DOI issue:
Nr. 4
DOI article:Miscellanea
DOI article:Hentschel, Walter: Pałac Błękitny w Warszawie
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.45622#0273
PAŁAC BŁĘKITNY W WARSZAWIE
II. 1. Plan sytuacyjny terenu zakupionego na Ogród Saski. Na prawo wyżej środka pałac biskupów war-
mińskich
przez Carla Friedricha Póppelmanna, syna twórcy
Zwingeru, działającego od r. 1724 głównie w War-
szawie, do hr. Wackerbartha, generalnego intendenta
budowli saskich w Dreźnie.
16 maja 1726 r. zawiadomił on Wackerbartha po
raz pierwszy o wielkich nakładach króla celem „ume-
blowania” (Meublierung) pałacu, który — jak słychać —
jest przeznaczony dla Orzelskiej. Już 27 czerwca
mógł zawiadomić o poświęceniu pałacu w dniu imie-
nin hrabiny. Swoje dłuższe milczenie usprawiedliwia
on „wielkim zamieszaniem oraz dziennym i nocnym
nawałem pracy”, którą był, przy ciągłej obecności
króla, zajęty; pałac ze swoimi dwoma skrzydłami,
dwiema obustronnymi kolumnadami, małym ogrodem
z parterami, fontannami, treillage’ami, oranżerią i kas-
kadą został „znacznie doprowadzony do doskonałości”.
5 sierpnia przesłał Póppelmann Wackerbarthowi plany
pałacu z prośbą, aby pokazał je również ojcu. Dla
wykonania całej pracy miał do dyspozycji tylko dzie-
więć tygodni, w którym to czasie wszystko prawie
miało być „od gruntu na nowo wzniesione” (auf-
gefuhrt). Wyposażenie wnętrza, ogród i 'kaskada zo-
stały wykonane pod jego jedynym kierownictwem,
podczas gdy nad zewnętrzną stroną budynku, obu
skrzydłami i oficynami mieli pieczę major Jauch
i kapitan Deybel.
Wątpliwości nasuwają się w związku z krótkim ter-
minem dziewięciu tygodni, w jakim prace miały być
wykonane. Carl Friedrich Póppelmann obliczył praw-
dopodobnie tylko czas, w którym osobiście był zajęty.
Jednak z jego pierwszego listu, który napisał nie na
dziewięć, lecz na dziesięć tygodni przed poświęceniem,
5 C. H. E r n d t e 1, Warsania physice illustrata,
Dresden 1730, s. 28: ”Hortum hunc Regium, in septen-
trionali plaga claudit Palatium Orzelskianum, quod ex
Potociana guondam Warsaoiensi residentia, Regio
jussu, auspicio, directione ipsa, ac sumptibus, in super-
bam hanc molem, vix semestri temporis spatio, fuit
erectum: ad cujus ornatum internum, pretiosissima &
wynika, że wówczas już roboty, oczywiście bez jego
udziału, były w toku. Inną wiadomość o terminie
prac podaj e Erndtel w swoim opisie Warszawy5, że
pałac został postawiony (tzn. przebudowany) vix se-
mestri temporis spatio, zatem prawie w pół roku.
Prawda powinna leżeć po środku: na początku sezonu
budowlanego, w maju lub kwietniu, prace zaczęto', tak,
że czas budowy trwać mógł mniej więcej cztery mie-
siące. 26 lipca nie było jeszcze wszystko gotowe: młody
Póppelmann pisze osobiście, że praca jest „po większej
części w dobrym stanie” i „znacznie doprowadzona
do doskonałości”. W zachowanych rachunkach polskiej
Kasy Generalnej brak wzmianek o powyższych robo-
tach. Prawdopodobnie koszty ich zostały pokryte
z prywatnej szkatuły królewskiej, a ich rozliczenia
za r. 1726 nie zachowały się.
Zarówno Carl Friedrich Póppelmann, jak i Erndtel
wyraźnie dają do zrozumienia, iż chodziło tylko
o przebudowę już istniejącego budynku. Budynek ten
widnieje na schematycznym planie, wykonanym przed
r. 1726 dla zobrazowania położenia różnych parceli,
zakupionych dla Ogrodu Saskiego (il. 1); widać go
z prawej strony, nieco powyżej środka, na prawo' od
później naniesionej granicy pięcioboku Ogrodu 6. Skła-
dał się z prostokątnego corps de logis i położonego
przed nim dziedzińca z nieregularną zabudową boczną.
Z planów wykonanych przy przebudowie wynika, że
zabudowania podwórzowe zburzono i wzniesiono na
nowo w zmienionej formie, podczas gdy corps de logis
pozostał w swoich murach obwodowych niezmienio-
ny. Bliższych danych co do pierwotnego jego wyglądu
nie można ustalić. * )
pulcherrima aulaea, artificiosas, picturas, supellectilem
superbam ex omnibus fere orbis partibus accersitam,
guibus nunc radiat & curruscat, omnes qui intuentur
atque aspiciunt, stupescunt merito.”
