Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (26.1964)

JANUSZ M. MICHAŁOWSKI


II. 8. Aleksander Orłowski, Krajobraz górzysty z rzeką i ruinami zamku, ok. 1800. Muzeum
Narodowe w Warszawie, Zbiory G otucho w skie. (Fot. H. Romanowski)

wyglądała zachodnia fasada kościoła przed jego trze-
cią restauracją w 1833 r. i wykazuje, że dopiero ta
restauracja zatarła pierwotny wygląd budynku, który
starano się przywrócić w czasie ostatnio przeprowa-
dzanych prac konserwatorskich 21.
Choć bowiem rysunek Orłowskiego nie jest wolny
od perspektywicznych błędów, cechuje go jednocześ-
nie daleko posunięta dokładność w przedstawianiu
szczegółów, posuwająca się do odtworzenia profilo-
wania portalu, faktury ceglanego mucu, otworów po
rusztowaniach i podziałów poziomych narożnych
sżkarp o rzucie kolistym. Podobnie starannie zróżni-
cowano pokrycie budynku '(dachówka) i kruchty
(gont).
W świetle rysunku Orłowskiego należy uznać od-
naleziony przez R. Brykowskiego rysunek budowni-
21 R. Brykowski, Dwa nieznane rysunki kościoła w
Piasecznie, „Biul. Hist. Sztuki”, XXV, 1963, nr 2, s. 154.
Z tego artykułu czerpię wszystkie wiadomości o historii pia-
seczyńskiego kościoła.
22 T a m ż e, s. 157, il. 1. W artykule zamieniono omyłko-
wo kolejność ilustracji na s. 155: reprodukcja nad podpisem
odnoszącym się do il. 2 jest w rzeczywistości pomiarem

czego Schwartze22 nie za pomiar inwentaryzacyjny
górnej kondygnacji wieży, obecnie obniżonej, lecz za
projekt podwyższenia zachowanych murów dla po-
mieszczenia w nich dzwonów. Dociekania zaś, czy
obecna kruchta była kiedyś wieżą, zyskują dzięki ko-
wieńskiemu rysunkowi nowy materiał do rozważań.
Nie dały rezultatu próby określenia miejscowości
przedstawionej na pochodzącym z 1801 r. rysunku
Widok miasteczka z gotycką bramą i murem obron-
nym (il. 4) — jednego z bardziej efektownych rysun-
ków Orłowskiego w zbiorach Muzeum im. Ćiurlionisa
(Mg. 2093). Równie drobiazgowo, jak w rysunku
piaseczyńskiego kościoła parafialnego, potraktował
artysta masywną bramę z zarysem herbu miasta nad
ostrołukowo zamkniętym wjazdem z broną. Drobne
pociągnięcia piórka charakteryzują fakturę muru czy
Schwartzego, podczas gdy jako il. 1 reprodukowano zdję-
cie rys. Borettiego (il. 2). Przy okazji warto nadmienić, że
kościół Sw. Anny w Piasecznie był też rysowany przez
j. P. Norblina (rys. w zb. Muzeum Narodowego w Warsza-
wie Rys. Pol. 9098; ze Zb. Gołuchowskich Rr. 196). Por.:
J. Jaworska, Z zagadnień ikonografii Mazowsza, „Rocz-
nik Muzeum Narodowego w Warszawie”, VIII, 1964, il. 2.

290