DOI issue:
Heft 2
DOI article:Recenzje
DOI article:Kronika stowarzyszenia historyków sztuki
DOI article:Iwanoyko, Eugeniusz: Zagadnienie przestrzeni w malarstwie Hansa Vredemana de Vries
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.45622#0154
KRONIKA STOWARZYSZENIA HISTORYKÓW SZTUKI
II. 3. Hans Vredeman de Vries, „Pobożność”. Gdańsk, ratusz. (Fot.
Z. Czarnecki)
II. 4. Hans i Paul Vredeman de Vries, „Architektura z koncertującymi”
(nr 725). Wien, Kunsthistorisches Museum. (Fot. Wien, Kunsthistorisches
Museum)
no-politycznej i ekonomicznej, ale włoskości i nowości. Dla artystów
uosabiała jakby syntezę pojęcia przybyszów z północnej Europy re-
nesans — szczególnie w malarstwie
— objawiał się w formach wenec-
kich. Również formy manierystycz-
ne stamtąd zapożyczane uchodziły
z tej strony Alp za kwintesencję
sztuki rdzennie włoskiej, co więcej,
za najautentyczniejsze przykłady
klasycznego myślenia. Tak wygląda
m. in. zagadnienie oddziaływania
Wenecji na romanistów niderlandz-
kich. Propagują oni w swych kra-
jach formy, w ich rozumieniu cał-
kowicie włoskie, będące w istocie
produktem poważnych zapożyczeń
z północy, połączonych tu drogą
syntezy w jednolity wenecki styl.
Wenecka ekspansja obejmowała
nie tylko twórczość malarską wielu
artystów północnych, ale zaważyła
poważnie inad dziedziną teoretycz-
nej percepcji. Odkrycie dla północy
teorii Vitruviusza dokonało się w
znacznej mierze za sprawą Serlia.
Przyswoił oh tym krajom zdobycze
antyczne we własnej redakcji i zin-
terpretował je w duchu nowożyt-
nym. Co więcej, stworzył z nich
elastyczny system, odpowiadający
wymogom współczesności, także
północno-europejskiej. Rola tego
teoretyka, wysoce oryginalnego in-
terpretatora Vitruviusza, zasługuje
w dociekaniach nad genezą stylu
Hansa Vredemana na szczególne
podkreślenie. Nazwisko Serlia o-
twiera w biografii C. van Mandera
artystyczną drogę naszego artysty.
Na przykładach graficznych z ser-
liowskiej Libro primo d’architettu-
ra, wydanej w Wenecji w 1559 roku
można wykazać zbieżności i nie-
wątpliwe analogie scenograficznych
koncepcji Serlia z rozwiązaniami
przestrzennymi Hansa Vredemana,
przy czym podkreślić należy rolę
malarskiego środowiska wenecjan
z przełomu XV na XVI wiek. Jego
cechy charakterystyczne to: pers-
pektywa czołowa i dążność do
wprowadzania symetrii, ale zara-
zem tendencja do swobodnego ope-
rowania bryłami architektoniczny-
mi, do gry kubicznych kształtów,
ściśle subiektywne stosowanie skró-
tów przestrzennych wraz z zami-
łowaniem do podziałów rosnących,
tak w układzie kolumn jak kostek
bruku. Iluzjonizm przestrzenny jest
konsekwencją tych założeń.
Włoskie zaplecze sztuki Hansa
Vredemana: znajomość witruwia-
nizmu iza pośrednictwem dzieł Ser-
lia, „które pilnie przepisywał dzień
i noc, tak duże jak i małe” jest
bezsprzecznie podstawą jego kon-
cepcji przestrzennych. Podstawowe
znaczenie italianizmu nie determi-
nuje jednak u niego ostatecznego
kształtu sztuki; jej włoski stempel
138
II. 3. Hans Vredeman de Vries, „Pobożność”. Gdańsk, ratusz. (Fot.
Z. Czarnecki)
II. 4. Hans i Paul Vredeman de Vries, „Architektura z koncertującymi”
(nr 725). Wien, Kunsthistorisches Museum. (Fot. Wien, Kunsthistorisches
Museum)
no-politycznej i ekonomicznej, ale włoskości i nowości. Dla artystów
uosabiała jakby syntezę pojęcia przybyszów z północnej Europy re-
nesans — szczególnie w malarstwie
— objawiał się w formach wenec-
kich. Również formy manierystycz-
ne stamtąd zapożyczane uchodziły
z tej strony Alp za kwintesencję
sztuki rdzennie włoskiej, co więcej,
za najautentyczniejsze przykłady
klasycznego myślenia. Tak wygląda
m. in. zagadnienie oddziaływania
Wenecji na romanistów niderlandz-
kich. Propagują oni w swych kra-
jach formy, w ich rozumieniu cał-
kowicie włoskie, będące w istocie
produktem poważnych zapożyczeń
z północy, połączonych tu drogą
syntezy w jednolity wenecki styl.
Wenecka ekspansja obejmowała
nie tylko twórczość malarską wielu
artystów północnych, ale zaważyła
poważnie inad dziedziną teoretycz-
nej percepcji. Odkrycie dla północy
teorii Vitruviusza dokonało się w
znacznej mierze za sprawą Serlia.
Przyswoił oh tym krajom zdobycze
antyczne we własnej redakcji i zin-
terpretował je w duchu nowożyt-
nym. Co więcej, stworzył z nich
elastyczny system, odpowiadający
wymogom współczesności, także
północno-europejskiej. Rola tego
teoretyka, wysoce oryginalnego in-
terpretatora Vitruviusza, zasługuje
w dociekaniach nad genezą stylu
Hansa Vredemana na szczególne
podkreślenie. Nazwisko Serlia o-
twiera w biografii C. van Mandera
artystyczną drogę naszego artysty.
Na przykładach graficznych z ser-
liowskiej Libro primo d’architettu-
ra, wydanej w Wenecji w 1559 roku
można wykazać zbieżności i nie-
wątpliwe analogie scenograficznych
koncepcji Serlia z rozwiązaniami
przestrzennymi Hansa Vredemana,
przy czym podkreślić należy rolę
malarskiego środowiska wenecjan
z przełomu XV na XVI wiek. Jego
cechy charakterystyczne to: pers-
pektywa czołowa i dążność do
wprowadzania symetrii, ale zara-
zem tendencja do swobodnego ope-
rowania bryłami architektoniczny-
mi, do gry kubicznych kształtów,
ściśle subiektywne stosowanie skró-
tów przestrzennych wraz z zami-
łowaniem do podziałów rosnących,
tak w układzie kolumn jak kostek
bruku. Iluzjonizm przestrzenny jest
konsekwencją tych założeń.
Włoskie zaplecze sztuki Hansa
Vredemana: znajomość witruwia-
nizmu iza pośrednictwem dzieł Ser-
lia, „które pilnie przepisywał dzień
i noc, tak duże jak i małe” jest
bezsprzecznie podstawą jego kon-
cepcji przestrzennych. Podstawowe
znaczenie italianizmu nie determi-
nuje jednak u niego ostatecznego
kształtu sztuki; jej włoski stempel
138