DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Miscellanea
DOI Artikel:Ryszkiewicz, Andrzej: Dzieła przypisywane J. L. Davidowi w polskich zbiorach
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.45622#0043
DZIEŁA PRZYPISYWANE J. L. DAYIDOWI
II. 2. J. L. David (?), Orfeusz nad grobem Eurydyki. Dawniej
wl. T. Zamoyskiego w Warszawie. (Fot. Muzeum Narodowe
w Warszawie)
a kompetentne wrażenia z pracowni malarskich
w Paryżu. Dłuższy ustęp poświęciła Davidowi. Nie
dlatego bynajmniej, że był najgłośniejszy, ale oceniła
go stosunkowo najwyżej, choć i jemu nie poskąpiła
gorzkich słów krytyki. Mając wpojone ideały klasycz-
ne i oświecone, ich tylko szukała u artystów, uważa-
jąc, że „Bouchery i Vanloo” dawali zmanierowane
dowody upadku sztuki, która przestała być „wielka,
szlachetna i zuchwała (hardi)”. ,,David seul se mon-
trait classiąue; toutefois son coloris cadavereux
faisait tort a la justesse du dessin, ses tableaux
semblaient etre des bas-reliefs. Le tableau qui, a mon
avis, assure a David 1’immortalite est ce portrait
historiąue de Napoleon gravissant le mont Saint-
-Bernard a la tete de son armee (...) II est calme sur
un cheual fougueuz”. Do słów tych dodała komentarz:
„Ce magnifiąue portrait enleve par Bliicher se trouve
maintenant a Jabłonna”. Obraz ten, najwybitniejsze
9 [L. J. David], Notice sur le Marat de Louis David,
suiuie de la listę de ses tableauz dressće par lui-meme,
Paris 1867, s. 47, nr 45 bis; Vie de David par M. A. Tb + + +
w jej rozumieniu dzieło Davida, posiadała więc sama,
toteż informacje o pochodzeniu dzieła od razu na-
bierają pełnej wiarygodności. Trzeba to stwierdzić
nim się rozpatrzy dzieje Napoleona na przełęczy
św. Bernarda, bo w opracowaniach sprawa nie była
dotychczas w ten sposób stawiana.
Pomijam na tym miejscu same okoliczności po-
wstania obrazu, wystarczająco i wielokrotnie omawia-
ne przez literaturę o artyście, a stanowiące też osnowę
licznych anegdot. David malował go na zlecenie
Napoleona (ale nie z natury), w r. 1800, IX kalenda-
rza republikańskiego. Ten pierwszy egzemplarz, pono
zasadniczy, przeznaczony był do Pałacu Inwalidów.
W 1830 przeniesiono go do Saint Cloud, obecnie znaj-
duje się w Wersalu.
Sam David zanotował, że czterokrotnie obraz po-
wtórzył9, wprowadzając zmiany w kolorze i stroju.
Los tych replik, choć parokrotnie próbowano go usta-
[T h o m e], Paris 1826, s. 163; P. A. C o u p i n, Essai sur
J. L. David peintre d’histoire, Paris 1827, s. 55.
33
II. 2. J. L. David (?), Orfeusz nad grobem Eurydyki. Dawniej
wl. T. Zamoyskiego w Warszawie. (Fot. Muzeum Narodowe
w Warszawie)
a kompetentne wrażenia z pracowni malarskich
w Paryżu. Dłuższy ustęp poświęciła Davidowi. Nie
dlatego bynajmniej, że był najgłośniejszy, ale oceniła
go stosunkowo najwyżej, choć i jemu nie poskąpiła
gorzkich słów krytyki. Mając wpojone ideały klasycz-
ne i oświecone, ich tylko szukała u artystów, uważa-
jąc, że „Bouchery i Vanloo” dawali zmanierowane
dowody upadku sztuki, która przestała być „wielka,
szlachetna i zuchwała (hardi)”. ,,David seul se mon-
trait classiąue; toutefois son coloris cadavereux
faisait tort a la justesse du dessin, ses tableaux
semblaient etre des bas-reliefs. Le tableau qui, a mon
avis, assure a David 1’immortalite est ce portrait
historiąue de Napoleon gravissant le mont Saint-
-Bernard a la tete de son armee (...) II est calme sur
un cheual fougueuz”. Do słów tych dodała komentarz:
„Ce magnifiąue portrait enleve par Bliicher se trouve
maintenant a Jabłonna”. Obraz ten, najwybitniejsze
9 [L. J. David], Notice sur le Marat de Louis David,
suiuie de la listę de ses tableauz dressće par lui-meme,
Paris 1867, s. 47, nr 45 bis; Vie de David par M. A. Tb + + +
w jej rozumieniu dzieło Davida, posiadała więc sama,
toteż informacje o pochodzeniu dzieła od razu na-
bierają pełnej wiarygodności. Trzeba to stwierdzić
nim się rozpatrzy dzieje Napoleona na przełęczy
św. Bernarda, bo w opracowaniach sprawa nie była
dotychczas w ten sposób stawiana.
Pomijam na tym miejscu same okoliczności po-
wstania obrazu, wystarczająco i wielokrotnie omawia-
ne przez literaturę o artyście, a stanowiące też osnowę
licznych anegdot. David malował go na zlecenie
Napoleona (ale nie z natury), w r. 1800, IX kalenda-
rza republikańskiego. Ten pierwszy egzemplarz, pono
zasadniczy, przeznaczony był do Pałacu Inwalidów.
W 1830 przeniesiono go do Saint Cloud, obecnie znaj-
duje się w Wersalu.
Sam David zanotował, że czterokrotnie obraz po-
wtórzył9, wprowadzając zmiany w kolorze i stroju.
Los tych replik, choć parokrotnie próbowano go usta-
[T h o m e], Paris 1826, s. 163; P. A. C o u p i n, Essai sur
J. L. David peintre d’histoire, Paris 1827, s. 55.
33