DOI issue:
Nr. 4
DOI article:Miscellanea
DOI article:Hentschel, Walter: Pałac Błękitny w Warszawie
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.45622#0280
WALTER HENTSCHEL
U. 9. Ogólny plan Pałacu i ogrodu
sztukatorzy pracowali Włosi Fumo i Comparettiu.
Plersch i Fumo wstąpili później w służbę saskiego
Urzędu Budowlanego w Warszawie, byli oni więc
prawdopodobnie tymi, których Carl Friedrich Póppel-
mann zaangażował do prac przy Pałacu Błękitnym,
prowadzonych pod jego kierownictwem.
O Jauchu i Deyblu wspomina Carl Friedrich Póp-
pelmann tylko ogólnikowo-, iż mieli staranie o „ze-
wnętrzną stronę budynku (tj. corps de logis) wraz
z obydwoma Skrzydłami i oficynami”. Z początku
próbowano podzielić pomiędzy obu tych architektów
poszczególne partie budynku, przy czym bliskie praw-
dy byłoby przypuszczenie, że Jauch, kierownik saskie-
go Urzędu Budowlanego, jako starszy stanowiskiem,
zarezerwował dla siebie przede wszystkim corps de
logis. Lecz domysł ten nie prowadzi do żadnych za-
dawalających wyników. Cechy stylu Jaucha i Deybla,
znane nam z innych ich dzieł, splatają się tu tak
ściśle ze sobą, iż możliwe się staje jedynie przyjęcie
ich współpracy. Była ona prawdopodobnie tego rodza-
ju, że obaj architekci niezależnie od siebie wykonali
swoje projekty, poczym król, którego żywy udział przy
budowie poświadczają zarówno młody Póppelmann,
jak i Erndtel — regio jussu, auspiciis, directione ipsa,
11 P. Bohdziewicz, Barokowe pałace Sieniaw-
skiej w Warszawie i Puławach, „Biul. Hist. Sztuki”,
XIX, 1957, nr 2, s. 194.
12 H. G. F r a n z, Zacharias Longuelune und die
Baukunst des 18. Jahrhunderts in Dresden, Berlin 1953,
s. 96.
ac sumptibus — dokonał wyboru opartego na powią-
zaniu projektów ze sobą. Postąpiłby tu August Mocny
w ten sam sposób, jak w tymże samym r. 1726 w od-
niesieniu do rezydencji Grossedlitz pod Dreznem, kie-
dy to architekci Głównego Urzędu Budowlanego w
Dreźnie, Póppelmann, Longuelune i Knóffel mieli wy-
konać projekty sans que l’un sache de l’autre et qu’on
pourroit en suitę choisir le bon de l’un et de l’autre 11 12.
Jeśli z tego punktu widzenia analizować będziemy
detale architektury corps de logis, przekonamy się, że
w istocie elementy stylu obu architektów występują
tu równocześnie obok siebie. Rozczłonkowanie elewacji
lizenami, które wtapiają się w belkowanie, jest w tym
czasie nadzwyczaj typowe dla Jaucha: jako przykład
służyć mogą pawiloniki do zabaw w Ogrodzie Saskim
(1724), kopuła i wnętrze na jego projekcie kościoła
Zmartwychwstania w Ujazdowie (1726) 13 i górna kon-
dygnacja projektowanej przez niego Sali Senatorskiej
w Pałacu Sapiehów w Grodnie (1726). Deybel wpro-
wadza częściowo ten rodzaj podziałów architektonicz-
nych dopiero w późniejszych latach; brak go w obu
przypisywanych mu pierwszych projektach Zamku
Ujazdowskiego 14, które, powstałe w latach około 1724
i 1725, stoją czasowo najbliżej Pałacu Błękitnego.
13 C. Gurlitt, Warschauer Bauten aus der Zeit
der Sdchsisćhen Kbnige, Berlin 1917, tabl. 11.
