DOI Heft:
Heft 2
DOI Artikel:Miscellanea
DOI Artikel:Michałowski, Janusz Maciej: "Zgon Stanisława Augusta" - obraz M. Bacciarellego w kowieńskim muzeum
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.45622#0136
JANUSZ MACIEJ MICHAŁOWSKI
U. 3. M. Bacciarelli, Śmierć Stanisława Augusta, fragment. (Fot. J. M. Michałowski)
wizerunkiem Byszewskiego, nie udało się bowiem
odnaleźć portretów wymienionych osób, znanych
nieźle, jeżeli chodzi o ich biografie. A i akwarelowy
portret Byszewskiego (będący kopią z miniatury
A. Dłuskiego, wykonaną przez amatora F. Obmiń-
skiego) przechowywany w Zbiorach Pawlikowskich
we Wrocławiu, nie jest dostatecznie pewnym punk-
tem oparcia. Przede wszystkim przedstawia on By-
szewskiego z wąsami, tak zmieniającymi zawsze po-
wierzchowność, podczas gdy żaden z trzech męż-
czyzn, wśród których poszukiwalibyśmy Byszewskie-
go, zarostu nie nosi. Trudno więc z pełną odpowie-
dzialnością określić nawet tę postać.
Kirkor i Byszewski — to ludzie z najbliższego
kręgu oddanych królowi osób, pełnili obowiązki adiu-
tantów w lepszych czasach, odbywając z nim podróż
do Kaniowa. Jędrzej Kitowicz14 nie bez złośliwości
notuje szczegóły kariery Arnolda Anastazego By-
szewskiego. Był on najpierw pokojowcem Józefa
Puchały Cywińskiego, a przypadek związał go ze
stolnikiem litewskim Stanisławem Poniatowskim,
u którego został koniuszym, co dało początek łaskom,
14 J. Kitowicz, Pamiętniki do panowania Augusta
III i Stanisława Augusta, Poznań 1840, s. 249.
zażyłości, uzyskaniu godności „pułkownikowstwa w
lekkiej kawalerii i generalstwa [...] nie bywszy żoł-
nierzem ani godziny”, a wreszcie order Św. Stani-
sława i bogaty ożenek. ,,Wsławił się” on awanturą
wynikłą w pościgu za Casanovą i był sądzony za
gwałt pod bokiem majestatu. Wojował przeciwko
barskim konfederatom, a w 1792 r. przeciwstawiał
się planom J. H. Dąbrowskiego — stawienia oporu
zajmującym Wielkopolską Prusakom i uniemożliwił
zamiary swych podkomendnych z Dąbrowskim na
czele przedarcia się do rewolucyjnej Francji.
W 1793 r. został komisarzem dla przeprowadzenia
redukcji armii. Niezbyt chlubnie zapisał się w cza-
sie Insurekcji. Według Adama M. Skałkowskiego
wybierał się do Petersburga, co „odradzał mu sam
Stanisław August” 15. Obraz Bacciarellego byłby więc
świadectwem, że jednak tam pojechał.
Tadeusz Witski, Itak jak doktor Bekler i Michał
Kirkor 16, mason, wg świadectwa Sagatyńskiego nig-
dy nie był przy dworze i dopiero „po rewolucji [Po-
wstaniu Kościuszkowskim], nie mając dostatecznych
funduszów do utrzymania siebie, przybył do Grodna
15 Przytoczone tu dane biograficzne na podstawie: A. M.
Skałkowski, Byszewski Arnold Anastazy [w:] Polski
Słownik Biograficzny, t. III, Kraków 1937.
16 s. Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich
lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738—1821,
Kraków 1929,
120
U. 3. M. Bacciarelli, Śmierć Stanisława Augusta, fragment. (Fot. J. M. Michałowski)
wizerunkiem Byszewskiego, nie udało się bowiem
odnaleźć portretów wymienionych osób, znanych
nieźle, jeżeli chodzi o ich biografie. A i akwarelowy
portret Byszewskiego (będący kopią z miniatury
A. Dłuskiego, wykonaną przez amatora F. Obmiń-
skiego) przechowywany w Zbiorach Pawlikowskich
we Wrocławiu, nie jest dostatecznie pewnym punk-
tem oparcia. Przede wszystkim przedstawia on By-
szewskiego z wąsami, tak zmieniającymi zawsze po-
wierzchowność, podczas gdy żaden z trzech męż-
czyzn, wśród których poszukiwalibyśmy Byszewskie-
go, zarostu nie nosi. Trudno więc z pełną odpowie-
dzialnością określić nawet tę postać.
Kirkor i Byszewski — to ludzie z najbliższego
kręgu oddanych królowi osób, pełnili obowiązki adiu-
tantów w lepszych czasach, odbywając z nim podróż
do Kaniowa. Jędrzej Kitowicz14 nie bez złośliwości
notuje szczegóły kariery Arnolda Anastazego By-
szewskiego. Był on najpierw pokojowcem Józefa
Puchały Cywińskiego, a przypadek związał go ze
stolnikiem litewskim Stanisławem Poniatowskim,
u którego został koniuszym, co dało początek łaskom,
14 J. Kitowicz, Pamiętniki do panowania Augusta
III i Stanisława Augusta, Poznań 1840, s. 249.
zażyłości, uzyskaniu godności „pułkownikowstwa w
lekkiej kawalerii i generalstwa [...] nie bywszy żoł-
nierzem ani godziny”, a wreszcie order Św. Stani-
sława i bogaty ożenek. ,,Wsławił się” on awanturą
wynikłą w pościgu za Casanovą i był sądzony za
gwałt pod bokiem majestatu. Wojował przeciwko
barskim konfederatom, a w 1792 r. przeciwstawiał
się planom J. H. Dąbrowskiego — stawienia oporu
zajmującym Wielkopolską Prusakom i uniemożliwił
zamiary swych podkomendnych z Dąbrowskim na
czele przedarcia się do rewolucyjnej Francji.
W 1793 r. został komisarzem dla przeprowadzenia
redukcji armii. Niezbyt chlubnie zapisał się w cza-
sie Insurekcji. Według Adama M. Skałkowskiego
wybierał się do Petersburga, co „odradzał mu sam
Stanisław August” 15. Obraz Bacciarellego byłby więc
świadectwem, że jednak tam pojechał.
Tadeusz Witski, Itak jak doktor Bekler i Michał
Kirkor 16, mason, wg świadectwa Sagatyńskiego nig-
dy nie był przy dworze i dopiero „po rewolucji [Po-
wstaniu Kościuszkowskim], nie mając dostatecznych
funduszów do utrzymania siebie, przybył do Grodna
15 Przytoczone tu dane biograficzne na podstawie: A. M.
Skałkowski, Byszewski Arnold Anastazy [w:] Polski
Słownik Biograficzny, t. III, Kraków 1937.
16 s. Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich
lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738—1821,
Kraków 1929,
120