DOI issue:
Nr. 4
DOI article:Miscellanea
DOI article:Hentschel, Walter: Pałac Błękitny w Warszawie
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.45622#0283
PAŁAC BŁĘKITNY W WARSZAWIE
II. 12. Przekrój przez
Pałac po osi ośrodkowej (fragment U. 7)
fasad odróżniają się od siebie w wykonaniu bardziej
miękkim i twardszym prowadzeniem piórka. Prawdo-
podobnie na obecny zestaw rysunków składają się
karty z rozmaitych serii, co pozwala przypuścić ist-
niejąca tylko na ich części numeracja i napisy określa-
jące. To pochodzenie z rozmaitych serii mogłoby też
wytłumaczyć niektóre sprzeczności w rysunkach: za-
chować się mogły częściowo rysunki, które przedsta-
wiają projekty nigdy nie wykonane. Zachowane kar-
ty, które pochodzą z Saskiego Urzędu Budowlanego
w Warszawie, nie są identyczne z tymi, które wykonał
i przesłał do Drezna Carl Friedrich Póppelmann.
Pałac Błękitny powstał dopiero w tym czasie, gdy
rozwijały się w pełni prace nad wspaniałymi projek-
tami Pałacu Saskiego i Ujazdowa. Musiały one chwi-
lowo zejść na dalszy plan, wobec kaprysu monarchy —
typowe to dla Augusta Mocnego postępowanie, bo był
to jego kaprys i nic więcej. Wydaje się, iż celem nie
19 A. Lauterbach, Warschau, Leipzig 1918,
s. 103; — S. Lorentz, Architekt P. P. Wizytek z lat
1754—1762, „Biul. Hist. Sztuki”, XXI, 1959, nr 3/4,
s. 379,
był w tym wypadku tyle sam pałac, ile chęć stworze-
nia wspaniałych ram dla rocznicy urodzin pani Orzel-
skiej. Potem zainteresowanie się budowlą prędko
zgasło. W r. 1730 Orzelska wyszła za mąż za hrabiego
von Holstein-Beck i zamieszkała w pałacu w Dreźnie.
August II wymienił Pałac Błękitny na Wilanów i dzię-
ki temu przeszedł on w ręce księcia Czartoryskiego.
Za jego syna Adama Kazimierza nastąpiła w latach
1766—68 pierwsza przebudowa pałacu dokonana przez
Jakuba Fontanę 19, później w 1. 1812—15 druga, której
autorem był F. A. Lessel: nadał on pałacowi szatę
całkowicie w duchu klasycyzmu 20. W czasie II wojny
światowej Pałac Błękitny uległ ciężkim uszkodzeniom;
odbudowany został wedle ostatniego swego stanu. Jego
pierwotny wygląd odzwierciedla pałac opacki w Oli-
wie przebudowany w trzydzieści lat po jego wznie-
sieniu i na jego wzór.
20 S. Łoza, Architekci i budowniczowie w Polsce,
Warszawa 1954, s. 173.
263
II. 12. Przekrój przez
Pałac po osi ośrodkowej (fragment U. 7)
fasad odróżniają się od siebie w wykonaniu bardziej
miękkim i twardszym prowadzeniem piórka. Prawdo-
podobnie na obecny zestaw rysunków składają się
karty z rozmaitych serii, co pozwala przypuścić ist-
niejąca tylko na ich części numeracja i napisy określa-
jące. To pochodzenie z rozmaitych serii mogłoby też
wytłumaczyć niektóre sprzeczności w rysunkach: za-
chować się mogły częściowo rysunki, które przedsta-
wiają projekty nigdy nie wykonane. Zachowane kar-
ty, które pochodzą z Saskiego Urzędu Budowlanego
w Warszawie, nie są identyczne z tymi, które wykonał
i przesłał do Drezna Carl Friedrich Póppelmann.
Pałac Błękitny powstał dopiero w tym czasie, gdy
rozwijały się w pełni prace nad wspaniałymi projek-
tami Pałacu Saskiego i Ujazdowa. Musiały one chwi-
lowo zejść na dalszy plan, wobec kaprysu monarchy —
typowe to dla Augusta Mocnego postępowanie, bo był
to jego kaprys i nic więcej. Wydaje się, iż celem nie
19 A. Lauterbach, Warschau, Leipzig 1918,
s. 103; — S. Lorentz, Architekt P. P. Wizytek z lat
1754—1762, „Biul. Hist. Sztuki”, XXI, 1959, nr 3/4,
s. 379,
był w tym wypadku tyle sam pałac, ile chęć stworze-
nia wspaniałych ram dla rocznicy urodzin pani Orzel-
skiej. Potem zainteresowanie się budowlą prędko
zgasło. W r. 1730 Orzelska wyszła za mąż za hrabiego
von Holstein-Beck i zamieszkała w pałacu w Dreźnie.
August II wymienił Pałac Błękitny na Wilanów i dzię-
ki temu przeszedł on w ręce księcia Czartoryskiego.
Za jego syna Adama Kazimierza nastąpiła w latach
1766—68 pierwsza przebudowa pałacu dokonana przez
Jakuba Fontanę 19, później w 1. 1812—15 druga, której
autorem był F. A. Lessel: nadał on pałacowi szatę
całkowicie w duchu klasycyzmu 20. W czasie II wojny
światowej Pałac Błękitny uległ ciężkim uszkodzeniom;
odbudowany został wedle ostatniego swego stanu. Jego
pierwotny wygląd odzwierciedla pałac opacki w Oli-
wie przebudowany w trzydzieści lat po jego wznie-
sieniu i na jego wzór.
20 S. Łoza, Architekci i budowniczowie w Polsce,
Warszawa 1954, s. 173.
263