DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Miscellanea
DOI Artikel:Michałowski, Janusz Maciej: U źródeł romantyzmu Aleksandra Orłowskiego
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.45622#0312
JANUSZ M. MICHAŁOWSKI
II. 11. Aleksander Orłowski, Neogotycki kościółek na tle wiejskich zabudowań, 1801. Kowieńskie Państw.
Muzeum Sztuk Pięknych im. M. K. Ciurlionisa. (Fot. J. M. Michałowski)
dachówek, a także notują otwory okienne, otwory
po rusztowaniu, fryz arkadkowy i narożne szkarpy.
Podobnie potraktowano mur obok bramy.
Konkretność przedstawionej architektury podkreśla
otoczenie — chata kryta strzechą obok bramy, figurki
wieśniaków pogrupowane na pustym placu i zgroma-
dzone obok straganów pod rozpiętymi na drągach
płachtami.
Górujący nad wioską gotycki kościół umieścił
Orłowski w tle akwareli przedstawiającej starcie woj-
ska Kościuszkowskiego z rosyjskim (il. 5), malowanej
w tym samym, co i poprzedni rysunek, roku23.
W dwóch piórkowych rysunkach młodzieńczego
okresu twórczości przedstawił artysta ruiny zamecz-
ku gotyckiego z okrągłą wieżą — architektury niewąt-
pliwie imaginacyjnej. Pierwszy — szkicowo potrakto-
wany rysunek z datą 1794 (il. 6) pochodzi ze zbiorów
w Nieborowie24 — budowla z narożnymi szkarpami
i zaznaczonymi wyraźnie ostrołukowymi oknami usy-
tuowana jest tu na lekko sfałdowanej płaszczyźnie.
Drugi rysunek (il. 7) z Muzeum w Kownie (Mg. 1325),
o siedem lat późniejszy, charakterystyczny swą fak-
turą dla młodzieńczych rysunków artysty, przedstawia
23 Cyt. w przypisie 2 katalog, poz. 158. Akwarela ze
Zb. Gołuchowskich w Muzeum Narodowym w Warszawie.
podobny bardzo zameczek usytuowany na niewyso-
kiej górze nad urwiskiem na brzegu rzeki w konwen-
cjonalnym pejzażu sentymentalnym, którego umow-
ność podkreśla dekoracyjne ujęcie drzew i krzewów,
a nastrój którego, uzupełnia pasterz z owcami i kozą,
postać rybaka z wędziskiem, wiejskie zabudowania
na drugim brzegu w oddali.
Podkreśleniu romantycznej scenerii służą też ruiny
zamku na górze w niesygnowanej i niedatowanej
kompozycji (il. 8) ze zbiorów w Gołuchowie, której
datę w katalogu wystawy monograficznej Aleksandra
Orłowskiego określono na „około 1800”25. Podświet-
lone promieniami zachodzącego słońca ruiny rysują
się ostro na tle nieba, pozwalając określić namalowa-
ną architekturę jako duży obiekt umieszczony na
szczycie góry, posiadający, jak się zdaje, cztery wieże.
Biwakująca wokół ogniska przy biegnącym przez
dziką okolicę gościńcu grupa ludzi, kojarzy się z ry-
sunkami przedstawiającymi biwaki żołnierzy z czasów
powstania i późniejszymi, już z okresu rosyjskiego
pochodzącym, biwakami przy ogniskach, w równie
romantycznym otoczeniu.
24 Tamże, poz. 37.
25 Tamże, poz. 153.
292
II. 11. Aleksander Orłowski, Neogotycki kościółek na tle wiejskich zabudowań, 1801. Kowieńskie Państw.
Muzeum Sztuk Pięknych im. M. K. Ciurlionisa. (Fot. J. M. Michałowski)
dachówek, a także notują otwory okienne, otwory
po rusztowaniu, fryz arkadkowy i narożne szkarpy.
Podobnie potraktowano mur obok bramy.
Konkretność przedstawionej architektury podkreśla
otoczenie — chata kryta strzechą obok bramy, figurki
wieśniaków pogrupowane na pustym placu i zgroma-
dzone obok straganów pod rozpiętymi na drągach
płachtami.
Górujący nad wioską gotycki kościół umieścił
Orłowski w tle akwareli przedstawiającej starcie woj-
ska Kościuszkowskiego z rosyjskim (il. 5), malowanej
w tym samym, co i poprzedni rysunek, roku23.
W dwóch piórkowych rysunkach młodzieńczego
okresu twórczości przedstawił artysta ruiny zamecz-
ku gotyckiego z okrągłą wieżą — architektury niewąt-
pliwie imaginacyjnej. Pierwszy — szkicowo potrakto-
wany rysunek z datą 1794 (il. 6) pochodzi ze zbiorów
w Nieborowie24 — budowla z narożnymi szkarpami
i zaznaczonymi wyraźnie ostrołukowymi oknami usy-
tuowana jest tu na lekko sfałdowanej płaszczyźnie.
Drugi rysunek (il. 7) z Muzeum w Kownie (Mg. 1325),
o siedem lat późniejszy, charakterystyczny swą fak-
turą dla młodzieńczych rysunków artysty, przedstawia
23 Cyt. w przypisie 2 katalog, poz. 158. Akwarela ze
Zb. Gołuchowskich w Muzeum Narodowym w Warszawie.
podobny bardzo zameczek usytuowany na niewyso-
kiej górze nad urwiskiem na brzegu rzeki w konwen-
cjonalnym pejzażu sentymentalnym, którego umow-
ność podkreśla dekoracyjne ujęcie drzew i krzewów,
a nastrój którego, uzupełnia pasterz z owcami i kozą,
postać rybaka z wędziskiem, wiejskie zabudowania
na drugim brzegu w oddali.
Podkreśleniu romantycznej scenerii służą też ruiny
zamku na górze w niesygnowanej i niedatowanej
kompozycji (il. 8) ze zbiorów w Gołuchowie, której
datę w katalogu wystawy monograficznej Aleksandra
Orłowskiego określono na „około 1800”25. Podświet-
lone promieniami zachodzącego słońca ruiny rysują
się ostro na tle nieba, pozwalając określić namalowa-
ną architekturę jako duży obiekt umieszczony na
szczycie góry, posiadający, jak się zdaje, cztery wieże.
Biwakująca wokół ogniska przy biegnącym przez
dziką okolicę gościńcu grupa ludzi, kojarzy się z ry-
sunkami przedstawiającymi biwaki żołnierzy z czasów
powstania i późniejszymi, już z okresu rosyjskiego
pochodzącym, biwakami przy ogniskach, w równie
romantycznym otoczeniu.
24 Tamże, poz. 37.
25 Tamże, poz. 153.
292