14 W. Tatarkiewicz, Łazienki Warszawskie,
Warszawa 1957, il. 9—13.
260
U. 9. Ogólny plan Pałacu i ogrodu
sztukatorzy pracowali Włosi Fumo i Comparettiu.
Plersch i Fumo wstąpili później w służbę saskiego
Urzędu Budowlanego w Warszawie, byli oni więc
prawdopodobnie tymi, których Carl Friedrich Póppel-
mann zaangażował do prac przy Pałacu Błękitnym,
prowadzonych pod jego kierownictwem.
O Jauchu i Deyblu wspomina Carl Friedrich Póp-
pelmann tylko ogólnikowo-, iż mieli staranie o „ze-
wnętrzną stronę budynku (tj. corps de logis) wraz
z obydwoma Skrzydłami i oficynami”. Z początku
próbowano podzielić pomiędzy obu tych architektów
poszczególne partie budynku, przy czym bliskie praw-
dy byłoby przypuszczenie, że Jauch, kierownik saskie-
go Urzędu Budowlanego, jako starszy stanowiskiem,
zarezerwował dla siebie przede wszystkim corps de
logis. Lecz domysł ten nie prowadzi do żadnych za-
dawalających wyników. Cechy stylu Jaucha i Deybla,
znane nam z innych ich dzieł, splatają się tu tak
ściśle ze sobą, iż możliwe się staje jedynie przyjęcie
ich współpracy. Była ona prawdopodobnie tego rodza-
ju, że obaj architekci niezależnie od siebie wykonali
swoje projekty, poczym król, którego żywy udział przy
budowie poświadczają zarówno młody Póppelmann,
jak i Erndtel — regio jussu, auspiciis, directione ipsa,
11 P. Bohdziewicz, Barokowe pałace Sieniaw-
skiej w Warszawie i Puławach, „Biul. Hist. Sztuki”,
XIX, 1957, nr 2, s. 194.
12 H. G. F r a n z, Zacharias Longuelune und die
Baukunst des 18. Jahrhunderts in Dresden, Berlin 1953,
s. 96.
ac sumptibus — dokonał wyboru opartego na powią-
zaniu projektów ze sobą. Postąpiłby tu August Mocny
w ten sam sposób, jak w tymże samym r. 1726 w od-
niesieniu do rezydencji Grossedlitz pod Dreznem, kie-
dy to architekci Głównego Urzędu Budowlanego w
Dreźnie, Póppelmann, Longuelune i Knóffel mieli wy-
konać projekty sans que l’un sache de l’autre et qu’on
pourroit en suitę choisir le bon de l’un et de l’autre 11 12.
Jeśli z tego punktu widzenia analizować będziemy
detale architektury corps de logis, przekonamy się, że
w istocie elementy stylu obu architektów występują
tu równocześnie obok siebie. Rozczłonkowanie elewacji
lizenami, które wtapiają się w belkowanie, jest w tym
czasie nadzwyczaj typowe dla Jaucha: jako przykład
służyć mogą pawiloniki do zabaw w Ogrodzie Saskim
(1724), kopuła i wnętrze na jego projekcie kościoła
Zmartwychwstania w Ujazdowie (1726) 13 i górna kon-
dygnacja projektowanej przez niego Sali Senatorskiej
w Pałacu Sapiehów w Grodnie (1726). Deybel wpro-
wadza częściowo ten rodzaj podziałów architektonicz-
nych dopiero w późniejszych latach; brak go w obu
przypisywanych mu pierwszych projektach Zamku
Ujazdowskiego 14, które, powstałe w latach około 1724
i 1725, stoją czasowo najbliżej Pałacu Błękitnego.
13 C. Gurlitt, Warschauer Bauten aus der Zeit
der Sdchsisćhen Kbnige, Berlin 1917, tabl. 11.
14 W. Tatarkiewicz, Łazienki Warszawskie,
Warszawa 1957, il. 9—13.
260