DOI Artikel:
Tylicki, Jacek: Obraz Strobla w Prado - Misterium Fascinosum
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.49352#0448
434
Jacek Tylicki
jednak oceną wymowy całości, koncentrując się na
szczególe, który w artykule Tylicki-Meyer został
właściwie pominięty, mianowicie na ściętej głowie
Jana Chrzciciela. Autor ten chce w niej, także na
podstawie analizy współczesnych śląskich tekstów
literackich, i zapewne słusznie, widzieć symbol cier-
pień uciskanych przez Ferdynanda II stanów Śląska,
tradycyjnie cieszących się przedtem szeroką wolno-
ścią wyznania, a reprezentowanych przez zmarłych
właśnie ks. Johanna Christiana brzeskiego (XII
1639) i Martina Opitza (VIII 1639). Za wykonaniem
obrazu stać miałby tych wolności obrońca, przedsta-
wiciel partii śląskiej wśród kleru wrocławskiego,
dziekan kapituły katedralnej, wymieniony tu już von
Troiło.
Niech mi będzie wolno w tym miejscu ustosun-
kować się również do pracy prof. Harasimowicza
i stwierdzić, że nasze interpretacje da się przecież
pogodzić. Ewentualność taką sugerowaliśmy już
zresztą w tekście w „Porta Aurea” (s. 142). Jeśli
obraz madrycki jest-jak uważamy-malowaną pro-
pozycją pacyfikacji europejskiej (s. 139-140), to
efektywną możliwość wystąpienia przeciw Habsbur-
gom po stronie Ślązaków miał tylko (lub wydawało
mu się, ze miał) Władysław IV, połączony z tą pro-
wincją licznymi dobrymi kontaktami jeszcze od cza-
sów królewiczowskich. Obraz malował przecież
jego serwitor Ślązak, a von Troiło był zastępcą
królewskiego brata na wrocławskiej stolicy bisku-
piej. Osoba i działalność Karola Ferdynanda Wazy
wymagają dalszych badań, ale nie jest nieprawdopo-
dobne -jak pisaliśmy - że von Troiło, ważna śląska
osobistość, postanowił w tajnym porozumieniu z bi-
skupem i królem, w razie powodzenia proponowa-
nego w malowidle przedsięwzięcia, poddać ten bo-
gaty kraj Władysławowi IV, czemu stany śląskie nie
były wcale przeciwne. Król polski rozpaczliwie po-
trzebował sukcesu i wzmocnienia swej pozycji za-
równo wewnątrz kraju, jak i w Europie. Tymczasem
jednak von Troiło zmarł, sytuacja polityczna uległa
zmianie, i długo malowany obraz nigdy nie dotarł do
miejsca przeznaczenia w Hadze, lub potraktowany
został jedynie jako osobliwość. Pereant reges, ars
manet...
Jacek Tylicki
jednak oceną wymowy całości, koncentrując się na
szczególe, który w artykule Tylicki-Meyer został
właściwie pominięty, mianowicie na ściętej głowie
Jana Chrzciciela. Autor ten chce w niej, także na
podstawie analizy współczesnych śląskich tekstów
literackich, i zapewne słusznie, widzieć symbol cier-
pień uciskanych przez Ferdynanda II stanów Śląska,
tradycyjnie cieszących się przedtem szeroką wolno-
ścią wyznania, a reprezentowanych przez zmarłych
właśnie ks. Johanna Christiana brzeskiego (XII
1639) i Martina Opitza (VIII 1639). Za wykonaniem
obrazu stać miałby tych wolności obrońca, przedsta-
wiciel partii śląskiej wśród kleru wrocławskiego,
dziekan kapituły katedralnej, wymieniony tu już von
Troiło.
Niech mi będzie wolno w tym miejscu ustosun-
kować się również do pracy prof. Harasimowicza
i stwierdzić, że nasze interpretacje da się przecież
pogodzić. Ewentualność taką sugerowaliśmy już
zresztą w tekście w „Porta Aurea” (s. 142). Jeśli
obraz madrycki jest-jak uważamy-malowaną pro-
pozycją pacyfikacji europejskiej (s. 139-140), to
efektywną możliwość wystąpienia przeciw Habsbur-
gom po stronie Ślązaków miał tylko (lub wydawało
mu się, ze miał) Władysław IV, połączony z tą pro-
wincją licznymi dobrymi kontaktami jeszcze od cza-
sów królewiczowskich. Obraz malował przecież
jego serwitor Ślązak, a von Troiło był zastępcą
królewskiego brata na wrocławskiej stolicy bisku-
piej. Osoba i działalność Karola Ferdynanda Wazy
wymagają dalszych badań, ale nie jest nieprawdopo-
dobne -jak pisaliśmy - że von Troiło, ważna śląska
osobistość, postanowił w tajnym porozumieniu z bi-
skupem i królem, w razie powodzenia proponowa-
nego w malowidle przedsięwzięcia, poddać ten bo-
gaty kraj Władysławowi IV, czemu stany śląskie nie
były wcale przeciwne. Król polski rozpaczliwie po-
trzebował sukcesu i wzmocnienia swej pozycji za-
równo wewnątrz kraju, jak i w Europie. Tymczasem
jednak von Troiło zmarł, sytuacja polityczna uległa
zmianie, i długo malowany obraz nigdy nie dotarł do
miejsca przeznaczenia w Hadze, lub potraktowany
został jedynie jako osobliwość. Pereant reges, ars
manet...