Instytut Sztuki (Warschau) [Editor]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Editor]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Editor]: Biuletyn Historii Sztuki (26.1964)

TADEUSZ S. JAROSZEWSKI

PROJEKTY PERCIERA I FONTAINE A DLA KRZESZOWIC*

1. Karol Percier (1764—1838) i Piotr Franciszek
Leonard Fontaine (1762—1853) — dwaj wybitni ar-
chitekci napoleońscy zaliczali do swej klienteli rów-



II. 1. Szkic założenia pałacowego w Krzeszowicach
z odnośnikami do dezyderatów Artura Potockiego.
(Fot. S. Senisson)


II. 2. Ch. Percier, P. F. L. Fontaine, Projekt pałacu
w Krzeszowicach, widok z lotu ptaka. (Fot. S. Senisson)

nież magnatów polskich. W 1803 r. wraz z przybra-
nym do pomocy architektem Aleksandrem Dufour
wykonali dla Stanisława Zamoyskiego projekt prze-
budowy pałacu ordynackiego w Zamościu, opubli-
kowany częściowo przez Władysława Tatarkiewicza1
i zaginiony w czasie ostatniej wojny. W szesnaście
lat później, w r. 1819, powstała następna bliżej nam
znana praca obu architektów dla Polski: projekty
pałacu i kościoła w Krzeszowicach pod Krakowem,
wykonane na polecenie Artura Potockiego. Na pew-
no nie jest to pełna lista polskich zamówień Per-
ciera i Fontaine’a. W ogłoszonym przez nich w
r. 1812 kompendium Recueil de decorations interieu-
res comprenant tout ce qui a rapport d 1’ameuble-
ment ...2 plansza 31 przedstawia „Cheminee executee
sur un fond en glace dans la galerie du Pce S ... en
Pologne”. Nie udało mi się dotąd ustalić, dla kogo
projekt ten został wykonany. Nierostrzygnięta, przy-
najmniej na razie, pozostanie również kwestia pro-
jektu malowideł ściennych w warszawskim pałacu
Stanisława Kostki Potockiego3. Na tym tle projekty
dla Krzeszowic nabierają szczególnego znaczenia ja-
ko jedyny zespół rysunków obu sławnych architek-
tów francuskich zachowany w zbiorach polskich.
Pierwszą informację o istnieniu projektów Per-
ciera i Fontaine’a dla Krzeszowic podaje Rave, a za
nim Szabłowski4. Za Szabłowskim wiadomość tę
powtarza Łoza, a następnie Tatarkiewicz5, któremu
projekty krzeszowickie nie były wówczas znane. Pro-
jekty te przechowywane są obecnie w Archiwum
Państwowym Miasta Krakowa i Województwa Kra-
kowskiego, w oddziale na Wawelu i oznaczone są
kolejnymi sygnaturami Pot. 67 i Pot. 68. Pierwsza
sygnatura obejmuje dwa albumy z projektami pała-
cu, druga album z projektami kościoła.
Pierwszy z dwóch albumów dotyczących pałacu
zatytułowany jest Vues perspetiues d’un projet de
chateau ordonne par monsieur le comte Arthur Po-
toski compose et dessine par C. Percier et P. F. L.
Fontaine. Paris Fan 1819 i wewnątrz na pięciu plan-
szach zawiera 7 widoków perspektywicznych całości

* Komunikat niniejszy referowany był na zebraniu
naukowym Katedry Historii Sztuki Nowożytnej Uniwersy-
tetu Warszawskiego w październiku 1962 r. Dziękuję w tym
miejscu gorąco Dr J. Lepiarczykowi za cenne uwagi.
1 W. Tatarkiewicz, Turniej klasyków w Zamościu,
„Arkady”, III, 1937, nr 6, s. 287 i nn.
2 C. Percier, P. F. L. Fontaine, Recueil de de-
corations interieures comprenant tput ce qui a rapport
d 1’ameublement ... compose par ... ezecute sur leur des-
sins. A Paris 1812. Plansza 58 tego wydawnictwa przedsta-
wia „Faęades de la chambre a coucher de mr. le comte
de Z. en Pologne”. Jest to niezawodnie fragment projektu
przebudowy pałacu w Zamościu.

3 S. Ł o z a, Architekci i budowniczowie w Polsce, War-
szawa 1954, s. 78 i 230.
4 p. O. R a v e, Schinkels Piane fur Kressendorf beż
Krakau, „Die Burg” V, 1944, z. 1, s. 34 i nn, tamże repr.
planszy przedstawiającej widok ogólny projektowanego pa-
łacu. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. I, Wojewódz-
two Krakowskie, pod red. J. Szabłowskiego, s. 113
i 115.
5 Łoza, jw., W. Tatarkiewicz, Rapports arti-
stiąues franco-polonais de Victor Louis a Percier et Fon-
taine, „Biul. Hist. Sztuki”, XX, 1958, nr 2, s. 210.

124