6 Główne Archiwum Krajowe w Dreźnie, VII, 84,
14a, General Plan von der sonstigen Lagę des Palais.
253
II. 1. Plan sytuacyjny terenu zakupionego na Ogród Saski. Na prawo wyżej środka pałac biskupów war-
mińskich
przez Carla Friedricha Póppelmanna, syna twórcy
Zwingeru, działającego od r. 1724 głównie w War-
szawie, do hr. Wackerbartha, generalnego intendenta
budowli saskich w Dreźnie.
16 maja 1726 r. zawiadomił on Wackerbartha po
raz pierwszy o wielkich nakładach króla celem „ume-
blowania” (Meublierung) pałacu, który — jak słychać —
jest przeznaczony dla Orzelskiej. Już 27 czerwca
mógł zawiadomić o poświęceniu pałacu w dniu imie-
nin hrabiny. Swoje dłuższe milczenie usprawiedliwia
on „wielkim zamieszaniem oraz dziennym i nocnym
nawałem pracy”, którą był, przy ciągłej obecności
króla, zajęty; pałac ze swoimi dwoma skrzydłami,
dwiema obustronnymi kolumnadami, małym ogrodem
z parterami, fontannami, treillage’ami, oranżerią i kas-
kadą został „znacznie doprowadzony do doskonałości”.
5 sierpnia przesłał Póppelmann Wackerbarthowi plany
pałacu z prośbą, aby pokazał je również ojcu. Dla
wykonania całej pracy miał do dyspozycji tylko dzie-
więć tygodni, w którym to czasie wszystko prawie
miało być „od gruntu na nowo wzniesione” (auf-
gefuhrt). Wyposażenie wnętrza, ogród i 'kaskada zo-
stały wykonane pod jego jedynym kierownictwem,
podczas gdy nad zewnętrzną stroną budynku, obu
skrzydłami i oficynami mieli pieczę major Jauch
i kapitan Deybel.
Wątpliwości nasuwają się w związku z krótkim ter-
minem dziewięciu tygodni, w jakim prace miały być
wykonane. Carl Friedrich Póppelmann obliczył praw-
dopodobnie tylko czas, w którym osobiście był zajęty.
Jednak z jego pierwszego listu, który napisał nie na
dziewięć, lecz na dziesięć tygodni przed poświęceniem,
5 C. H. E r n d t e 1, Warsania physice illustrata,
Dresden 1730, s. 28: ”Hortum hunc Regium, in septen-
trionali plaga claudit Palatium Orzelskianum, quod ex
Potociana guondam Warsaoiensi residentia, Regio
jussu, auspicio, directione ipsa, ac sumptibus, in super-
bam hanc molem, vix semestri temporis spatio, fuit
erectum: ad cujus ornatum internum, pretiosissima &
wynika, że wówczas już roboty, oczywiście bez jego
udziału, były w toku. Inną wiadomość o terminie
prac podaj e Erndtel w swoim opisie Warszawy5, że
pałac został postawiony (tzn. przebudowany) vix se-
mestri temporis spatio, zatem prawie w pół roku.
Prawda powinna leżeć po środku: na początku sezonu
budowlanego, w maju lub kwietniu, prace zaczęto', tak,
że czas budowy trwać mógł mniej więcej cztery mie-
siące. 26 lipca nie było jeszcze wszystko gotowe: młody
Póppelmann pisze osobiście, że praca jest „po większej
części w dobrym stanie” i „znacznie doprowadzona
do doskonałości”. W zachowanych rachunkach polskiej
Kasy Generalnej brak wzmianek o powyższych robo-
tach. Prawdopodobnie koszty ich zostały pokryte
z prywatnej szkatuły królewskiej, a ich rozliczenia
za r. 1726 nie zachowały się.
Zarówno Carl Friedrich Póppelmann, jak i Erndtel
wyraźnie dają do zrozumienia, iż chodziło tylko
o przebudowę już istniejącego budynku. Budynek ten
widnieje na schematycznym planie, wykonanym przed
r. 1726 dla zobrazowania położenia różnych parceli,
zakupionych dla Ogrodu Saskiego (il. 1); widać go
z prawej strony, nieco powyżej środka, na prawo' od
później naniesionej granicy pięcioboku Ogrodu 6. Skła-
dał się z prostokątnego corps de logis i położonego
przed nim dziedzińca z nieregularną zabudową boczną.
Z planów wykonanych przy przebudowie wynika, że
zabudowania podwórzowe zburzono i wzniesiono na
nowo w zmienionej formie, podczas gdy corps de logis
pozostał w swoich murach obwodowych niezmienio-
ny. Bliższych danych co do pierwotnego jego wyglądu
nie można ustalić. * )
pulcherrima aulaea, artificiosas, picturas, supellectilem
superbam ex omnibus fere orbis partibus accersitam,
guibus nunc radiat & curruscat, omnes qui intuentur
atque aspiciunt, stupescunt merito.”
6 Główne Archiwum Krajowe w Dreźnie, VII, 84,
14a, General Plan von der sonstigen Lagę des Palais.
253