Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (26.1964)

Kazimierz Czartoryski, generał deis Terres de Podolie,
le Palais Bleu revint a ce dernier. II resta dans les
mains de la familie Czartoryski jusqu’a 1811, quand
en vertu du contrat, signe le 28 aout de la meme
annee, il fut cede pour la somme de 8.000 złotys
rouges a Stanisław Zamoyski, possesseur du .majorat,
marie avec Zofia Czartoryska, filie d’Adam Kazi-
mierz et Izabella, nee Flemming.
Nous isavons bien peu sur 1’histoire du Palais
Bleu au temps ou il appartenait a la familie Czarto-
ryski. Les documents d’archives dont nous disposons

a 1’etat actuel des reoherches, nous signalent — en
outre des mentions concernant des travaux de resitau-
ratóon et de conservation — deux reconstructions du
palais, surtout de son interieur. La premiere, effectuee
dans les annees 1766—1768 sous la direction de Jakub
Fontana, et la deuxieme entre 1770 et 1781, quand
les travaux etaient menes par Efraim Szreger. II est
difficile de se rendre compte aujourd’hui de l’enver-
gure de ces travaux car le palais a subi dans les
annees 1812—1815 une refeetion fondamentale d’apres
le projet de Fryderyk Albert LesseL

ANDRZEJ ROTTERMUND

WARSZAWSKA REZYDENCJA ZAMOYSKICH W XIX W. *

1. Pałac Błękitny do r. 1811 był w posiadaniu ro-
dziny Czartoryskich. Ostatni jego właściciele — gene-
rał ziem podolskich Adam Kazimierz Czartoryski wraz
ze swą żoną Izabelą — sprzedają go na mocy kontrak-
tu z dnia 28.VIII.1811 r., za sumę 8000 czerwonych
złotych b Nowymi właścicielami zostają: ich córka
Zofia "wraz z mężem Stanisławem Zamoyskim2.
Stanisław Zamoyski należał do najbardziej znanych
osobistości polskich początku XIX w. — był wycho-
wankiem Staszica, Prezesem Rządu Tymczasowego
w r. 1809, senatorem wojewodą Księstwa Warszaw-
skiego od 1810 r., Prezesem Senatu Królestwa Polskie-
go od r. 1822, 'wybitnym działaczem na polu kultury,
członkiem honorowym Towarzystwa Przyjaciół Nauk

* Artykuł tein jest rozdziałem pracy magisterskiej, pi-
sanej w latach 1963/64 na Uniwersytecie Warszawskim pod
kierunkiem prof. dr Stanisława Lorentza, którego na
tym miejscu proszę o przyjęcie wyrazów wdzięczności. Prag-
nę też podziękować dr T. Jaroszewskiemu za szereg
cennych uwag, p. Janowi Zamoyskiemu za udostęp-
nienie fotografii oraz kol. J. Chrościckiemu za przy-
jacielską pomoc w doborze materiału ilustracyjnego.

Uniwersytetu Warszawskiego i Wileńskiego oraz twór-
cą słynnej biblioteki Zamoyskich3. W licznych pod-
różach po Niemczech, Francji i Anglii formował swoje
poglądy estetyczne. Zamiłowanie do sztuki podsycała
w nim wyrosła w atmosferze artystycznej Puław żona
Zofia, dla nieprzeciętnej osobowości uważana za
„pierwszą damę polską XIX w.” Wybitny mecenat
jaki Zamoyscy roztaczali w pocz. XIX w., znalazł
szczególne odbicie na polu architektury. Z ich inicja-
tywy odbył się głośny „turniej klasyków w Zamoś-
ciu” 4. Już sam zestaw architektów powołanych przez
ordynata, świadczyć może o jego dużych ambicjach.
Percier i Fontaine — to słynni architekci francuscy
początku XIX w., Aigner, Ittar i Jakub Hempel —
wybitni architekci Polacy. Mecenat artystyczny Za-

1 AGAD, Archiwum Zamoyskich 2704 k. 37.
2 Bardzo niska suma za jaką nabyli oni pałac, pozwala
przypuszczać, że chodziło tu tylko o jakieś bliżej nieokre-
ślone rozrachunki rodzinne.
3 T. Żychliński, Złota Księga Szlachty Polskiej,
Poznań 1892, t. XIV, s. 167—173.
4 W. Tatarkiewicz, Turniej klasyków w Zamościu,
„Arkady” 1937, s. 293.

268