny „A” w wyra-
zach BABTIZATU, BABTISMI i MATRIS. Jest to
wariant synonimowy, obok pseudouncjalnych (poja-
wiających się na pieczęciach śląskich ok. 1250 r.25),
w odmianie „nakrytego” „A”, zwieńczonego wydłu-
żoną poprzeczką zdobną w bifurkacje. Oba elemen-
ty pionowe tych liter wyginają się i rozszerzają
podobnie. Te postępowe już formy, mimo całej
reszty literniczego zdobnictwa, które jest także ty-
powe i dla wcześniejszej morfologii, każą utrzymać
0 5 10 mm
U. 7. Patena Konrada Mazowieckiego 1240. Technika:
pismo grawerowane
22 Semkowicz, jw.
23 Gumowski, jw., tabl. 86, 7.
24 M. Morelowski, Drzwi gnieźnieńskie, Warsza-
wa 1956, t. I, s. 84.
25 H. N e h m i z, Untersuciiungen ub. Besiegelung d.
schles. Herzogsurkunden, Breslau 1939. Należy wziąć pod
uwagę, że materiał sfragistyczny nie jest korzystny chro-
nologicznie, gdyż datowane ad quem tłoki pieczętne róż-
nych osób należy odnieść do całego, wcześniejszego okresu
ich panowania,
380